| 23 Kasım 2008, Pazar |
Adanalıların dilinden Adana
21.11.2008
BEHÇET ÇELİK ADANALILAR ADANA'DAN ÜNLÜDÜR
"Çelişkilerle dolu bir şehirdir Adana. Zenginlikle yoksulluk iç içedir, en galiz küfürleri Adanalılardan işitirsiniz, Türkçe edebiyat dendiğinde bütün dünyada akla gelen ilk isim Yaşar Kemal'dir. Kavga dövüş dendiğinde de akla ilk Adana gelir gelmesine, ama en güzel sevda türkülerini de Karacaoğlan yakmıştır. Adana kadar, belki Adana'dan da ünlüdür Adanalılar. 1960'lı yılların filmlerindeki toprak ağası tipiyle üçüncü sayfa haberlerine sıkça konu olan, Adana Adliyesi'nde çıkan kavgaların kahramanları, Adana dışındakilerin zihinlerindeki Adanalı imajını pekiştirmişti."
CAN KOZANOĞLU ADANALILIK BİR HADİSE
"Ağzından küfür çıkmayan Adanalı çoktur ama açıkçası, imajın bu kısmına itiraz edecek halimiz de pek yoktur, çünkü her fırsatta ağız dolusu saydıranlarımız çoktur. Adanalılık dediğimiz şey, kimbilir kaç kültürün ortak ürünü. Kültürler arasında, mahalleler arasında açılıp kapanan mesafelere rağmen, öyle. Tarih akmış, Çukurova'da ve Toroslar'da iyi-kötü birçok şey yaşanmış, ortaya Adanalılık denen hadise çıkmış. Bir memleket gerçeği..."
EŞ TAÇLI YAZICIOĞLU ADANA'DA KADIN FİGÜRANDIR "
'Adanılıyık, Allah'ın adamıyık' diyemiyorum, adam değil kadınız çünkü. 'Anam avradım olsun' diye yemin de edemiyorum. Bicibiciyi biz de yer, şalgamı biz de içerdik. Bu laşar, sadece erkeklere mahsus bizim memlekette, yoksa söylemez miyim? Onların Adanalılıklarını gösterecek, kadınlara yasak dilleri var...Yine de siz bana inanın, yemin ediyorum, Adanalılar sadece erkek değildir, Adana erkek olsa da. Adanalı olsam ne olur, olmasam ne mi olur? Herkes doğduğu yeri sever miymiş? Sevmek var, sevmek var. Anlamadınız, değil mi? Biliyorum. Bir tek Adanalı olsaydınız anlardınız."
HAYRİ KOZANOĞLU ADANALI İÇİN SOHBET SANATTIR
"Adanalılığa atfedilen maço, kabadayı, ayyaş yakıştırmalarının da abartı olduğunu düşünüyorum. İnsanların fevri davranışlara yatkın olduğunu kabul etmeliyim. Adanalıların en belirgin hususiyetleri, 'sohbeti bir sanat kabul etmeleri, karşısındakini çoğu zaman lügat parçalayarak güldürmeyi misyon edinmeleri, abartmayı ıskontolu bir yalan gibi görmeleri'dir. 'Allahına kadar Adanalı' sıfatını tam hak etmesem de, mezara kadar Adanalı kalacağım."
NESLİHAN CANGÖZ ADANA KÜFRE VE ERKEĞE KESMİŞTİR
"Adana'da yeni bir dil öğrenmek, metafor değil aslında. Yolda yürürken, kendi halinde konuşarak geçen iki erkeğin 'Bu aralar havalar da pek güzel' der gibi 'a...na godduğumun' diye neşe içinde sohbet ettiğini duyabilirsiniz. Erkekler küfrederken adeta herkesin kendine ait farklı bir dini, imanı, kitabı hatta Allah'ı varmışcasına 'Allaana kadar' işi uzatır. Geçmiş yıllarda koalisyon ortağı olan Adanalı bir parti liderini silik bulan bazılarından ciddi bir analiz yapar edasıyla 'büllüksüz çıktı bu da' dediklerine şahit olmuştum. Adana aslında erkeğe ve küfre kesmiştir..."
FERİDUN DÜZAĞAÇ ADANA YAŞAYAN BİR ŞEHİR
"Adana yüzü sanata daha dönük bir şehir. İlk gençliğimde İncirlik Üssü'ndeki Amerikalıların teknolojileriyle tanışmak bir heyecandı mesela. Ziya Paşa Bulvarı'nın arkasında bir pazar kurulurdu ve onlar plaklarını, VHS formatlı video kasetlerini vs. satarlardı. Benim jenerasyonumdaki bütün sanatçıların bildiği bir Tombul Müzik vardı mesela. Bu bir dükkândan öteydi benim için. Çok yaşayan bir yerdi."
