Amerika'da kara bahar

O zamanlar Hacettepe Üniversitesi Ekonomi bölümündeydim ve Taner Berksoy hocama tez yazıyordum. Reaganomics diye bir kitap yayınlanmıştı. Başka yolu olmadığından o yıllarda, Amerika'daki dayıma yazdım, o apar topar gönderdi, ben de okuyup Taner Hocaya verdim. Bir süre sonra da ileriki yıllarda uluslararası ekonomi yönetiminde de görev alacak Stanley Fischer ile Dornbusch'un yazdığı ve ' arz yönlü ekonomi 'nin o tarihlerde oluşmasına önemli katkılarda bulunan makroekonomi kitabı da aynı yoldan bulduk. Taner Hocamla üstünde uzun boylu konuştuğumuzu bugün gibi hatırlıyorum.
Nereden nereye. Los Angeles'te bir sabah televizyonu açıyorum ve insanlar harıl harıl Obamanomics 'in başladığını söylüyor. Bu Reaganomics 'in sonu anlamına geliyor.

Amerika'ya içeriden bakmak
İçinden bakınca Amerika'da işler öyle Türkiye'den göründüğü gibi değil. Burada çok ağır, çok yaygın ve çok derin bir kriz var. Boyutları giderek büyüyor; ona bağlı olarak etkileri de hem ağırlaşıyor hem kalıcılaşıyor. Katıldığım uluslararası toplantı sanat eğitimi alanında dünyanın en büyük organizasyonu. Aynı zamanda bu alanlardaki işlerin bulunduğu bir 'pazar'. Kriz olunca üniversiteler ilkin sanat, beşeri bilimler ve benzeri kültürel programların bütçelerinde kısıntıya gittiğinden herkes bir telaş kendisine iş arıyor. İş pazarı can pazarına dönmüş durumda. Öyle anlaşılıyor ki, biz sadece içerideki krizin değil Amerika'daki krizin boyutlarını da küçültmeye çalışıyoruz ama dost acı söyler, kriz bir matkap gibi kendi oyuğunu derinleştirmeyi sürdürüyor.

Obama'nın oyunu
Buna mukabil Obama iki önemli şey yaptı. Hem 'iyileşme' paketini hazırlayıp Kongre'den geçirdi hem de meclislerin birleşik toplantısındaki ilk nutkunu verdi. Ben o konuşmayı izledim. Ortada ciddi biçimde değişen bir şey olduğu, Amerika'nın üstünden çeki taşı gibi duran bir Bush ufunetinin kalktığı gözle görülüyordu. Saraya yeni, medeni ve alçakgönüllü bir aile taşınmıştı ve insanlar bunu sıcakkanlı bir biçimde kucaklıyordu. Obama da fırsat bu fırsat deyip Reagan döneminin 678 milyar dolarlık harcamasını 3.6 trilyon dolara taşıyordu.

Değişen algı, değişen model
Bu elbette önemli ama daha önemlisi Başkanın konuşmasıydı. Obama önemli laflar etti mi? denirse, evet, etti. Her şeyden önce bir politika açıkladı. Bu politikayı açıklarken söyledikleri yemin konuşmasında söylediklerinden bir parmak farklı değildi, sadece biraz daha ayrıntılandırılmıştı. Göze çarpan en önemli nokta 'şaşaa' döneminin bittiğini ahlaken de vurgulaması ve alttan alta o dönemdeki yaşama biçiminin Amerikan değerlerine ters düştüğünü dile getirmesiydi. 'Ceo'lar artık özel jetlerine binip ortadan kaybolamayacaklar, o dönem kapandı' deyince rakibi McCain de dahil meclis ayağa kalkıp kendisini alkışladıysa buraya bir mim koymak gerek.

Daha toplumcu olmak
Ortada değişen bir algı ve model var, bu, su götürmez bir gerçek. Obama yeni bir 'New Deal' dönemi yaratmak istiyor, kesinlikle çok daha sosyal içerikli bir politika temellendirmeye gayret ediyor. Arkasında da büyük bir toplumsal katkı var. Konuşmadan hemen sonra yayınlanan anketler açıklanan planın inandırıcılığını % 45'lerden % 80'lere taşıdı.
Bu bir başarı ama henüz Roosevelt'in ağırlığına ulaştığını veya sahip olduğunu Obama'nın sanmıyorum. Zaman içinde kazanamaz mı derseniz, hiç olumsuz bir görüşüm yok fakat Amerikan toplumunun çok önemsediği 100 gün bu arada işliyor.
Bankaların son çeyrekteki kaybının 26.2 milyar dolar olduğu konuşmadan hemen sonra açıklandı. Paketin açıklanmasından hemen sonra Wall Street'te borsa tepetaklak gitti. Birçok vali açıklanan planı gerçekçi de bulmuyor, uygulamak da istemiyor.
Benden söylemesi: her ne kadar Los Angeles'te bahar geldi ve havalar sünbüli bir ton kazandıysa da Amerika'da işler kötü mü kötü. Bilmem Taner Hocam Obamanomics'e ve bu duruma ne der...


Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.
Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir.

Ayrıntılar için lütfen tıklayın