kapat
Üye OlÜye Girişi
Bugünkü SABAH Gazetesi
  |  Benim şehrim | 15 Nisan 2007, Pazar
Son Dakika
arama
atv
Kanal 1
ABC
Hareket Ordusu'nun ilk kumandanı Hüseyin Hüsnü Paşa.
İsyancıların talepleri dinî değil, siyasi idi
MURAT BARDAKÇI
MURAT BARDAKÇI
* O DEVİRDE İRTİCA BAŞKAYDI: 31 Mart olayı bir irtica ayaklanması idi ama irtica sözüyle o dönemde bugünün gericilik ve dinyobazlık kavramları değil, 1908'de ilân edilmiş olan İkinci Meşrutiyet öncesi döneme, yani Sultan Abdülhamid'in mutlak istibdadının hüküm sürdüğü günlere dönme arzusu kastedilirdi. İrticacı diye Abdülhamid dönemini özleyenler hatırlanır, bugünün irticacısına, o zamanlarda sadece yobaz denirdi. Meşrutiyet'in ilânından sonra binlerce kişi birbirini irticacı iddiasıyla ihbar etmiş ve Türkiye'de bir mürteci avı başlamıştı.İkinci Meşrutiyet'in ilk aylarında yayınlanan gazetelerde mürteci sözünün siyasi anlamıyla ilgili olarak çok sayıda yazı, haber ve karikatür çıkmıştı.

* ASKER DE SOKAKTAYDI: Ayaklanmanın niteliği bugüne kadar tam olarak aydınlığa kavuşmadı. Olaylarda, Meşrutiyet'in ilânından sonra alaylı yani askeri okul mezunu olmayan subayların görevlerinden alınarak yerlerine mektepli denen diplomalı komutanların getirilmesinin bazı birliklerde yarattığı huzursuzluğun yanısıra, medrese öğrencilerinin askere alınma hazırlıklarının ve İttihadçı düşmanlığının büyük etkisi vardı.

* İSLAMCI PARTİ ÜSTLENDİ: Olayın daha sonraları şeriat ayaklanması şeklinde nitelenmesinin en önemli sebebi, Osmanlı İmparatorluğu'nda şeriat hukukunun hâkim olmasını savunan İttihad-ı Muhammedisimli ufak bir siyasi partinin isyanı sahiplenmeye çalışmasıydı. Ayaklanmaya destek veren bu parti, isyandan sekiz gün önce, 5 Nisan'da kurulmuştu. Partinin, yayın organı olan Volkan Gazetesi'nde ayaklanma lehinde yazılar çıkartarak isyanı kendi reklam vasıtası yapması, 31 Mart'ın sadece bir şeriat ayaklanması olduğu şeklinde yorumlanmasıyla sonuçlandı.

* TALEPLER SİYASİ İDİ: İsyancıların talepleri beş maddeden ibaretti ve öncelik dini değil, siyasi konulara verilmişti: 1. Hükümetin istifası, 2. Meclis Başkanı Ahmed Rıza Bey ile Hüseyin Cahid (Yalçın) ve Talât Beyler'in (Talât Paşa) işi bırakmaları, 3. Daha önce görevden alınmış olan alaylı subayların birliklerine iade edilmeleri, 4. Şeriatın uygulanması, 5. Ayaklanmaya katılanların affı.