kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cuma
    Cumartesi
  » Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Geçmiş Unutulmuyor
Geçmiş Unutulmuyor

Fransa, bir asırdan uzun süre sömürgesi olan Cezayir'deki geçmişini sorguluyor.

Tıpkı insanlar gibi devletlerin de geçmişleri bazen hiç geçmez. Tıpkı insanlar gibi gün gelir devletler geçmişte yaptıkları hataları, fenalığı, zulmü itiraf eder, tanır ve özür de diler. Ama devletler insan olmadıkları için, iyi ya da kötü hisleri yoktur. Üzüntü de duymazlar gün gelip yaptıklarına yeniden tanık olduklarında. Ama yine de o devlet üzerinde yaşayanlar için tarihi bir vaka da olsa, bir hafıza çalışmasıdır ve "iyi bir şeydir". Fransa'nın mesela Cezayir'e ilişkin hafızasını ilk yokladığı yıllar 90'ların başıydı. O gün bugündür, neredeyse 10 yıldan fazladır, bir asırdan fazla sömürgesi olmuş bir ülkedeki "geçmişi"ni konuşuyor. Önce küçük küçük başladı bu çalışma, geçen hafta Cezayir'in bağımsızlık savaşının başlangıcının 50'inci yıldönümünde sayfalarca ek çıktı, öğrenmek, duymak isteyene.

Sanmayın ki kolay bir çalışma bu! İlgilileri için fevkalede zor. Hem Cezayir hem Fransa için. Biri başına gelenleri yeniden duymak istemiyor, diğeri onun başına yaptıklarını hatırlamak! Bazen ister istemez hatırlanıyor ama bazen birileri hatırlatıyor. Cumhurbaşkanı Chirac bu yılın başında meşhur "laiklik" açıklamasında "İslam yeni bir din Fransa için" demişti. Ertesi gün Le Monde Gazetesi'nin birinci sayfasında bir Fransız gazeteci "Hayır hiç de yeni değil" diye düzeltti. Cezayir Fransa'nın diğer sömürgelerinden farklı olarak "sömürge" statüsünde değildi, "Fransa toprağıydı". Ve bu Fransa toprağında Le Monde'da çıkan hatırlatmaya göre; "Eğer tam anlamıyla vatandaş olmak istiyorsanız, yani mesela pasaportunuz olması için, Müslümansanız eğer dininizi red etmeniz gerekiyordu". 1962'ye kadar yani Cezayir Bağımsızlık Savaşı sonuçlanana dek durum böyleydi. Aslında Cezayir'de asayiş hiçbir zaman berkemal olmadı. Ama 1 Kasım 1954'te, yani bundan tam 50 yıl evvel Cezayir'de FLN de harekete geçti. FLN de benzeri hareketlerde olduğu gibi resmi otoriteye karşı savaş verirken kendi milletinden insanlara karşı da zulme başvurdu. Sağda solda bombalar patlamaya, köyler yakılmaya başladı.

Fransa ülkedeki anarşiyi bastırmak için her yolun mubah olduğuna dair karar çıkarttı mecliste. İçişleri Bakanı Francois Mitterrand, (eski sosyalist cumhurbaskanı) o zaman "tek muzakere savaştır" demişti. Ve iyi savaş verdi Fransa! Yıllar sonra bir generalin (general Massu) "Hatırladıkça perişan oluyorum, savaşta işkence şart değildir" diyerek, bir diğerinin ise "övünerek" (general Ausaress) itiraf ettiği anılarından takip edildi savaş.

MÜSLÜMAN ASKERLER
Kimi bir anarşi ortamında, kimden korkarsa ondan yana tavır koyanlar çıktı, kimi bir asırdan fazladır emrinde yaşadığı sömürgeci devlete boyun eğdi, kimi FLN'in yaydığı korkuya. Kendilerine "harki" denilen Müslüman askerleri oldu Fransa'nın. Onun tarafında savaştı, ama Fransa Cezayir'den çıkarken onlar orada bırakıldığı için 150 bin kişi bir gecede "hain" diye öldürüldü. Halbuki hiç o kadar basit değildi, bugün de değil. Harkiler'in çocukları kendi ülkelerinde pastanelerin, plajların haram edildiği babalarının neden Fransa tarafında savaştıklarını anlamakta güçlük çektiler. Yıllarca kimse konuşmadı. Bu hem Cezayir hem Fransa için büyük bir tabuydu. Cumhurbaşkanı Jacques Chirac 40 yıl sonra özür diledi: "Fransa Cezayir'i terk ederken bilemedi, çocuklarını kurtaramadı. Harkiler ve aileleri o barbarlığa, trajediye mahkum oldu" diyerek şimdi yavaş yavaş konuşuluyor.

