Gurbetçi vekil kotası geliyor

Yurtdışında yaşayan Türklerin, genel seçim ve referandumlarda Türkiye'de oy kullanmaları hep sorun oldu.
Her dönem bu hak verilmek istendi, ancak ya Anayasa Mahkemesi'nden döndü veya siyasiler geri adım atmak zorunda kaldı.
Ancak görülüyor ki bu dönem konu askıda kalmayacak...
Yurtdışında yaşayan ve 155 ülkede sayıları 784 bin civarında olan Türk seçmenler oy kullanmakla kalmayacak. Siyasi partilerin milletvekili aday listelerinde "gurbetçi kontenjanı"na da veya tahsisli sıra olanağına da kavuşacak.
Görülüyor ki hükümet kanadı bu konuda hazırlığını yapmış.
TBMM Başkanı Köksal Toptan'ın başlattığı "uyum komisyonları" girişimi başarılı olursa, bu dönem Meclis'ten çıkarmayı da kararlaştırmış.

Yanlış algı
Bütün bunları, Ankaralı işadamı Canip Karakuş'un önceki akşam verdiği iftardaki sohbetimizde Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek anlattı.
Çiçek, Brüksel ve Berlin'de geçen hafta içinde Avrupalı Türk Demokratları Birliği tarafından düzenlenen toplantılara katıldığını belirtti.
Türkiye'de yapılacak seçimlerde oy kullanma konusunda Belçika ve Almanya'da yaşayan Türklerin yanlış bilgi sahibi olduğunu söyledi.
Yurtdışında yaşayan Türkler ile çifte vatandaşlık hakkına sahip yurttaşların, bulundukları ülkede oy kullanmalarına olanak tanıyan yasal düzenlemenin bu yıl içinde çıktığını anımsattı.
Anayasa Mahkemesi'nin bu yasal düzenlemenin sadece "mektupla oy kullanma" bölümünü iptal ettiğini belirtti.
Yasal düzenlemenin sadece mektupla oy kullanmayı kapsamadığını; "gümrük kapılarında veya elektronik ortamda oy kullanma hakkı" getirdiğini de söyledi.
Gurbetçilerin bu yöntemlerden biriyle de oy kullanabileceklerini bildirdi.

Sıra tahsisi veya kota
Buna ilişkin gerekli çalışmaları tamamlamak üzere olduklarını söyleyen Çiçek, şöyle devam etti:
"Ancak biz gurbetçilerimizin sadece oy vermeyle kalmamalarını istiyoruz. Onun için TBMM Başkanı'mızın çabası sonuç verirse uyum komisyonlarında başka yeni düzenlemeler yapacağız."
Çiçek, getirmek istedikleri düzenlemeyi de anlattı.
Getirmek istedikleri, siyasi partilerin belirli bölgelerde gurbetçi adaylara sıra tahsisinde bulunmalarını veya kota uygulamasına gitmelerine ilişkin düzenlemeyi içeriyor.
Çiçek bunu şöyle örnekledi:
"Mesela 'Her parti İstanbul'un birinci ve üçüncü bölgesinin 2 ile 8'inci sıralarını yurtdışında yaşayan Türklere tahsis eder' diye bir düzenleme getirebiliriz. Bunu diğer illerle ilgili de yapabiliriz. Eğer uygun görülmez ise başka yöntem olarak siyasi partilerin toplam seçmenin belirli bir oranını; örneğin yüzde birini, yurtdışından gelen adaylara kontenjan olarak tanır şeklinde de düzenleyebiliriz."
Çiçek'in anlatımından anlaşılıyor ki, şu an birinci formül; yani sıra tahsisi modeli ağır basıyor.

Çeyrek asır sonra
Zaten geçmişte de Marmara, Trakya ve Hatay bölgelerinde siyasi partiler bir zorunluluk olmasa da yakınları yurtdışında yaşamakta olanlar konusunda duyarlı davranmış ve aday olmalarını sağlamıştı.
Birçoğu da milletvekili seçilip Meclis'e gelmişti.
Hükümet bunu yasal bir hüküm haline getirmek istiyor.
Anlaşılıyor ki Türkiye, en geç 2011 yılında yapılması gereken genel seçimde gurbetçi milletvekiline de sahip olacak.
Demokratik siyasi hayata yeniden dönüldüğü 1983'ten bu yana tartışılan bir konu daha noktalanacak...