Bürokrasinin büyüme ve bütçe rakamları karamsar

OKAN MÜDERRİSOĞLU

16.02.2009

Bürokratlar 2009'da yüzde 2, hatta muhtelif senaryolarda yüzde 4-5'e kadar küçülme öngörüyor. Vergi gelirlerinde de en iyimser hesaplar bile '25 milyar TL'lik sapma' diyor..

Şimdi eğri oturup doğru konuşalım. Küresel krizin olumsuz etkilerini iliklerine kadar hisseden Türkiye'nin, IMF ile yeni bir program düzenlemesine ihtiyacı var mıydı? Kuşkusuz, dış finansman koşullarının giderek zorlaştığı bir ortamda "Evet." Peki, IMF'nin yerel seçim öncesi, seçmenin moralini bozacak içerikteki radikal kararları, hükümete kabul ettirmesi mümkün müydü? Tabii ki "Hayır." Bu iki kabul ışığında, iki konuya odaklanabiliriz: 1- Pazarlıkları devam eden program neden 18 ay planlanırken 36 aya kadar uzatılabilir? 2- Geçtiğimiz hafta Başbakan Tayyip Erdoğan'la görüşen TÜSİAD heyeti, kaygılı bekleyişten nasıl kurtulmuş olabilir? Aslında her iki sorunun da yanıtı, reel ekonomik ve politik gerçeklerde gizli. İş dünyası, IMF üzerinden hükümetin mali uygulamalarının kontrol edilmesini, orta vadeyi görerek kendisini garantiye almayı hedefliyor. Hükümet ise ödemeler dengesi problemi yaşamak istemiyor ama bu problemin aşılması adına büyük tavizler vermeye yanaşmıyor. Ancak bugün, mızrağın çuvala sığmadığı bir aşamadayız. Niçin? Çünkü, kısa bir süre Avrupa Birliği'ne "Katılım Öncesi Ekonomik Program" sunulacak. Aslında bu belgenin 31 Ocak'ta verilmesi gerekiyordu. Gecikmenin sebebi, IMF müzakereleri ve makro ekonomik göstergelerin revize edilmesi ihtiyacı. Şu ana kadar 2009 yılında ekonominin ne kadar büyüyeceğini, bütçe açığının ne olacağını bilmek mümkün olmadı. Bilinen tek husus, IMF'nin 2009'da Türkiye ekonomisinin yüzde 1.5 oranında küçüleceği tahmini. İyi de ekonominin geleceğini öngören bürokrasinin hiç mi çalışması yok? Olmaz olur mu? Hemen belirtelim, 2008 için büyüme tahmini yüzde 1. 2009 için eksi yüzde 2. Hatta bu tahminler, muhtelif senaryolarda eksi 4-5'e kadar götürülüyor.

GERÇEKÇİ RAPORLAMA
Bir diğer husus, bütçenin finansmanı. 2009'da 202 milyar TL vergi geliri öngörülmesine rağmen, en iyimser hesaplar bile bu tutarın 25 milyar TL gerisinde kalınacağını gösteriyor. Toplam gelir tahmininde 30 milyarı aşan sapma sürpriz bile sayılmıyor. Hal böyle olunca bütçe açığı alıp başını gidiyor. Zira, mevcut şartlarda memurun ikinci yarı yıl zammının iptali imkânsız. Sağlık harcamalarında 3 milyar TL tasarruf varsayımı halen geçerli. Tarım desteklemeleri zaten yarım milyar TL kısıldı. Ulaştırma Bakanlığı'nın tüm özel ödenekleri askıya alındı. Geriye harcamalarla ilgili hareket alanı kalmadı. Bütçe açığının büyütülmesi seçeneği ön plana çıktı. Açık bütçe daha fazla borçlanma, daha fazla faiz ödemesi, özel sektöre ayrılacak kaynakların daha fazla daralması demek. IMF de yoğunlaştırılmış programla "ümük sıkma" yerine Türkiye ile olası stand-by'ı biraz daha zamana yayarak isteklerini, ekonomik büyümenin başlayacağı 2010 ve sonrasına bırakmış durumda. Tabii belirgin tek şartla. "Mali Kural"ın hayata geçirilmesi ve gerçekçi "Mali Raporlama" ile. Zira IMF, Türkiye'ye vereceği borcu nasıl tahsil edeceğini, samimi mali tablolarla görmek istiyor. İşte bu yüzden "merkezi yönetim bütçesinin, KİT'lerin, fonların ve yerel yönetimlerin" her türlü gelir ve giderinin anında izlenmesi, gelirlere taban konularak aşınmanın önlenmesi, harcamalara tavan getirilerek disiplinin korunması esas alınıyor. Ötesini bekleyip görmek gerekiyor.

Resmi görüşmeler 8 Ocak'ta başladı
IMF Türkiye Masası Şefi Rachel Van Elkan (ortada) 8 Ocak'ta ilk temaslara başladı. 1 hafta sonra bu kez IMF Avrupa Bölgesi İcra Direktörü Willy Kiekens, Türkiye'ye geldi. Elkan ocak sonunda ayrıldı. Devlet Bakanı Mehmet Şimşek'in (sağda) iki konuda kilitlendiği belirtilen görüşmelerin tekrar başlaması bekleniyor.

İLİŞKİLİ HABERLER

Bürokrasinin büyüme ve bütçe rakamları karamsar

DPT'yi by-pass eden hatadan dönüldü

Yayın tarihi: 16 Şubat 2009, Pazartesi
Web adresi: http://www.sabah.com.tr/2009/02/16//haber,F2BA02210F2F4706A79E38D2A288C65E.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2009, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.