|
 |
 |
 |
|
| Demokrasinin temelinin Anadolu'da atıldığını bütün dünya görecek
|
|
PROF.DR. FAHRİ IŞIK (Patara Kazı Başkanı).
Akdeniz Üniversitesi Klasik Arkeoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Fahri Işık, kazı çalışmalarını yürütüyor. Patara'daki gelişmeler hakında bilgi aldık ve iddiaları sorduk.
* "Amerikan Anayasası'nın Likya Birliği'nden ilham alarak doğduğu" bilgisi ilk kimden ve nasıl çıktı?
- Likya Birliği, her biri özerk olan, büyüklü küçüklü tüm kentlerin bir araya gelerek oluşan bir sistem. Birlik başkenti Patara'da bulunan mecliste her kent, nüfus oranına göre kademeli olarak temsil edilmiş. Kentlerin özerkliği dışında, bir tür bizde uygulanan "demokratik cumhuriyet" gibi... Başkan bir yıllığına ve her seferinde bir başka kentten seçilir; kadınların bile başkan olabildiği yönünde önemli ipuçları var. Kısacası, salt Atinalı özgür erkeklerin katıldığı, başkanın asker kökenli olduğu ve ölene kadar görevde kaldığı "Atina Demokrasisi" gibi seçkinci, sözde bir demokrasi değildir Likya demokrasisi. Bu nedenle ünlü Fransız aydınlanmacı Montesque 1748 yılında Likya Birliği'ni "antik dünyanın en mükemmel demokrasisi" olarak övmüştür. ABD ise 1787'de eyalet sistemini, bu birlik yasalarından yararlanarak uyarlamaya özen göstermiştir. Yani, çağdaş Batı demokrasisinin yaratıcıları Yunanlılar değil, Likyalılar'dır. Biz bu aldatmacayı tüm dünyaya anlatmayı çok önemsiyoruz.
* Amerikan eski kongre üyesi Stephen J. Solarz Patara ile yakından ilgileniyor. Siz Solarz ile ne zaman tanıştınız?
- Solarz'ın 'Türk dostu' olmadığından kuşku duyan tek bir politikacı ya da askere tanık olmadık. Kalkan'daki evinde çalışma odasının duvarlarını süsleyen özgün Mustafa Kemal fotoğraflarının "göstermelik" olduğu sanısına hiç kapılmadım; duygulandım. Kendisini 2004 kazı mevsimi sonlarında eski bakanlardan Bülent Akarcalı kanalıyla tanıdık. Kalkan'a kalıcı bir eser bırakmak istiyormuş; Bülent Bey de "Patara'da bırakın" demiş. ABD Anayasası'nın 220. yıldönümünün burada kutlanması düşüncesi bile onu heyecanlandırıyordu. Biz de heyecanlandık. Çünkü ancak böylelikle Batı demokrasisinin köklerinin Anadolu'da olduğu anlatılabilirdi, Yunanlılara hayran olan dünyaya.
* Solarz'ın eşi Nina Solarz Amerika'da Patara için dernek kurmuş ve yardım topluyormuş...
- Bayan Solarz, "Aphrodisias Dostları Vakfı"nın New York kurucuları arasında. Amacı, o Anadolu antik kenti için neyse Patara için de o olabilir. Evinin 10 km. uzağındaki bir antik başkente yardım elini uzatmak isteyen bir kültür ve sanat dostu.
* Bu gelişmelerden sonra, Solarz'ın "Patara'nın gizli patronu" olduğu öne sürülüyor. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
- Patara'nın tek patronu var, o da Türkiye'dir. Zaten Solarz'ın "sanata hamilik" ötesinde bir art niyeti de yoktur, olamaz. Patara kazıcılarının "kuvvacı" yüreği herkeslerce bilinir. Bilimcisi ve öğrencisiyle her türlü tehditlere can pahasına göğüs gererek, orayı yerli rantçıların betonuyla boğulmaktan, Side'ye dönüşmenin eşiğinden kurtaracaksınız ve şimdi de bir yabancıya "pazarlayacaksınız" mı demek istenir? Patara tüm insanlığın ortak mirası, kişi ya da kişilere mülk olamaz.
* Amerikalılar'ın Patara ile bu kadar yakından ilgilenmesinin altında başka amaçlar yatabileceğini düşünenler var. Hatta bu vesileyle federatif sistemin Türkiye'nin gündemine sokulmak istendiği söyleniyor.
- Bu ise bir "komplo teorisi". Yönetim biçimi bir "federasyon" ya da "eyalet" olmayan bir "Likya Birliği" sistemi nasıl olur da bize aşılanabilir? TBMM'de de her şehirden vekiller var. Bu sistem "Likya Birliği" sistemine benzemiyor mu? Neden "pehlivan tefrikaları" döşeniyor? Ve de önyargıların tutsaklığında, bilimsel gerçeklerle çelişmenin bile ayrımında olunamıyor? Hadi canım sen de...
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
