kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Bilgi ve Yaşam
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
    Kampüs
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Erdal Safak @ SABAH
 

İçeriden mi, dışarıdan mı?

Aylardır konuşulan, içeriği tam bilinmeden binlerce yazıya konu olan ABD'nin ünlü "Büyük Ortadoğu Projesi" (BOP) nihayet gün ışığına çıkıyor.
Georgia eyaletinin milyarderler adası Sea Island'da bugün aralarında Başbakan Erdoğan'ın da bulunduğu 20 ülkenin liderlerinin huzurunda açılacak BOP dosyasında ilk taslağa göre bir dizi değişiklik yapıldı.
Adı "Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika İçin Girişim" olarak değiştirildi.
Sınırları bir ölçüde daraltıldı. Başlangıçta Orta Asya ve Kafkas cumhuriyetlerini de kapsaması öngörülüyordu. Birbirinden çok farklı özellikler taşıyan onca ülke bir potaya konulursa, işin içinden çıkılamayacağı görüldü.
Sivil toplumu hükümetlere baş kaldırmaya teşvik edecek reformlar istendiği izlenimini silmek için birçok paragrafı yeniden kaleme alındı.
Ancak en önemli iki sorunun henüz cevabı verilemedi:
BOP bir dıştan dayatma mı, yoksa bölge ülkelerinin eline tutuşturulacak bir kılavuz mu?
Ortadoğu'nun önceliği demokratik reform- lar mı, Filistin ve Irak sorunlarının çözümü mü?

Dayatma olmasın ama...
Türkiye, Filistin-İsrail sorunu çözümlenmeden Ortadoğu'da hiçbir şey yapılamayacağı, reformların da ancak iç dinamiklerle gerçekleşirse başarıya ulaşacağı görüşünde. Başbakan Erdo- ğan dün ABD'ye giderken bu çizgiyi bir kez daha vurguladı: "İç dinamikleri hesaba katmayan ya da dışlayan her değişim projesi sanal kalmaya mahkOrtadoğu'ya demokrasi perspektifi ve reform stratejisi sunulmak isteniyorsa, Filistin-
İsrail ihtilafında şiddet politikalarına son verdiren ve Irak'ta durumun normale dönmesini kolaylaştıran açılımlar hayata geçirilmek zorunda."
Türkiye'nin yanı sıra Rusya'dan Fransa'ya kadar birçok G-8 üyesi ile bölge ülkeleri de bu görüşte. Örneğin Ürdün Kralı Abdullah (Bugün o da Sea Island'da olacak), Araplar'ın reform- ların uygulayıcısı değil sahibi olmaları gerektiğini, ayrıca tüm ülkelere tek tip reçete hazırlanamayacağını söylüyor.
Sonunda Bush yönetimi geri adım atıp Ortadoğu'ya demokratik reformlar dayatmak niyetinde olmadığını açıklamak zorunda kaldı.

Araplar reforma hazır mı?
Ancak ABD, "Önce Filistin sorununun çözümü, sonra reformlar" yaklaşımını kabullenmeye niyetli değil. Tam tersine, Arap ülkelerine "Bu sorunu reformları engellemek amacıyla gerekçe olarak kullanmayın" uyarısında bulundu.
Çünkü bölge yönetimleri, reform çağrılarını bugüne kadar hep bu bahanenin ardına sığınarak reddettiler. Hatta sorunun sürmesini tahtlarının güvencesi gördükleri için barışa değil savaşa destek verdiler.
Bu ikiyüzlülük geçen hafta Arap sivil toplum örgütlerinin ortak açıklamasıyla bir kez daha dünyaya duyuruldu. Arap coğrafyasındaki tüm ülkelerden 34 sivil toplum örgütünün imzasını taşıyan ve "El Kuds El-Arabi" gazetesinde yayınlanan bildiride şöyle denildi:
"Arap hükümetleri reformları Filistin sorununun çözümüne ve Irak'taki işgalin sona erdirilmesine bağlayarak halklarını ve uluslararası toplumu oyalıyorlar. Bu tutumlarıyla 'Filistin ve Irak'ın kurtuluşu, Arap dünyasında yolsuzluğun, işkencenin, zulmün, diktatörlüklerin, insan haklarına saygısızlığın devamına bağlı' demeye getiriyorlar..."
Elbette Filistin-İsrail sorunu çözülmeli, elbette Filistin bağımsızlığını kazanmalı. Ancak Arap liderleri bu sorunu rejimlerinin devamı için kalkan olarak daha fazla kullanamayacaklarını görmeliler.
Ya reform yapacaklar ya da totaliter rejimlerinin ürettiği şiddetle yok olacaklar.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Mafya dışı fidyeciler   / 11-06-2004
 Mayın kalmadı   / 10-06-2004
 İçeriden mi, dışarıdan mı?   / 09-06-2004
 İbretlik bir öykü   / 08-06-2004
 Asimetrik Başkan   / 07-06-2004
 Normandiya'dan Ege'ye   / 06-06-2004
 Kıyametin arefesinde   / 05-06-2004
 Bir zamanlama şaheseri   / 04-06-2004
 OPEC, El Kaide ve BOP   / 03-06-2004
 Haydi el ele reforma   / 02-06-2004
ERDAL ŞAFAK
Diyarbakır sınavı
Leyla Zana ve arkadaşları üç gündür...
MANSUR FORUTAN
Öğretilen şiddet
Üç liseli çocuğun sekiz yaşındaki başka...
MEHMET BARLAS
Kuşkucu olmak iyidir ama işin gözünü de...
SAVAŞ AY
Üniversitede seks skandalı tezgâh değilmiş...
5 gün...
NEBİL ÖZGENTÜRK
Bir günün hikâyesi...
Bazen 24 saatlik bir zaman...
REFİK DURBAŞ
Adalet Bakanlığı'nın açıklaması...
SABAH...
HINCAL ULUÇ
Bir tartışma.. Bir tanışma..
Türkçe'nin tek kural dışı...
Dünya Rekoru: 14:24.68
Dünya Rekoru: 14:24.68
22 yaşındaki başarılı atletimiz Elvan Abeylegesse, 5 bin metrede...
Hasselbaink uçtu
Hasselbaink uçtu
Yıldız futbolcu, 15 milyon Euro isteyince transfer askıya alındı.
Erdoğan ailesinin düğün heyecanı
Erdoğan ailesinin düğün heyecanı
Başbakan Erdoğan'ın kızı Esra ile Gazeteci-Yazar Sadık Albayrak'ın...
Gül'e konuk oldular
Gül'e konuk oldular
Yargıtay 9'uncu Ceza Dairesi'nin kararıyla çarşamba günü tutuklu...
Bu tahliyeler ve Kürtçe yayın iyi bir geleceğin habercisi
Bu tahliyeler ve Kürtçe yayın iyi bir geleceğin habercisi
Diyarbakır Belediye Başkanı Osman Baydemir, DEP'lilerin tahliyesi...
Dedem annemi dövdü intikamı alınacak...
Dedem annemi dövdü intikamı alınacak...
Isparta'da aynı apartmanda oturdukları amcasının oğlunu 3 arkadaşıyla...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Bilgi ve Yaşam | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.