  |
|
Hipodromda Lüküs Hayat
Adeta kuş sütüyle beslenen 15 taya geleceğin şampiyonları gözüyle bakılıyor. Yarın Veliefendi Hipodromu'ndaki müzayedede satılacak bu taylardan trilyonluk gelir bekleniyor.
- KARACABEY Tarım İşletmesi'nde yetiştirilen tayların anne ve babaları da pek çok yarış kazanan birer şampiyon.
- FİYATLARI 300 milyarı bulan tayların beslenme düzenine çok önem veriliyor. Pipetle vişne suyu içen bile var.
- TAYLARIN bazıları arabesk, bazıları klasik müzikle rahatlıyor.
- MİLYARLIK tayların adları da çok ilginç; Azimtay, Taşanbey, Yormaz...
300 milyarlık taylar yarın satışa çıkıyor
Veliefendi Hipodromu'nda yapılacak müzayedeyi bekleyen 15 tayın satışından trilyonlarca gelir elde edilecek. Kıyasıya rekabet olması beklenen açık artırmada adeta kuş sütüyle beslenen geleceğin şampiyonlarının sahipleri belli olacak.
Sadece iki yaşındalar ama pırıl pırıl tüyleri ve özenle taranmış yeleleriyle hepsi çok güzel... Doğdukları ilk günden itibaren büyük bir özenle yetiştirilen bu taylardan bazılarının değeri 250- 300 milyar liraya ulaşıyor. Görücüye çıktıklarının farkındaymışçasına arada bir kişneyerek, kendilerini gösteriyorlar. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün Karacabey Tarım İşletmesi'nde yetiştirilen 15 Safkan Arap tayı, yarın İstanbul Veliefendi Hipodromu'nda yapılacak müzayede ile sahiplerinin olacak. Ancak bugün Ankara'da yapılan Hatay Koşusu, bu tayların satışını yakından ilgilendiriyor. Niye mi? Çünkü, müzayedeye çıkacak tayların abileri ya da ablalarının bu yarışta alacağı dereceler, onların da gelecekte neler yapabileceğinin işareti olacak. 30- 60 milyar lira arasında değişen muhammen bedellerle açık artırmaya çıkacak taylardan bazılarının 250 hatta 300 milyar liradan satılması bekleniyor. Geçen yılki Hatay Koşusu'nu kazanan Ahunaz'ın kardeşi Azimtay ile kardeşleri çok önemli başarılar kazanan Acartay ve Taşanbey müzayedenin yıldızları olacak gibi görünüyor. Peki çeyrek trilyona alınan bu taylar nasıl yetiştirilir, büyütülürken nelere dikkat edilir, şampiyon olacağı nereden bellidir? Tüm bu soruların cevapları, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Karacabey Tarım İşletmesi'nin Atçılıktan Sorumlu Veteriner Hekimi Fikret Yıldırım'da.
ŞECERELERİ BELLİ
Türkiye'deki Arap atlarının dünyadakilerden çok daha üst düzeyde safkan özellik taşıdığını anlatan Yıldırım, şampiyon taylar yetiştirmede "baba" nın çok önemli olduğunu söylüyor: "Babanın yarış neticeleri birinci baz olarak alınıyor. Ancak iyi koşmuş olmak iyi damızlık olmak demek değildir. Bundan dolayı, daha geniş geriye dönük şecere analizleri yapmak gerekiyor. Bizim elimizde 1930'lara kadar giden şecereler var. Müzayedeye çıkacak Azimtay'ın babası hiç yarış görmemiş ama Türkiye'nin en değerli aygırlarından biri. Birçok şampiyon tay vermiştir." İyi bir yarış atı için "anne" seçiminin de önemli olduğunu vurgulayan Yıldırım, atların gebelik döneminde dikkat ettikleri unsurları şöyle anlatıyor: "Kısrakların gebelik süresi 11 aydır. Gebelik periyoduna göre üç dönem halinde bir beslenme programı uygulanır. Birinci dönemi ilk 5-6 aydır. Bu sırada kısrak önceki yıl doğurduğu tayı da emzirdiği için beslenmesi önemli. Buna göre bir program yapılır. Aşağı yukarı 2.5- 3 ay süren ikinci dönem ile sonraki bölümde, gebe hayvanın beslenmesi açısından gerekli protein, mineral ve enerjiyi kapsayan yemleme yapılır." Doğduklarında 35-50 kilo olan ağırlıkları 2.5 yaşında 400 kiloya ulaşan tayların beslenmesinde ise hava şartları ve gün ışığı önemli. Yıldırım, günde iki kez, sabah 07.00 ile akşam üzeri 16.00- 17.00 sıralarında yemleme yapıldığını anlatarak, "İlk altı 6 anne sütünün yanında tay besleme yemi verilen hayvanlar için bu süreden sonraki ilk 15 gün önemlidir. Protein, enerji ve mineral maddeler içeren yemler verilir" diyor. Tayın yetiştirilmesinde farklı yaş dönemlerine göre uygulanan beslenme programı ise gerekirse özel yemlerden oluşuyor. Yulaf arpa, mısır, soya küspesi ve kepekten oluşan bu beslenme, onları satın alan ve yarışa hazırlayan kişiler tarafından zenginleştiriliyor. Yarış öncesi yiyecekleri arasına pekmez bile ekleniyor. Bunların yanı sıra tımar ve tırnak bakımı da tayların yetişme döneminde en fazla dikkat edilen noktalardan bazıları. Taylardaki gelişimin "kemikler, göğüs kafesi ve kas" sırasını izlemesi gerektiğini vurgulayan Yıldırım, asıl önemli olanın ata davranış biçimi olduğunu söylemeden geçmiyor:
SEVGİYİ ANLIYORLAR
"At sosyal bir hayvandır. Bir abimiz 'At insan ile hayvan arasında bir mahluktur' der. Ne insandır ne hayvan yani. Bu işte sevgi çok önemli. Çünkü kesinlikle sizinle iletişim halinde oluyorlar." Meraklıları tarafından yüzlerce milyar liraya satın alınan bu tayların devlete maliyetini sorduğumuzda Yıldırım, birkaç noktaya dikkat çekiyor: "Bizim işletmelerimizde sadece atçılık yapılmıyor. Bitki üretim faaliyetlerinde çalışan bir ziraat mühendisinin bile bu atların beslenmesinde emeği var. Yine de ortalama olarak bir tayın yıllık maliyeti 10 milyardan aşağı olmaz. Ancak buna 350-400 milyara alınan aygırların maliyetini de eklemek lazım. Çünkü bir milyardan 10-12 milyara kadar değişen sperma bedeli var. Bunu da hesap etmek lazım." Bir haftadan bu yana Veliefendi Hipodromu'nda, müzayedeye katılmak isteyenler tarafından yakından incelenen tayların adları da ilginç; Azimtay, Tunaboyu, Şenat, Tekçe, Malkoç, Yormaz, Mirliva, Kafkaslı, Taşanbey. Onlara bu adları veren ise veterinerler. Yıldırım, bazen isim bulmakta güçlük çektiklerini söylüyor: "Türkiye, 1998'de Dünya Arap Atları Organizasyonu'na (WAHO) girdi. Ondan önce tayların adını, onu alan sahibi koyuyordu. Ama bu organizasyon atın adını yetiştirenin vermesini kurala bağlıyor. Geçen yıl bizim işletmede 144 tay doğdu. Bu isimlerin Arap atına yakışır ağırlıkta olması gerekiyor. Yarışı sunan kişinin kolayca söyleyebileceği, akılda kalıcı isimler bulmak kolay olmuyor."
Halime Sürek Kahveci
|
