Çılgınlığın ardındaki deha

Evet, sonunda Salvador Dali sergisini ben de gezebildim. (Gezenlerin sayısının 40 bini aşıp 50'ye yaklaştığını da öğrendim). Dali kendi adıma çok sevdiğim bir sanatçı değil. Bizler onun sevgili Gala'sıyla (ölümüne dek birlikte olduğu eşi), o ünlü kıvrık bıyıklarıyla her yerde gözüktüğü, bir tür yaşlı ve İspanyol Andy Warhol olarak her türlü 'happening'de boy gösterdiği, kışkırtmayı ilke edindiği, sanattan çok bir tür sanat parodisi yaptığı yıllara tanık olduk. Picasso'yu ona bin kez tercih ettiğimi düşünmüşümdür. Ama sergi, bu düşüncemi bir ölçüde değiştirdi. Aslında tablolarıyla değil: Dali'nin özellikle o dev boyutlu tabloları pek yok. Ama onun dışındaki türlü-çeşitli etkinlikleriyle... Örneğin skeçleri, gravürleri, kitap ve kapak resimlemeleri, yazıları ve az bildiğim kitaplarıyla... Onun yazar yanını bilmiyormuşum! Ayrıca tiyatrodan sinemaya, mimariden heykele, şiirden romana her alandaki işleriyle... Ve sinemada Alfred Hitchcock'tan Walt Disney'e önemli sanatçılarla işbirliği ya da Federico Garcia Lorca'yla (sergide belirtilmeyen, ama benim bildiğim bir büyük aşk boyutlarına varan) gizemli dostluğuyla... Ama asıl önemlisi, serginin düzenlenme tarzı. Dali'nin hayatı, en önemli dönüm noktalarıyla ve o yıllara denk düşen her türlü olayla koşut biçimde sunulmuş. Böylece, biraz sabırla birkaç duvarı ciddi biçimde izlerseniz (bunu kulaklıkla verilen bilgiler eşliğinde de yapabilirsiniz), yalnızca kendine özgü bir 20. yüzyıl dâhisinin yaşamını değil, aynı zamanda geçen yüzyılın sanat çerçevesinden görülmüş bir kısa tarihçesini de öğrenebilir ve Dali'yi bu akışın içine daha sağlıklı biçimde oturtabilirsiniz. İşte Dali sergisi bunu başarıyor. Bu da az şey değil...