|
 |
 |
 |
 |
|
20 yılda 141 kat büyüdü
20 yıl önce İMKB'deki şirketlerin değeri 1 mlyar dolardı. Bugün ise borsada işlem gören 263 şirketin değeri 141 milyar dolara ulaştı. Tophane'de başlayan borsa serüveni İstinye'ye taşındı. Şimdilerde borsanın gündemi tasarruf tartışması....
Sermaye piyasası, asası 1981'de çıkarılmasına karşın 1984 İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın kurulmasıyla vücut buldu. 20 yıl önce borsadaki şirketlerin piyasa değeri 1 milyar doları bulmazken bugün 300 yakın şirketin işlem gördügü İMKB'deki şirketlerin toplam değeri 141 milyar doları buldu. İMKB kimi zaman siyasi çalkantıların resim olduğu bir grafik çizerken, kimi özelllikle son 10 yılda dünyadaki gelişmelere de kulağını açtı. Sermaye piyasası kavramı, 1860'lardaki Galata Bankerleri'nden 1960'lardaki halka açık şirketler furyasına; 1980'lerdeki Bankerler Faciası'ndan 1994'teki aracı kurum iflaslarına kadar çok uzun ve zahmetli bir yol katetti. Türkiye ekonomisinin yapısal problemleri yüzünden istenen büyüklüğe ulaşamayan İMKB'nin kamunun yüksek borçlanma gereği engel teşkil etti. Hal böyle olunca reel sektör bu piyasadan arzu ettiği kaynağı yaratamadı. Ekonomik ve siyasi krizlerden yediği darbe bir kenara borsa bir de Sermaye Piyasası Kurumu ve İMKB Yönetimi arasında yaşanan tartışmalardan yara aldı.
MİSYONU YARIM KALDI
İMKB ile aracı kurumların hedefi ve görevi, arz ve talebin en uygun koşullarda karşılaşmasını sağlamak. Bu oyunun kurallarına uygun olarak oynanmasını sağlamak ise kamu otoritesi olarak SPK'ya düşüyor. Bunun için de parlamento ve siyasi iktidarlar, sermaye piyasasının düzenlenmesini, denetlenmesini, geliştirilmesini, yatırımcıların korunması görevini ve yetkisini SPK'ya vermiş. Bunun için kanun yapmış. SPK'da sermaye piyasasının etkin bir ikinci elini oluşturmak için önce İMKB'yi kurmuş. Ama gelin görün ki, SPK, kurduğu, kanununu hazırladığı, Başkanı'nı seçtiği İMKB ile kamuoyunda tartışır hale gelmiş. İlk tartışma 1987'de borsa işlem sisteminin nasıl olacağı konusundaydı. SPK Başkanı İsmail Türk ve İMKB Başkanı Muharrem Karslı'nın sert tartışmaları günlerce gazete sayfalarında yer aldı. Aracıları şaşkına çevirdi. Bu tartışmadan hiç kimse yarar sağlamadı. Oyunun hakemi olarak SPK'nın saygınlığı azaldı.
TARTIŞMALAR YIPRATTI
İkinci tartışma yine İMKB'nin ilk başkanı ile SPK'nın ikinci başkanı arasında cereyan etti. Bu kez tartışma konusu SPK'nın Sermaye Piyasası Kanunu'nu revize etme hazırlığıydı. İMKB Başkanı "SPK Borsayı zapturapt altına almak istiyor" diyor ve Kanun'un çıkmaması için girişimlerde bulunuyordu. Sonuçta revize edilmiş Kanunun çıkması, 1989 yılından 1991'e kadar uzadı. Bu zaman kaybından yine piyasa zarar gördü. Üçüncü büyük tartışma ise 1996'da iki eski arkadaşa denk düştü. İMKB'nin üçüncü Başkanı Tuncay Artun ve SPK'nın dördüncü Başkanı Ali İhsan Karacan'ı karşı karşıya getiren olay "aracı kurumlara sermaye yeterliliği" ve asgari sermaye şartının getirilmesiydi. Son olarak da borsaya tasarruf genelgesi damgasını vurdu. Temeli 2001 krizi dönemine dayanan ve dönemin Başbakanı Bülent Ecevit'in yürürlüğe koyduğu "Tasarruf Genelgesi" Birsen ve Cansızlar'ın arasını açtı, İMKB arasında soruşruma başlatıldı. Böylece borsa kuruldu kurulalı 4 büyük tartışmaya sahne oldu. Ve tüm bu tartışmalar İMKB ile SPK arasında yaşandı.
YAVUZ BARLAS
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
