'Obama, barış uğruna soykırımı kullanmadı'

ECEVİT KILIÇ

27.04.2009

Emekli Büyükelçi Temel İskit'e göre Obama'nın 24 Nisan açıklamasının özeti bu cümle. İskit: Obama, soykırıma kesin olarak inanıyor. Ama bu sözcüğü barış uğruna kullanmadı"

Uzun yıllar Türkiye'nin Daimi AB Temsilciliği de yapan İskit: "Obama, soykırım dememe kararını Türkiye ziyaretinde aldı. Hükümetin attığı adımlar tarihi ve cesurca"

Obama'nın Türkiye'ye ziyaretinden önce Amerika'daydım. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın davetiyle gittiğimiz ekipte Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Türkiye'nin geleceği en parlak siyasetçiler arasında gösterilen Salih Erhan, Büyük Kulüp Gençlik Komitesi Başkanı ve öğretim üyesi Özlem Öncel ile Van'da yaptığı sivil toplum çalışmalarıyla AB'nin bile dikkatini çeken Can Ozan Tuncer de vardı. 10 gün boyunca ABD Dışişleri ve Savunma Bakanlığı yetkilileri, Cumhuriyetçi ve Demokrat Parti'den senatörler ve hatta valilerle görüştük. Bu isimler arasında ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Fried de vardı. ABD'nin Türkiye'yle ilgili politikaların belirlenmesinde en yetkili ismi olan Fried, ısrarla "Obama'nın soykırım dememesi Türkiye'nin atacağı adımlara bağlı" dedi.

BARIŞ İÇİN DEMEDİ
Fried, sınır kapısının açılmasını atılacak adıma örnek gösterdi. Aslında Obama'nın 24 Nisan'da yapacağı açıklamanın ipuçlarını açık bir şekilde vermişti. Fried, Obama'nın Türkiye ziyaretinde hemen yanında yer alıyordu. Ardından Türkiye ve Ermenistan tarihi adımlar atarak bir paket üzerinde anlaştı; sınırlar açılacak, Ermenistan Kars Antlaşması'nı tanıyacak, ortak komisyon kurulacak... Obama da bu gelişmeler üzerine soykırım yerine büyük felaket sözünü kullandı. Ama bu açıklamadan ne Ermenistan ne de Türkiye memnun oldu. Azerbaycan'ın görüşmeler sırasındaki sert çıkışı da önemli. İşte emekli büyükelçi ve Türkiye'nin eski AB Daimi Temsilcisi Temel İskit ile bütün bu süreci konuştuk. Bakü- Ceyhan Projesi'nde Türkiye adına görüşmeler yürüten İskit, Sabancı Üniversitesi'nde diplomasi dersleri veriyor.

* Obama'nın bu açıklaması sürpriz oldu mu? Böyle bir beyan yapacağını tahmin etmek zor değildi. Çünkü İstanbul'da soru üzerine zaten " Benim düşüncelerim kayda geçmiştir" dedi. Bundan kastı "Ben soykırıma inanıyorum, benim için soykırım bir vakadır." Obama olayların bir soykırım olduğuna inanmış. Bunda hiçbir tereddüt yok. Fakat Obama, dünyadaki kriz noktalarının bir nevi istikrara kavuşmasını isteyen bir politikayı temsil ediyor. Bu çerçevede Kafkaslar'da da bir istikrar oluşmasını istiyor. Bunun kilit noktalarından biri Türk-Ermeni ilişkilerinin normalleşmesi ve Azerbaycan ile Ermenistan'ın sorunların çözülmesidir.

İLERİYE BAKMALIYIZ

* Obama, seçim öncesi açıklamaları çok sertti. Soykırım sözcüğünü ne zamandan beri kullanmama kararı aldı? Türkiye'ye gelince. O zaman anladı; soykırım kelimesini telaffuz etmesi sorunları çözme politikasına ters düşecek; Türk-Amerikan ilişkilerini bozacağı gibi Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesini de sekteye uğratacak. Bir de Obama, samimi bir adam. "Bu açıklamayı yaptım ama bilin ki soykırım var" dedi.

* İnanıyorum ama söyleyemiyorum durumu mu? Evet. 'Barış uğruna ben bunu söylemeyeceğim, siz beni anlıyorsunuz. Gözlerime bakın anlarsınız' durumu.

* Cümleleri çok sert değil mi? Çok çok sert. Fakat yinede bakınca ağırlığı Türk-Ermeni ilişkilerinin normalizasyonuna veriyor. 'Bu mesajı aslında bunun için verdim' demeye getiriyor. O bakımdan nispet olarak görmek lazım. Evet, bizi yaralayabilecek taraflar var ama artık insan kelimelerle yaşamamalı ileriye bakmalıyız.

* Ermenilerin tepkisi sert. Sonuçta Obama, "Soykırımı tanıyacağım" demişti. Hem de 7 kez ... Hangi Ermeniler tepki gösterdi? Diaspora gösterdi. Amerika'daki Ermeni cemiyetleri falan... Bunlar zaten aşırı tipler. Obama'nın büyük felaket kullanmasının nedeni Ermenileri tatmin etmekti. Ama olmadılar. Ermenistan'dan gelen seslere baktığımızda onlar tatmin olmuş görünüyorlar. Çünkü Ermenistan devleti ve halkı da görüyor ki ilişkilerin normalleşmesi onların lehine. Sıkışmış vaziyetteler, artık dünyaya açılmak istiyorlar. Artık soykırım kelimesinin kullanılıp kullanılmamasının ötesine geçmek istiyorlar. Kaldı ki Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan "Türkiye'nin soykırımı tanıması bir ön şart değildir" diyerek pozisyon da aldı.

İLİŞKİLİ HABERLER

'Obama, barış uğruna soykırımı kullanmadı'

Ermenistan için kimlik, Türkiye için vicdan

Azerbaycan'ın çıkışı piar

Bakü'de Rus lobisi güçlü

Yayın tarihi: 27 Nisan 2009, Pazartesi
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2009/04/27//haber,7FEBF1947C3C40808B503087966B5244.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2009, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.