HAKAN MERTCAN ÖLÜMÜNE KAVGACIDIR ADANALI
"Ahmed Arif'in 'ünlü mahpushanelerinde Anadolumun/ en çok Çukuovalılar mahpustur' dizelerini yazması boşuna değildir. Külhan, kavgacı yapıları çocukluktan başlar. Bu bıçkın delikanlılar, hakkını yedirmemek için 'kafa göz yardırı, dudak kaş patlatır'. Bir karış boylarıyla 'Allah'ına kadar' delikanlıdır bu çocuklar, 'ölümüne' kavgaya girişir. Evlerde tendürdiyot, oksijen, plaster eksik olmaz. Vücutta kalan izler kahramanlığa dair bir nişanedir... Ama en fiyakalısı bir kavgada alınan yaradır. Bunu gösterirken çektiği acıyı tamamen unutur; ayrı bir gururla dolar içi, Adana çocuğunun."
MİNE KILIÇ YEMEKLER TÖREN HALİNDE YAPILIR
"Yaprak sarması, dolma, şırdan-mumbar dolması yapılacağı zaman mahallede ne kadar kadın varsa bir araya gelir. İçinde 'iç malzemesi' olan leğenin başına oturulur, kimi önüne tahta alır, kimi tencerelerin tersini kullanır, ha babam de babam ya yaprakları sararlar, ya dolmaları ya da mumbarları, şırdanları doldururlar. Yaprakları deste deste bağlarlar. Mumbarları ve şırdanları dikiş diker gibi dikerler."
(*) Adanalı aydınların görüşlerini, 2006'da İletişim Yayınları'ndan çıkan Behçet Çelik'in derlediği Adana'ya Kar Yağmış kitabından alıntıladık.
"Çelişkilerle dolu bir şehirdir Adana. Zenginlikle yoksulluk iç içedir, en galiz küfürleri Adanalılardan işitirsiniz, Türkçe edebiyat dendiğinde bütün dünyada akla gelen ilk isim Yaşar Kemal'dir. Kavga dövüş dendiğinde de akla ilk Adana gelir gelmesine, ama en güzel sevda türkülerini de Karacaoğlan yakmıştır. Adana kadar, belki Adana'dan da ünlüdür Adanalılar. 1960'lı yılların filmlerindeki toprak ağası tipiyle üçüncü sayfa haberlerine sıkça konu olan, Adana Adliyesi'nde çıkan kavgaların kahramanları, Adana dışındakilerin zihinlerindeki Adanalı imajını pekiştirmişti."
CAN KOZANOĞLU ADANALILIK BİR HADİSE
"Ağzından küfür çıkmayan Adanalı çoktur ama açıkçası, imajın bu kısmına itiraz edecek halimiz de pek yoktur, çünkü her fırsatta ağız dolusu saydıranlarımız çoktur. Adanalılık dediğimiz şey, kimbilir kaç kültürün ortak ürünü. Kültürler arasında, mahalleler arasında açılıp kapanan mesafelere rağmen, öyle. Tarih akmış, Çukurova'da ve Toroslar'da iyi-kötü birçok şey yaşanmış, ortaya Adanalılık denen hadise çıkmış. Bir memleket gerçeği..."
EŞ TAÇLI YAZICIOĞLU ADANA'DA KADIN FİGÜRANDIR "
'Adanılıyık, Allah'ın adamıyık' diyemiyorum, adam değil kadınız çünkü. 'Anam avradım olsun' diye yemin de edemiyorum. Bicibiciyi biz de yer, şalgamı biz de içerdik. Bu laşar, sadece erkeklere mahsus bizim memlekette, yoksa söylemez miyim? Onların Adanalılıklarını gösterecek, kadınlara yasak dilleri var...Yine de siz bana inanın, yemin ediyorum, Adanalılar sadece erkek değildir, Adana erkek olsa da. Adanalı olsam ne olur, olmasam ne mi olur? Herkes doğduğu yeri sever miymiş? Sevmek var, sevmek var. Anlamadınız, değil mi? Biliyorum. Bir tek Adanalı olsaydınız anlardınız."
