  |
|
Tansiyonun eskiden 'normal' kabul edilen değerleri artık yüksek bulunuyor
Uzmanlar uyarıyor: Hipertansiyonun anayasası değişti. Geçtiğimiz yıla kadar tansiyonlarının normal değerlerde olduğu düşünülen kişilerin, artık kalp hastalıklarına iki kat daha fazla yakalanma riski taşıdığı biliniyor. Bu kişilere düzenli ilaç tedavisi uygulanıyor
45 yaş üzerindeki her iki kişiden birinde yüksek tansiyon var. 30-35 yaş civarında ve şişman olanların yüzde 26'sında da yüksek tansiyon sorunu yaşanıyor. Dünyada en sık rastlanan sağlık sorunlarından biri olan yüksek tansiyona karşı kendinizin doktoru olabilirsiniz. Yüksek tansiyonun olumsuz etkilerinden korunmanın yollarını uzman doktorlar anlatıyor. Hipertansiyon konusundaki tüm bilinenler yeni araştırmalarla değişti. Belki de yeni verilere göre hemen tedavi altına alınmanız gerekiyor. Ama korkmayın; doktorlar yüksek tansiyonu ilaç gibi etkileyen diyet listeleri veriyor. Hayatınızda yapacağınız küçük değişikliklerle yüksek tansiyondan korunma yolları bu yazı dizinde...
Yüksek tansiyon (hipertensiyon) ülkemizde oldukça sık görülen sağlık sorunlarının başında geliyor. Tedavi edilmediğinde çok ciddi sağlık sorunları ve hatta ölüm anlamına gelebilen yüksek tansiyon hakkında, Kardiyoloji Rehabilitasyon Merkezi Başkanı Doç. Dr. Çavlan Çiftçi ile görüştük...
* Normal tansiyon değerleri nedir?
Hipertansiyonun tanımı değişti. JNC (Joint National Commitee) Amerika ve Avrupa'da çıkan çeşitli çalışmaların sonuçlarına göre, her yıl ya da iki yılda bir yeni bir rapor hazırlar. Yedinci rapor geçtiğimiz yıl açıklandı. Biz artık normal tansiyonu 120/80'in altı olarak kabul ediyoruz. 130/80 olan hipertansiyon sınırı artık eskidi. Hatta, 120-139 büyük tansiyon için, küçük tansiyon için ise, 80-89 eskiden normal kabul edilirdi. Artık bu grubu normal kabul etmiyoruz. Bu gruba 'prehipertansiyon' adını veriyoruz. Prehipertansiyon hastaları kalp hastalıklarının gelişimi için normal tansiyona sahip olanlara göre iki kat fazla risk taşıyor. Dolayısıyla, bu grubu izlenmesi gereken kitle içine alıyoruz. Bu grupta özellikle eşlik eden diyabet (şeker hastalığı), böbrek yetersizliği, kroner kalp hastalığı, kalp yetersizliği gibi bir risk faktörü varsa, o zaman bu prehipertansiyon içinde bulunan kişileri tedavi etmeye başlıyoruz. İlaç kullanmalarını öneriyoruz. Fakat bunlara eşlik eden bir risk faktörü yoksa, sadece tansiyon değeri yüksek olduğu için bu gruba giriyorsa, bu kişilere ilaç başlatmıyoruz, yalnızca yaşam şekillerini değiştirmelerini öneriyoruz.
* Yaşam şeklini değiştirerek, tansiyon normale döndürülebilir mi?
En başta kilo vermek gerekli. 10 kilo kaybı, tansiyonda 5-20 milim düşüklüğe neden oluyor. Diyette tuz kısıtlamasını öneriyoruz. Günlük tuz kullanımının 2.4 gramdan az olması gerekiyor. Bu, kişinin sofradaki ekstra tuzu kaldırması anlamına geliyor. Konserveye veda etmek gerekiyor. Ayrıca sebze, meyve, az yağlı yemeklerden oluşan düşük kalorili bir diyet öneriyoruz. Fiziksel aktivite mutlaka artırılmalı, alkol kullanımı ise azaltılmalı.
KÜÇÜK TANSİYON İHMALE GELMEZ
* Tansiyon yaşa bağlı olarak yükselir mi?
