İstanbul Borsası yeniden örgütlenerek faaliyete geçişinin 16. yılını geride bıraktı. Ekonomide atılımların yapıldığı bir dönemde 26 Aralık 1985'te İstanbul-Cağaloğlu'nda faaileyete başlayan borsa, büyüklük itibariyle henüz ekonomiye damgasını vurmasa bile, gösterdiği çarpıcı gelişme açısından bu dönemin simgesi kurumlardan biri olmaya aday.

* Bir kere anılan 1986-2001 dönemi tam olarak ekonominin çarklarının borçlanmaya dayalı olarak çevrildiği, Türkiye Hazinesi'nin bazı yıllar dünyanın en yüksek reel faizini ödediği bir dönem. Yani hisse senedi piyasası yatırım aracı olarak bir devle rekabet etmiş. Delikanlılığını, iç borçlanma piyasasının, para piyasasının hegomanyası altında ispatlamış.

* Anılan dönem aynı zamanda Türkiye'de enflasyonun en yüksek olduğu dönem. Bu konuda da bazı yıllar dünya birinciliğimiz var. Enflasyonun şirket bünyelerinde yaptığı tahribata, makro ekonomik düzeyde getirdiği belirsizliğe, yatırımda ve üretimde engelleyici özelliğine karşılık yeni bir piyasa olarak borsa çarpıcı gelişmeler kaydetti.

* Öncelikle fiyat artışı bazında 1987, 1989, 1999 yıllarında dünya birincisi oldu. 1986 yılı ocak ayını baz alan ve o tarihteki dolar kuruna göre 0.17 cent düzeyini ifade eden fiyat endeksi dün 0.95 cent düzeyine çıktı. Üstelik bu düzey fiyatların gerilediği kriz ortamı değerlerini yansıtmasına karşılık 16 yılda dolar bazında yaklaşık yüzde 5 kat artışı ifade ediyor.

* Bütün oynaklığına karşın gelişen bir piyasa olarak fiyat artışında gösterdiği bu performans, aynı zamanda İstanbul Borsası'na uluslararası yatırımcıların girmesine ve piyasada kalmasına yol açtı. 1999 sonunda yabancıların Türk hisse senedi piyasasından aldığı pay yüzde 56'ya kadar yükseldikten sonra bugün yüzde 40'a geriledi. Ancak İMKB'nin diğer piyasalardan daha üstün bir performans göstermesi, insider trading, manipülasyon, azınlık haklarının olmayışı ve piyasanın diğer yapısal sorunlarına rağmen yabancıların Türkiye'de kalmalarına yol açtı.

* İMKB yabancı yatırımcıyı çekme açısından olduğu kadar yerli yatırımcılara ulaşma açısından da son yıllarda ciddi bir yol katetti. Toplam yatırımcı sayısı son beş yılda 170 binden 1 milyon 383 bine kadar çıktıktan sonra krizle birlikte 1 milyon 275 bine geriledi. İMKB 1994 krizinde aracı kurum mağduru, 2001'de de banka mağduru yaratmasaydı bu sayı yarım milyon daha fazla olabilirdi.

* Borsa yerli ve yabancı yatırımcıların katılımı ile 16 yılda ekonomiye yaklaşık 23 milyar dolar kaynak yarattı. Buna sermaye artırımları sağlanan kaynaklar dahil. Son 5 yılda yaratılan kaynak 11.5 milyar dolar. İMKB'nin önümüzdeki 5 yıl için koyduğu hedef de son 5 yıllık rakam düzeyinde.

* Küçük bir işhanı- İMKB, bundan 16 yıl önce küçük bir iş hanında başladığı son faaliyet dönemini bugün İstinye'de saray gibi bir mekanda sürdürüyor. Fiziki bakımdan belki dünyanın en görkemli binalarından birisinde faaliyetini sürdürmeyi performansıyla da hak ediyor. Hisse senedi büyüklüğü itibariyle gelişmekte olan ülke borsaları arasında dördüncü, sayısı 465'i bulan dünyanın tüm borsaları arasında 23. sırada. Bölgesindeki ülkelerin 24 borsası ile Avrasya Borsalar Federasyonu'nu kurarak ve buna öncülük ederek bir bölgesel güç olduğunu da ispatlamış bir piyasa.

* Tarihi misyon- Bütün bunlar borsa ile ilgisi olmayanlar için bir şey ifade etmeyebilir. Zaten İMKB de, büyüklüğü itibariyle ekonomiye henüz damgasını vuramadı. Ancak milli eğitime yaptığı rekor bağış, 1997'den bu yana inşa ettirdiği 45 ilköğretim okulu, inşa ettireceği 125 meslek lisesi için ayrılmış 230 trilyon liralık fon ve kaynak üreten yapısı ile İMKB, şimdiden Türkiye'nin geleceğine damgasını vurmuş durumda.

* Sonuç- "Çocuklukta öğrenmezsen, büyüklüğünde ilerleyemezsin" Victor Cambon