Avrupa'dan ilişkileri gerecek çifte karar

1- Sözde Ermeni soykırımı konusunda Ermenistan'la uzlaşmanız gerekiyor
2- HADEP, Türkiye'deki Kürtler'in haklarını savunuyor, kapatmayın

Avrupa Parlamentosu (AP), dün kabul ettiği 2 kadarla Türkiye üzerinde baskılarını artırıyor. Genel Kurul'da dün ele alınan Güney Kafkasya Raporu ve karar tasarısı oy çoğunluyla onayladı. 626 üyeden oluşan Genel Kurul'a katılan 500'den fazla parlamenterin büyük bölümü karara olumlu oy vermek için el kaldırınca, elektronik oylamaya gerek görülmedi. Kararda, Türkiye'den, "Avrupa ile bütünleşme arzusuna uygun adımlar atması" isteniyor, AP'nin sözde soykırımı tanıyan ve Ankara'nın da tanımasını isteyen 1987 tarihli kararı hatırlatılarak Türkiye'ye, "uzlaşma temeli oluşturma" çağrısı yapılıyor.

TÜRKİYE LEHİNE DEĞİŞİKLİĞE RET
İngiliz parlamenter Andrew Nicholas Duff, Genel Kurul'a soykırım iddialarını karar metninden çıkarmak için bir önerge sundu. Önerge 391'e karşı 96 oyla reddedi, 15 parlamenter çekimser kaldı.

Yeşiller Grubu üyesi İsveçli Per Gahrton'un hazırladığı Kafkasya raporunda ABD'nin, Kafkasya bölge politikasında, Türkiye'ye destek verdiğini ileri sürdükten sonra, 'Türkiye'nin AB adaylığının fırsat bilinerek bu ülkeye baskı yapılması' önerisi getiriliyor.

AP Genel Kurulu'nda dün, değişik siyasi grupları adına verilen "Türkiye'de insan hakları" karar tasarısı da oy çokluğuyla kabul edildi. HADEP'in kapatılma olasılığına karşı tavır alınan kararda "HADEP'in Türkiye'deki Kürtlerin medeni haklarını elde etmeleri için mücadele verdiği" ve "PKK veya diğer terör örgütleriyle bağlantısı olduğu iddialarını reddettiği" ileri sürüldü. Partinin "sözde bölücülüğe destek verdiği ithamıyla kapatılabileceği" ifade edilen kararda, HADEP'e yönelik soruşturmaların durdurulması istendi. Kürtçe eğitim istemindeki öğrencilere karşı adli girişimlere son verilmesi istenen kararda, "Türk Devleti'nin, gelecekte, Türkiye'deki bütün azınlıkların yasal haklarını garanti altına alacağının ümit edildiği" yazıldı. AP kararlarının bir yaptırım gücü bulunmuyor.

2 TÜRK PARLAMENTERİN OYLARI
AP Genel Kurulu'ndaki oylamalara katılan 626 milletvekili arasında 2 de Türk vardı. Almanya Sosyal Demokrat Parti üyesi Ozan Ceyhun, sözde soykırım için uzlaşma çağrısına ret oyu verirken, HADEP'in kapatılmasına karşı çıkan grupta yer aldı. Almanya Yeşiller Partisi üyesi Feleknas Uca ise oylamada hem HADEP'in kapatılmaması, hem de sözde soykırım konusundaki uzlaşma çağrısı için kabul oyu verdi.

Bu çirkin hareket bizi üyelikten vazgeçirmez
AP'nin 2 kararı, Ankara'da büyük tepkilere neden oldu. Meclis'te grubu bulunan partiler ortak bir bildiriyle AP'yi kınadılar. Bildiride AP'de alınan kararların üzüntüyle karşılandığı belirtilerek "Bu çirkin hareket şayet bizi AB'ye tam üyelik emelinden vazgeçirmek gayesini güdüyorsa bunda da yanıldığınızı ve başarılı olamayacağınızı bildirmeyi vazife biliriz" denildi.

Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz ise AP kararlarının "abesle iştigal" ve Türkiye açısından "hükümsüz" olduğunu söyledi. Yılmaz, "Bu kararların bizim tarafımızdan kabul edilmesi ve fiili sonuç doğurması mümkün değildir. Bu tür çelişkili tavır ve kararlar Avrupa Parlamentosu'nun güvenilirliğine ve tutarlılığına gölge düşürür. Bu kararların, Türkiye'nin AB hedefini engellemesi sonuçsuz kalacaktır" dedi.

DYP lideri Tansu Çiller ise, "Tarihi bir yanılgı ile karşı karşıyayız. Bir büyük yanlışlık içindeler ve Türkiye eğer böyle bir kıskaç içine dostları tarafından alınıyorsa dünya barışı bundan zarar görür" diye konuştu. TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Kamran İnan ise, "Karar Türk milleti ve tarihine karşı bir tecavüz, bir soykırımdır" dedi.

Satır aralarında olumlu mesajlar
* Kararda PKK, terör örgütü olarak değerlendirildi

* Türkiye'ye "sözde soykırımı tanı" çağrısı yapılmadı

* Sözde soykırım somut bir gerçek olmaktan çıkarıldı

* AP, HADEP davasına heyet göndermekten vazgeçti

Brüksel'de bulunan Türk diplomatik kaynaklar, Ankara'da büyük tepkiyle karşılanmasına rağmen Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen Kafkasya raporu ile "Türkiye'de İnsan Hakları" kararının satır aralarında "Türkiye açısından olumlu" bazı mesajları içerdiğine dikkat çekiyorlar.

Kararı SABAH'a değerlendiren kaynaklara göre, Kafkasya Raporu, aynı konuda AP'nin 18 Haziran 1987'de kabul ettiği ve "sözde Ermeni soykırımını resmen tanıyan" karara göre ılımlı bir yaklaşıma sahip. Türkiye'ye "uzlaşma" çağrısında bulunulan raporda, 1987 kararının yalnızca "hatırlatıldığına" dikkat çeken kaynaklar, "Bir önceki kararda Ermeni soykırımı 'as a fact' yani bir somut bir gerçek olarak yer alıyordu. Şimdiki kararda ise bu yönde bir ifade kullanılmıyor" şeklinde yorum yaptı.

"BU BİR BİLEK GÜREŞİ GİBİ"
Brüksel'deki üst düzey bir diplomat AP'daki Türkiye-Ermenistan meselesini bir "bilek güreşine benzeterek şöyle konuştu: "2000 Kasım'ında, Fransız Morillon'un hazırladığı rapora, sözde soykırım iddiaları sokulmuştu. Ama bir sene sonra hazırlanan Lamossour raporuna aynı tür ifadeleri sokma girişimi reddedilmişti. Kafkasya raporunun onaylanmasına da 'Öldük bittik, soykırım tanındı' diye bakmak yanlıştır. Bu bir bilek güreşi gibi. Bir onlar kazanıyor bir biz."

"Türkiye'de İnsan Hakları" raporunu da değerlendiren aynı diplomat, "HADEP'in PKK veya diğer terör örgütleriyle bağlantısı olduğu iddialarını reddettiği" şeklindeki cümleye dikkat çekerek "Bu AP'nin PKK'yı terör örgütü olarak gördüğünü gösterir" görüşünü savundu.

Aynı diplomat, AP'nin Anayasa Mahkemesi'ndeki HADEP davasına gözlemci bir heyet göndereceğini belirttiğini de anımsatarak, "Bu yöndeki bir uygulama AP tarihinde de ilk olacaktı. AP, benzeri görülmemiş bu niyetinden de vazgeçti" dedi.

Zeynep TUĞRUL