Geçenlerde Le Monde'la birlikte 50. yıl münasebetiyle çıkan 24 sayfalık ilavede bir başka hatırlatma vardı: Wassila Tamzali Cezayirli, feminist ve yargıç bir hanım örnek veriyordu; "Biz kültürsüzleştirildik, kişiliksizleştirildik. Askeri düzenlemeye göre Cezayirliler'in daha az oksijene ihtiyacı vardı. Bir tespit bir kuraldı. O zaman koğuşları kalabalık olabilirdi. Çok net bir şekilde 'O bizim gibi bir adam değil' kuralı işliyordu Kuzey Afrikalılar için". De gaulle, 4 Mayıs 1962'de bakanlar kurulunda; "Aşkta zafer bir tek şekilde mümkündür. Kaçarak! Cezayir'de de bir tek çözüm var, buradan gitmek lazım" demiş. Ama "geçmiş" bu, "bazen hiç geçmiyor"...

Belkıs Kılıçkaya

DİĞER HOBİ HABERLERİ
 Artık eskisi gibi değiliz bu film bizi değiştirdi
 Jumbo jet A380 şubatta uçacak
 Kraliyet sistemiyle bale öğretiyorlar
 Pırıltılı, şıkır şıkır, metalik 2005
 Dubai sanki zaman tüneli
 Hayatta hep bir adım önde olmayı seviyor
 Uykunuz sizi ele veriyor
 Gül'ün uçağı eski teknoloji
 Sörfçü, şair, filozof, tasarımcı
 Karadeniz'de filizlenen "FIRTINALI" bir öykü
 Yeni nesil çok sıkı!
 70'lerin pop kültür ve nostaljisi
 Böyledir guletlerin aşkı
 Denizdeki pehlivan tefrikası
 Camdan uçak geliyor
 Bir kültür ve dinler mozaiği DİYARBAKIR
 'Romantik hırsız'ın kitabı yazıldı
 Hollywood'un uçakları
 İç hatlara düzenleme geliyor
    Aktüel Pazar Yazarlar
    Güncel
  » Hobi
    Röportaj
    Gurme
    İyi Yaşa
GÜNTAY ŞİMŞEK
Başbakan'a Airbus 319 pahalı geldi
Uzun bir süredir...
FİKRET AYDEMİR
Güzel Şeyler Oluyor
Brüksel Güzel Sanatlar Sarayı'nda...
YASEMİN TAŞKIN
Gözler Türkiye Üzerinde
Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne...
STELYO BERBERAKİS
AB Başkentinden
Küçük bir başkent olan Brüksel AB üyesi...
TURGAY NOYAN
Hamburg Hanseboot Fuarı ve...
100 yıl yaşamak tesadüf değil
100 yıl yaşamak tesadüf değil
1952 yılında kurulan "Yüz Yıl Yaşamak İsteyenler Cemiyeti" üyelerine...
Kalbinizi egzersizle koruyun
Kalbinizi egzersizle koruyun
Yaşlılarda kalp ve damar hastalıkları sıklıkla görülüyor. Fiziksel...
En çok saçlarımı taramayı özledim
Altı ay önce buluşmuştuk Houston'da. Saçları dökülmüştü, midesinden...
Gelenekçiyim, turşumu hala kendim kuruyorum
Bu yılki açıkhava konserlerinde en fazla izleyici toplayan Candan...
Sokak bilgesi saksafoncu
Yaşayan saksafon efsanelerinden Charles Lloyd, bütün dünyada büyük yankı...
Gizemli avukat şöhreti ikinci baharında yakaladı
Uzanların TMSF tarafından satılan milyarlık şarapları ile Sikorsky...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.