HAYRİ KOZANOĞLU ADANALI İÇİN SOHBET SANATTIR
"Adanalılığa atfedilen maço, kabadayı, ayyaş yakıştırmalarının da abartı olduğunu düşünüyorum. İnsanların fevri davranışlara yatkın olduğunu kabul etmeliyim. Adanalıların en belirgin hususiyetleri, 'sohbeti bir sanat kabul etmeleri, karşısındakini çoğu zaman lügat parçalayarak güldürmeyi misyon edinmeleri, abartmayı ıskontolu bir yalan gibi görmeleri'dir. 'Allahına kadar Adanalı' sıfatını tam hak etmesem de, mezara kadar Adanalı kalacağım."
NESLİHAN CANGÖZ ADANA KÜFRE VE ERKEĞE KESMİŞTİR
"Adana'da yeni bir dil öğrenmek, metafor değil aslında. Yolda yürürken, kendi halinde konuşarak geçen iki erkeğin 'Bu aralar havalar da pek güzel' der gibi 'a...na godduğumun' diye neşe içinde sohbet ettiğini duyabilirsiniz. Erkekler küfrederken adeta herkesin kendine ait farklı bir dini, imanı, kitabı hatta Allah'ı varmışcasına 'Allaana kadar' işi uzatır. Geçmiş yıllarda koalisyon ortağı olan Adanalı bir parti liderini silik bulan bazılarından ciddi bir analiz yapar edasıyla 'büllüksüz çıktı bu da' dediklerine şahit olmuştum. Adana aslında erkeğe ve küfre kesmiştir..."
FERİDUN DÜZAĞAÇ ADANA YAŞAYAN BİR ŞEHİR
"Adana yüzü sanata daha dönük bir şehir. İlk gençliğimde İncirlik Üssü'ndeki Amerikalıların teknolojileriyle tanışmak bir heyecandı mesela. Ziya Paşa Bulvarı'nın arkasında bir pazar kurulurdu ve onlar plaklarını, VHS formatlı video kasetlerini vs. satarlardı. Benim jenerasyonumdaki bütün sanatçıların bildiği bir Tombul Müzik vardı mesela. Bu bir dükkândan öteydi benim için. Çok yaşayan bir yerdi."
HAKAN MERTCAN ÖLÜMÜNE KAVGACIDIR ADANALI
"Ahmed Arif'in 'ünlü mahpushanelerinde Anadolumun/ en çok Çukuovalılar mahpustur' dizelerini yazması boşuna değildir. Külhan, kavgacı yapıları çocukluktan başlar. Bu bıçkın delikanlılar, hakkını yedirmemek için 'kafa göz yardırı, dudak kaş patlatır'. Bir karış boylarıyla 'Allah'ına kadar' delikanlıdır bu çocuklar, 'ölümüne' kavgaya girişir. Evlerde tendürdiyot, oksijen, plaster eksik olmaz. Vücutta kalan izler kahramanlığa dair bir nişanedir... Ama en fiyakalısı bir kavgada alınan yaradır. Bunu gösterirken çektiği acıyı tamamen unutur; ayrı bir gururla dolar içi, Adana çocuğunun."
MİNE KILIÇ YEMEKLER TÖREN HALİNDE YAPILIR
"Yaprak sarması, dolma, şırdan-mumbar dolması yapılacağı zaman mahallede ne kadar kadın varsa bir araya gelir. İçinde 'iç malzemesi' olan leğenin başına oturulur, kimi önüne tahta alır, kimi tencerelerin tersini kullanır, ha babam de babam ya yaprakları sararlar, ya dolmaları ya da mumbarları, şırdanları doldururlar. Yaprakları deste deste bağlarlar. Mumbarları ve şırdanları dikiş diker gibi dikerler."
(*) Adanalı aydınların görüşlerini, 2006'da İletişim Yayınları'ndan çıkan Behçet Çelik'in derlediği Adana'ya Kar Yağmış kitabından alıntıladık.
Yayın tarihi: 23 Kasım 2008, Pazar
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/11/23/pz/haber,61EC61C75BD548B897EA3F436FCB598D.html
Tüm hakları saklıdır.
Güncel Haberleri
Son Dakika | Ana Sayfa | Yazarlar | Çizerler | Günün İçinden | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Dosyalar | Günaydın | Televizyon | Astroloji | Sağlık | Magazin | Teknoloji | Otomobil | Turizm Rehberi | Emlak | İşte İnsan | Sabah Çocuk | Mobil Eğlence | Detaylı Arama | Cuma | Cumartesi | Pazar | Kültür-Sanat | EGazete | Gazete Reklam | Internet Reklam | Künye / İletişim | Bize Ulaşın
 |
Copyright © -2008 Tüm hakları saklıdır. TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş. | 
|