'Birbirimize ırak olduk'

Dünyanın ilk 'world music' (dünya müzikleri) dergisi fRoots'un haziran sayısında, Kardeş Türküler'in vokalisti Feryal Öney'le röportaj yapıldı. Nick Hobbs imzalı yazıda, Kardeş Türküler'den olduğu kadar Öney'in ikinci solo albümü Bulutlar Geçer'den, türkülerde dile getirilen Türkmen kültüründen, kadınların ağıtlarından da bahsedildi. Öney'le bahsi geçen kültürü, solo çalışmalarını ve fRoots dergisine konu olmasını konuştuk.

- fRoots'daki röportajda kayıt sürecinden çokça bahsedilmiş. Bunun bir sebebi var mı?
- İtiraf ediyorum, kayıtlar konusunda farklı davranıp 'hücum kayıt' kullanmalıydık. Biz yine 1990'ların geleneksel kayıt sistemini kullandık.

- Sonuçtan memnun musunuz?
- 'Niye böyle söyledim?' dediğim şarkılar da var ama ben meseleye şöyle bakıyorum; Kardeş Türküler soundunun devamını yaptım, biraz kendimi aşmaya çalıştım. İlk solo albümüm Hardasan'ın üzerinden 10 yıl geçti, o süre içinde nereye geldiğimi görmek istedim.

- Neler gördünüz?
- Kardeş Türküler'de yaptığım işler bana yeterli geliyordu ama solo çalıştığınızda işin başka bir yüzünüzü görüyorsunuz. Bu 10 yıl içinde şan dersi almaya başladım. Grup olarak bu coğrafyada yaşayan herkesin müziğini dile getirdik ama benim soyumda Türkmenlik var. Neşet Ertaş'ın gösterdiği Abdal geleneğini bu albümde göstermeye çalıştım. Bu anlamıyla grup olarak değil de bireysel olarak nereye geldiğimi de görmüş oldum. Türkülere politik olarak yaklaştığınızda aslında yapamayacağınız şeyleri de yapıyorsunuz. Mesela albümde barak okudum, "Ne güzel olmuş," diyorlar ama Gaziantep'te benden daha iyi söyleyecek birçok kişi vardır. Sesimi geliştirmeye çalışıyorum ama bu, daha güzel olması için değil de şarkının duygusunu daha iyi verebilmek için gösterdiğim bir çaba.

'KENT MÜZİĞİ YAPMALIYIZ'
- Albümdeki Aynalı Körük'te onu yapmışsınız, bir düğün, şenlik hali yansımış türküye. Neşet Ertaş'la söylediğiniz Hata Bende türküsünde de sadelik hakim.
- Neşet Ertaş'ı büyük yapan "Hata bende," diyebilmesi. Neşet Ertaş, babası Muharrem Ertaş'tan farklı olarak türkü geleneğini kente soktu, kentte yaşayanlara o kültürün duygusunu iletti.

- Pink Martini'nin son albümünde vokalist, bahsi geçen kültürün duygusunu yansıtıyor. Bahsettiğiniz böyle bir duygu sanırım...
- Dinlemedim ama demek istediğim, o duyguyu verebilmek. Atmosfer yaratmak Kardeş Türküler'in geleneğinde de vardır. Bazen bizi eleştiriyorlar ama geleneksel türkülere söz katkısı bile yapılabilir.

- Albümünüzde yansıtmaya çalıştığınız Türkmen kültürü gerçekten muhafazakâr mı?
- Bu yanlış biliniyor. Bize tarih kitaplarında Anadolu'ya 1071'de geldiğimizden bahsedildi. Aslında benim bu projeye girmemin nedeni, tahrif edilmiş tarihi göstermekti. Türkmenler, İran'dan kaçıp Türkler'den çok önce bu topraklara gelmişler. Ama önce Selçuklulara, sonra Osmanlı'ya karşı direnmişler. İktidarla her zaman sorunlar yaşanmış. Ağıtlara, deyişlere bakın, bu durumun etkilerini görürsünüz. Çok kültürlü bir coğrafyada yaşıyoruz ama bu kültürel zenginlik artık görülmek istenmiyor. Albümde yine Irak Olduk şarkısı 'Ya sev, ya terk et' diyen zihniyete karşı, 'Yalnızca sen mi sevdin bu vatanı' şeklinde bir cevaptır..

- fRoots'un kapağında Estrella Morante'nin olduğu sayıda çıktınız. Pedro Almadovar'ın son filmindeki müzikler ona aitti.
- Aslında dünyaya biraz kapanmışım, onu fark ettim. Tam da şu an biraz dinlenme, yeni şeyler öğrenme aşamasında hissediyorum kendimi. Grup olarak sürekli stüdyoya giren, yeni projeler çıkaran bir grup olarak görünmek biraz riskli. Bize "Hemavaz albümünden sonra tıkandınız," diyenler bile oldu. İki senede bir albüm çıkaran topluluk olursanız, böyle bir eleştiriyle karşılaşmanız da doğal. Aslında Türkiye'nin prototipi olan büyük bir kentte yaşıyoruz. Biraz da bu kentin müziğini yapmamız lazım. 1990'larda dünya müziği dinlemeye başladım ama o bulut bizim üzerimizden şöyle bir geçmiş...

- Neler dinliyorsunuz?
- Konya Ereğlisi'nde babam her hafta yeni bir 45'lik alırdı. Orhan Gencebay'ı o zamandan beri bilirim. Üniversiteye geldiğimde Cem Karaca'yı, Led Zeppelin'i dinledim. Bu albüme çalışırken özelikle Bedia Akartürk'ü, Gülşen Kutlu'yu dinledim. Ve tabii ki Neşet Ertaş'ı her zaman dinlerim.