Yüksek tansiyon görülme oranı ilerleyen yaşla birlikte artar. Buna karşın tansiyon yüksekliği genellikle ilk olarak 35-50 yaşlarında saptanır. 50 yaşın altındaki grup ele alındığında erkeklerde daha sık görülür. 50-55 yaş grubunda görülme sıklığı eşitlenir. 55 yaşından sonra ise, kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır. Yüksek tansiyonlu kişilerin yaklaşık yüzde 60'ında, ailede de tansiyon yüksekliği söz konusudur. Şişmanların yaklaşık yüzde 55'inde yüksek tansiyon görülür. Şeker hastalarında da yüksek tansiyona çok sık rastlanır.
* Önemli olan büyük tansiyon mu?
Büyük tansiyon 120, küçük tansiyon ise 80 milimden küçük olmalı. Büyük tansiyon daha önemli olmakla birlikte, küçük tansiyon da çok önemlidir, asla ihmal edilmemelidir.
* Kan basıncını ölçmek için hangi aletleri tercih ediyorsunuz?
Manometreli tansiyon aletleri daha pratiktir. Hastalar evlerinde manometreli tansiyon aletlerini kullanabilecekleri gibi, daha pratik olan bilekten ya da koldan ölçüm yapan elektronik aletlerden de faydalanabilir. Fakat bunların ayarlarını çok sık kontrol ettirmek gerekli. Bir-iki yıl içinde bozulabiliyorlar. Bu da yanlış ölçüme neden olur. Bu aletler titreşime dayalı ölçüm yapan aletlerdir, çok güvenilir değildir.
* Tansiyon ölçümü ne zaman yapılmalı?
Tansiyon hastalarına bir sabah, bir de akşam ölçüm yapılmasını öneriyoruz. 24 saat, hatta 72 saate kadar hastanın üzerinde kalabilen tansiyon holteri de çok önemlidir. Bu cihaz 15 dakikada bir ölçüm yaparak, hafızasına tansiyonu kaydeder. Böylece, kişinin günlük yaşamı içinde uyurken, yürürken, çalışırken tansiyonunun kaç olduğu belirlenir. Bu ölçüm, ilaç kullanma zamanıyla ilgili en sağlıklı dönemin bulunmasını da sağlıyor. Hastalar tansiyonunun normal olduğunu, ancak hekime gelince heyecandan yükseldiğini söyleyebiliyor. Buna 'beyaz önlük hipertansiyonu' diyoruz. Bunu anlamak için de tansiyon holteri yol gösterici oluyor. Prehipertansiyon gruptaki tüm tansiyon hastalarına bu holteri takmayı öneriyoruz. Tansiyon holterinde gece tansiyonu, yani kan basıncı gün içindeki değerlere göre yüzde 10'dan daha fazla düşüyorsa, bu duruma 'dipper', düşmeyenlere ise 'nondipper' deniyor. Tansiyonu düşmeyenler, kalp hastalığı riskine üç kat daha fazla sahip oluyor.
40 YAŞ SONRASI TETİKTE OLMALI
* Gizli tansiyon nedir? Kendi kendimize tansiyon hastası olduğumuzu anlayabilir miyiz?
Yüksek tansiyon çoğu zaman belirti vermez. Bu sebeple, dikkatli olmakta ve belli aralıklarla ölçüm yaptırmakta fayda vardır. Çünkü kişi tansiyon hastası olduğunu fark etmeden de tansiyonun olumsuz etkilerinden zarar görebilir. 'Benim tansiyonum biraz yüksektir' diye bir şey yoktur. İnsan belki bünye olarak yüksek tansiyona alışabilir ama bu onun zarar görmediği anlamına gelmez. Özellikle ailesinde yüksek tansiyon hikâyesi olanlar, 40 yaşından yaşlılar, şişman kişiler, şeker hastalarının ve gebelerin daha sık aralıklarla ölçüm yaptırmaları çok faydalı olur. Zaman zaman ense kökünde şiddetli, zonklayıcı tarzda baş ağrısı, bulantı-kusma, burun kanaması, uyuşukluk, yorgunluk, endişe, kulak çınlaması, bulanık görme, fazla idrar çıkarma gibi belirtiler hipertansiyon belirtisi olabilir. Bu şikâyetleri olan kişiler tansiyon ölçümü yaptırmalıdır.
|
