Yeni başlayanlar için II. Meşrutiyet

MEŞRUTİYET NE DEMEK?
Ülkenin, bir hükümdarın başkanlığı altında, parlamento tarafından yönetilmesi. İngilizcedeki 'constitutional monarchy', 'meşruti monarşi' olarak Türkçeye çevrildi. Yani meşrutiyetten kastedilen, bir anayasallığın ortaya çıkışı.

KAÇ TANE MEŞRUTİYET VAR?
23 Aralık 1876'da, 132 yıl önce Kanun-i Esasi (Temel Kanun), yani Osmanlı Devleti'nin tarihindeki ilk ve son anayasa yürürlüğe girdi. 13 Şubat 1878'e kadar süren, ülkeyi hukuki anayasa ve parlamentonun yönettiği döneme Birinci Meşrutiyet adı veriliyor. Aradan 32 yıl geçtikten sonra, tam 100 yıl önce, 23 Temmuz 1908'de Kanun-ı Esasi yeniden yürürlüğe girer, Meclis 21 Aralık 1918'de kapanana kadarki bu süreç de II. Meşrutiyet olarak adlandırılıyor.

MUTLAK MONARŞİDE İŞLER NASIL YÜRÜYOR?
Mutlak monarşide hükümdar sınırsız iktidara ('total power'a) sahiptir. Fransa'da XIV'üncü Louis, İngiltere'de I. James gibi hükümdarlar, kralların yönetim haklarını tanrıdan aldıklarını ('divine rights') söyleyerek kendi iktidarlarını meşrulaştırdılar.

MUTLAK MONARŞİ OSMANLI'DA NASIL İŞLEDİ?
Tanzimat döneminin ekonomik sorunları ve siyasal istikrarsızlığı, 1870'ten sonra keyfi ve baskıcı bir yönetime yol açtı. Sultan Abdülaziz, iktidarını sorumsuzca kullanıyordu. Ona muhalefet eden Yeni Osmanlılar'ın öncülüğünü yaptığı liberal ve reformcu hareket, bir parlamentonun yönetime katılımının ve denetimi sağlamasının önemini vurguladı.