 |
| Patara'daki 'Beyaz Saray' tartışması
|
|
Likya Uygarlığı, ABD, Türkiye, 'federal devlet komplosu' ve zengin olacağına inanan bölge sakinleri... Hepsi Patara'da!.
Patara'daki Likya Uygarlığı'nın ABD Anayasası'na ilham verdiğini öğrenen eski kongre üyesi Stephen J. Solarz, 2007'de 220. yılını kutlayacak anayasaları için senatörleri buraya getirmeye çalışıyor. Prof. Dr. Sencer Şahin'e göre ise bu, Türkiye üzerine oynanan bir oyun.
Patara'da yaşananların hepsi gerçektir
Her şey 19 Eylül 2005'te New York Times gazetesinde "Türkiye'de Kumlara Gömülen Meclis" başlıklı haberle başladı. Bu habere göre ABD Anayasası, antik Patara bölgesinde kurulan Likya Birliği'nden ilham alınarak hazırlanmıştı Patara'da bir yazlığı olan Amerikan Kongresi eski üyesi Stephen J. Solarz, ABD Anayasası'nın 220. yıldönümü kutlamalarının 2007'de Patara'da yapılması için çalışıyor. Bölge halkı Solarz'ın yazlığına "Beyaz Saray" diyor Kazı Başkanı Prof. Dr. Fahri Işık, Solarz'ı desteklerken Prof. Dr. Sencer Şahin "Türkiye üzerinde oyunlar oynanıyor" diyor. Patara sakinlerinin çoğu ise bu durumdan memnun; "Amerikalılar gelecek dertler bitecek".
19 Eylül 2005'te Amerikan New York Times gazetesi, Richard Bernstein imzasıyla "Türkiye'de Kumlara Gömülen Meclis" başlığıyla bir haber yayınladı. Haberde Amerikan Anayasası'nın, M.Ö. 3. yüzyılda Patara'da kurulan antik Likya Birliği'nden ilham alınarak hazırlandığı yazıyordu. Ayrıca Patara'daki kazı çalışmaları sırasında bulunan meclis binası kalıntısının Washington'daki kongre binasının yapımında örnek oluşturduğu iddia ediliyordu. Haberin devamında da Amerikan kongresinin eski üyesi Stephen J. Solarz'ın, Amerikan Anayasası'nın hazırlanışının 220'inci yıldönümü kutlamalarının, 2007'de Patara'da yapılması için girişimde bulunduğu yazıyordu. Ancak aradan aylar geçmesine rağmen ne yerli ne de yabancı basında Patara bir daha gündeme gelmedi. Patara'da neler oluyor? Kazı başkanı, akademisyenler, köylüler bu duruma ne diyor? Konuyu yerinde araştırmak için Antalya'nın Kaş ilçesine bağlı Kalkan sınırları içindeki Patara'ya gittik ve çok farklı bir manzarayla karşılaştık. Amerikan Kongresi eski senatörlerinden Stephen J. Solarz'ın Patara'daki gelişmelere müdahil olması da aynı şekilde farklı şekillerde yorumlanıyor. Solarz'ı Türk dostu olarak görenler de var, "Solarz'ın geçmişine bakıldığında bu düşünce çok masumane olur" diyenler de... TBMM Başkanı Bülent Arınç'ın nisan ayında Patara'yı ziyaret edeceği ve meclis  binasını gezeceği söyleniyor ki, bu ziyaretin de Türkiye üzerine oyun oynayanların amacına hizmet edeceği de diğer bir iddia...
BÜLENT AKARCALI'NIN ARKADAŞI
Peki Amerikan Anayasası'nın, Patara'daki Likya Birliği'nden esinlenerek yapıldığı sonucuna nasıl varıldı? 1999'dan bu yana Türkiye'ye gelen, 2001 yılında Kalkan'dan ev alan eski ABD senatörü Stephen J. Solarz, yakın arkadaşı olan eski bakanlardan Bülent Akarcalı aracılığıyla Kazı Başkanı Prof. Dr. Fahri Işık ile tanışır. Fahri Işık, Solarz'a "Ünlü düşünür Montesque'nun Lykia Birliği'ni 'Antik dünyanın en mükemmel demokrasisi' olarak övmüştür. ABD, eyalet sistemini, bu birlik yasalarından yararlanarak uyarlamaya özen göstermiştir" bilgisini verir. Solarz, ülkesine döndüğünde bu konuda araştırma yaptırır ve Amerikan Anayasası'nın Montesque'nun bu görüşlerinden, dolayısıyla Likya Birliği'nden esinlenerek hazırlandığını öğrenir. New York Times'ın da bu bilgiyi haber yapmasını sağlar. Bu arada Solarz'ın eşi, kazılara mali kaynak bulmak üzere Amerika'da "Patara Hamileri" adıyla dernek kurar. Solarz da 2007'de Amerikan Anayasası'nın 220. yıldönümünün Patara'da kutlanması için kongreyi ikna etmeye çalışır. İşte tam da bu noktada, yani Amerikan Kongresi'nin Patara'daki antik meclis binasında ABD Anayasası'nın yıldönümünü kutlayacak olmasına  Prof. Dr. Sencer Şahin şiddetle tepki gösteriyor. Akdeniz Üniversitesi Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri Bölüm Başkanı ve Akdeniz Dil ve Kültürleri Araştırma Merkezi Müdürü olan Sencer Şahin, Patara ile ilgili gelişmeleri "Patara üzerinden Türkiye'ye federatif yönetim biçimi empoze edilmek istenmekte ve 'böl ve hükmet' metodu Türkiye'de uygulanmaya çalışılmakta" şeklinde yorumluyor.
KÖYLÜLER ZENGİN OLMAYI DÜŞLÜYOR
Likya Birliği'nin başkenti Patara ile ilgili gelişmeleri antik kentin yanıbaşındaki Gelemiş Köyü sakinleriyle de konuştuk. Köylüler 2007'de Amerikan senatörlerinin Patara'ya geleceğine kesin gözüyle bakıyor ve bunu büyük bir şans olarak görüyor. "Amerikalılar gelecek, köyün bütün sorunları çözülecek, zengin olacağız" diyen Gelemiş Köyü sakinleri, yıllardır birikmiş sorunlarının Amerikalılar sayesinde çözüleceğine de inanıyor. Köyün eski muhtarı Hüseyin Çalık, "Hocam (Kazı Başkanı Fahri Işık) Amerikalılarla birlikte binin üzerinde gazeteci ve televizyoncu geleceğini söylüyor. Köyümüzü dünya tanıyacak ve turist yağacak" diyor. İbrahim Kulalı'ya göre ise, "Devlet büyükleri bu köye mutlaka el atar. Köyümüzün halini görüyorsunuz, biz köylüler olarak hiçbir şey yapamasak da devlet büyüklerimiz burayı bu şekilde Amerikalılar'a gösteremez. Mecburen bir şey yaparlar."
|
