Cinsiyet eşitliğinde ''Kurum'' modeli masaya yatırıldı

Giriş Saati : 10.11.2008 10:33
Güncelleme : 10.11.2008 22:28

Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) sorumluluğunda, ilgili kamu kurumlarının katılımıyla oluşturulan, ''Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kurumu Taslak Model Tartışma Dokümanı''nda, oluşturulması planlanan kurum için ''Avukat'', ''Yarı Mahkeme'' ve bunların birleşiminden oluşan 3 alternatif model belirlendi.

KSGM başkanlığında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı ve Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı temsilcilerinden oluşan bir çalışma grubu, ''Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kurumu Taslak Model Tartışma Dokümanı'' hazırladı.

Hollanda'nın konuyla ilgili uzmanlığından yararlanılarak düzenlenen dokümanda, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kurumu Taslak Modeli'nin gelecekte oluşturulabilecek eşitlik kurumu için bir tartışma dokümanı olarak kullanılabileceği belirtildi.

Dokümanda, eşitlik kurumunun ''Ayrımcılık mağdurlarına destek sağlama, hükümete, kamu kurumlarına ve özel kuruluşlara eşitliği sağlamak için yapmaları gereken çalışmalar konusunda rehberlik etme, ayrımcılık ve ayrımcılığı ortadan kaldırma konusunda araştırmalar ve anketler yapma'' görevlerini üstlenebileceği ifade edildi.

Kurumun, toplumdaki zihinsel dönüşüme, kadın ve erkekler arasında eşit olmayan güç ilişkilerinden kaynaklanan tüm toplumu etkileyen toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile mücadeleye önemli bir katkısı olabileceği vurgulanan dokümanın, Hollanda, Almanya, Fransa, Belçika, İrlanda, Litvanya, Letonya ve Çek Cumhuriyeti gibi eşitlik kurumunun bulunduğu ülkelerdeki çalışmalar da ele alınarak ve karşılaştırılarak oluşturulduğu kaydedildi.

AYRIMCILIK MAĞDURLARINA DANIŞMA VE YÖNLENDİRME HİZMETİ

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kurumu Taslak Modeli Tartışma Dokümanı'nda, kurumun ayrımcılık iddiası ile gelen kişilere danışma ve yönlendirme hizmetleri sunması öngörülüyor. Dokümana göre, kurumda mağdurlara yasal hakları konusunda bilgi verilecek, konuyla ilgili araştırma ve inceleme yapılacak. Kurum, mağdurların şikayetleri konusunda yazılı talep üzerine araştırmalar yapmak için kamu ve özel kurumlardan her türlü bilgi ve belge talep etme hakkına sahip olacak. Ayrımcılık iddialarını incelerken sağlıklı ve esaslı değerlendirmeler yapabilmek için tarafları ve tanıkları dinleyip uzmanlara başvurabilecek.

Cinsiyet ayrımcılığının yaygınlığı, türleri ve nedenleri konusunda bağımsız araştırma, istatistiksel çalışma ve incelemeler yapma yetkisine sahip olacak kurum, sürekli ayrımcılığa ilişkin işaretlerin olması durumunda bu araştırmaları bireysel şikayet olmadan da başlatabilecek.

Faaliyetlere ve verilen tavsiyelere ilişkin yıllık bir rapor hazırlaması planlanan kurumun, raporu yetkili bir organa sunması ve bu raporların Resmi Gazete'de yayımlanarak kamuoyuna duyurulması hedefleniyor.

KURUM İÇİN ALTERNATİF MODELLER

Çalışma grubuna göre, Türkiye'de oluşturulabilecek 3 farklı eşitlik kurumu bulunuyor. ''Avukat Modeli'' olarak adlandırılan ilk alternatifte kurum, bireylerin şikayetleri hakkında inceleme ve araştırma yapma yetkisine sahip ancak kurum, ayrımcılık yapılıp yapılmadığına dair herhangi bir karar veremeyecek.

Kurum, mağdurun talebine göre mahkemeye başvurabilecek. Hangi şikayetlerin yargıya bildirilmesine karar verebilecek kurum, bu alternatifte daha çok mağdur adına bir avukat ya da destek kurumu olarak hareket edecek.

Kurumun mağdur ve suçlanan tarafa arabuluculuk hizmeti sunması da öngörülen ''Avukat Modeli''nde kurumca verilen yardımlar ücretsiz olacak. Ancak şikayetlerin mahkemeye intikali durumunda ücretsiz uygulama sadece yoksul ve işsiz olduğu belirlenen mağdur için geçerli olacak.

''YARI MAHKEME MODELİ''

''Yarı Mahkeme Modeli''nde ise kurumun şikayetin soruşturulması temelinde karar vermesi, tavsiyelerde bulunması öngörülüyor. Kamu Denetçiliği gibi faaliyet göstermesi planlanan modelde, kurumun verdiği kararlar ve tavsiyeler bağlayıcı olmayacak.

Kurum, verdiği kararların uygulanıp uygulanmadığını izleyecek. Kararlara uyulmayan davaların mahkemeye taşınmasında yetkili olacak. Davanın mağdur tarafından mahkemeye taşınması halinde kurumun verdiği karar, belli bir yasal statü kazanacak. Bu seçeneklerin yanı sıra kurum mağdura arabulucuk hizmeti de sunabilecek.

Dokümanda, bağlayıcı olmayan kararların başlangıçta daha az ciddiye alınması ihtimali ve kurumun otorite oluşturmasının zaman alması bakımından modelin dezavantajlı olabileceği ifade edildi.

AVUKAT VE YARI MAHKEME MODELLERİNİN BİRLEŞİMİ

Avukat ve Yarı Mahkeme modellerinin birleşimi olan 3. alternatife göre ise eşitlik kurumu mağdurlara doğrudan destek verebilecek ve davaları, yarı eşitlik mahkemesi olan diğer eşitlik kurumuna havale edebilecek. Böyle bir modelin Türkiye'de yerel düzeyde mağdurlara yardım sağlayıp, şikayetin ulusal düzeyde incelenmesini ve soruşturulmasını sağlayabileceği öngörülüyor.

Hukuki süreçteki sorumluluk ve rollerin açık bir şekilde ayrılabilmesi açısından avantajları bulunan modelin İrlanda ve Avusturya'da uygulandığı, Hollanda'nın da bu modele geçmekte olduğu belirtiliyor.

Dokümanda, nasıl bir seçim yapılırsa yapılsın kurumun kamu tüzel kişiliğe sahip olması, idari ve mali açılardan bağımsız olması planlanıyor.

(AA)

Yayın tarihi: 10 Kasım 2008, Pazartesi
Web adresi: http://www.sabah.com.tr/2008/11/10//haber,499D6672C33241BC8C3AA98E4DD036BC.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2008, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.