Su, hayat kaynağı mı tehlike mi?

AHMET ÖRS

05.07.2008

Musluk suyunun yerini çoktan alan kaynak sularının Avrupa ve Amerika'da zengin mineraller içereninden şarap şişesinde satılanına kadar birçok çeşidi var... Ama dünyanın 70 ülkesinde musluktan akan suda arsenik tehlikesinden söz ediliyor Amerika'da bir şişe Bling H20, 40 dolara satılıyor...

Pazarlama biliminin gücünü küçümsemişim meğer. Yıllar önce su, küçük pet şişeler içinde ilk kez satılmaya başlandığında, bunu çıkaranların yakında iflas edeceklerini düşünmüştüm. O dönemde hemen herkes çeşmelerden, musluklardan akan suyu içer, bizim gibi 'asri' aileler de kapıya kamyonla getirilen damacanalardaki memba suyunu küplerimize aktartır, onu kullanırdık ve o günlerde su, su gibi ucuzdu. Suyu bol olan ülkemizde küçük şişelerde meşrubat gibi önemli paralara satılanını almanın bence bir nedeni yoktu. Pet şişe içindeki su, çağdaş-sağlıklı su olarak hayatımıza sokuldu; hepimiz şişesine de fiyatına da alıştık. Hatta yeni kuşağın, ellerinde pet şişelerle sokaklarda dolaşmasını, arada bundan bir fırt çekmeyi moda haline getirmesini de zamanla yadırgamadım. Kaynak suyuyla ilgisi olmayan, artezyenle çıkarılıp önce saf suya dönüştürülen, ardından içilebilmesi için yeniden çeşitli minerallerle zenginleştirilip, fiyakalı markalar altında ve şık şişeler içinde kaynak sularından daha pahalıya satılan yapay suları bile kanıksadım. Tam pazarlama ustaları pet şişeye kanımın kaynamasını sağlamışlarken, Amerika'da 75 santilitrelik cam şişeler içinde 'Bling H2O' markalı bir suyun, şişesi 40 dolardan kapış kapış satın alındığını okuyunca bir an, "Yok devenin başı!" diye mırıldandım. Ama artık deneyim kazanmıştım; bu kez şaşkınlığım kısa sürdü. Asıl amacı içinde cüzdan, pudra kutusu, ruj, mendil ve daha birkaç ıvır zıvırı taşımak olan çantaların ünlü firmalar tarafından piyasaya sunulmuş modellerine gözünü kırpmadan binlerce lirayı verenler, herhalde 40 dolarlık Bling H2O suyunu pahalı bulmazlar, diye düşündüm. O süper fiyatlı çantalarla modayı takip edenleri kıskançlık krizine sokmaktan haz duyanlar, restoranda bir şişe Bling H2O açtırarak, yan masalarda sıradan memba suyu içenlere daha ayrıcalıklı olduklarını gösterebileceklerdi kuşkusuz. Bizde modanın her türlüsünü yakından izleyen belirli çevrelerin nasıl olup da su konusunda Avrupa'nın San Pellegrino, Evian, Perrier gibi harcıalem markalarının üzerine çıkamayışına hayret etmişimdir. Bu bağlamda, birkaç ay önce mönü koleksiyoncusu büyüğüm, Muhtar Katırcıoğlu, Londra'daki Claridge's Oteli'nde, üç Michelin yıldızlı şef Gordon Ramsey'in restoranındaki güncel su mönüsünü Gusto dergisinde yayımlamıştı da ağzının tadını bilen İngiliz sosyetesinin hangi suları içtiğini öğrenme fırsatım olmuştu. Listede İngiliz kökenli sadece yedi çeşit su bulunuyordu. Buna karşılık mönüde Avrupa'nın çeşitli ülkelerinden 13, dünyanın dört bir yanından da yedi su yer alıyordu. Her suyun adının yanında tanıtıcı bilgiler, ayrıca içerdiği magnezyum, kalsiyum, sodyum ve asiditesini gösteren ph değerleri verilmişti. En ucuzu, bizde de bulunabilen Evian'dı. Yarım litrelik şişesi sadece 4.68 sterlin, yani yaklaşık 11 YTL'ydi. Ancak Yeni Zelanda'nın Ti Tapu kaynağından gelen Volcanic suyunun 82 santilitrelik şişesi 23 sterlinden, yani 55 YTL'den açılıyordu. Bu arada Amerika'da pazarlama dâhileri çoktan bazı kaynak sularını belirli hedef kitlelere cazip kılacak taktikler geliştirmişler. Sıradan Amerikalıların çoğu bugün de musluk suyu içiyor. Ancak medyaya sızdırılan, saçlarının güzelliği hâlâ dillere destan sinema yıldızı Farrah Fawcett'in altın renkli yelesini Evian ile yıkadığı yolundaki haberler, bu suyun satışında ciddi bir patlama yaratmış. Evian'dan daha da marifetli sular varmış; örneğin Lithia Springs kaynak suları, hamile kalmak isteyen hanımlarca tercih ediliyormuş. M.G. Voda adlı bir başka marka da serbest magnezyum molekülleri açısından zengin olduğu için baş ağrılarını gideriyor, rahat bir uyku uyumayı sağlıyormuş. Okuduğum bir yazıda, New Jersey'deki Su Merkezi'nin yöneticisi, Hennieze marka İsviçre suyu içerek sekiz kilo verdiğini iddia etmekteydi. Gelelim Bling H2O markalı suya; şık bir şarap şişesi içinde satılıyor. Şişenin üzerinde yine bir pazarlama şaheseri olduğuna inandığım, cam parçalarını elmas fiyatına satmayı başaran Swarovski firmasının renkli cam süslemeleri var. Dahası, tıpkı şarap gibi şişenin ağzı mantarla kapatılmış. Firma, MTV Müzik Ödülleri gecesinde, televizyon Oscar'ları olarak bilinen Emmy Ödül Töreni'nde seçkin konuklara bu suyun ikram edildiğini gururla duyuruyor.