Barış hatları

Dikkatinizi çekti mi; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler ile İsrail Altyapı Bakanı Binyamin Ben Eliezer'in imzaladıkları gerçekten tarihi anlaşmayla ilgili haberleri bir harita süsledi.
Ceyhan'dan başlayıp İsrail üstünden Kızıl Deniz'e inen, onu boydan boya aştıktan sonra Yemen ile Cibuti arasındaki bir noktadan doğuya, Umman Denizi'ne yönelen ve oradan da Hindistan'a varan harita aslında Ortadoğu jeopolitiğinde yakında ortaya çıkacak köklü değişimlerin ipuçlarını barındırıyor.
Anlaşmayı kısaca hatırlatmakla başlayalım: Türkiye ile İsrail arasında üç boru hattı döşenecek. Bunların biri ham petrol taşıyacak, biri doğalgaz, biri de su. Boru hatları elektrik nakline imkan verecek altyapıyla ve çok amaçlı fiber optik şebekesiyle de donatılacak.
Petrol boru hattını anladık; Samsun-Ceyhan hattının uzantısı olacak. Samsun-Ceyhan hattını besleyecek kaynaklar da aşağıyukarı belli: Orta Asya ve Hazar petrolleri. Gazprom'un petrol şirketi de ortaklık niyetini beyan ettiğine göre, bu kaynaklara Rus petrolü de eklenecek. Başlangıçta günde 1 milyon varil petrolün taşınacağı (Bu da yılda aşağıyukarı 45-50 milyon ton demek; BaküTiflisCeyhan petrol boru hattının kapasitesine denk geliyor), daha sonra 1.5 milyon varile çıkarılacak (Bu da yılda 70 milyon tonun karşılığı oluyor; "Full" çalıştığında KerkükYumurtalık hattının kapasitesi kadar) SamsunCeyhan hattı, Akdeniz'in altından İsrail'in Akdeniz'deki limanı Aşkelon'a, oradan İsrail'in Kızıl Deniz'deki limanı Elyat'a ulaştırılacak. Ve -şimdilik-Elyat'ta tankerlere yüklenip Hindistan ve ötesine taşınacak.
Özetle, petrolün kaynağı (Tedarikçileri), güzergahı ve pazarları daha başta kesinleşmiş durumda.

Doğalgaz nereden gelecek?
Doğalgaz için ise aynı şeyi söylememiz henüz pek mümkün değil. Ancak bu işlerden biraz anlayan biri olarak bazı tahminlerde bulunabiliriz. Türkiyeİsrail ve ötesi gaz boru hattı nerelerden beslenebilir? İhtimalleri, daha doğrusu imkanları gözden geçirelim:
- "Mavi Akım" elde bir . Ancak yetmez. Çünkü o hatla gelen gaz artık Türkiye'nin ihtiyacına bile cevap vermiyor.
- Azerbaycan'ın Şah Deniz yataklarındaki gazı Türkiye'ye ve Yunanistan'a ulaştıran boru hattı elde iki . O da yetmez; zira kış aylarında Türkiye'nin talebini karşılayabilmek için zaman zaman Yunanistan'a bile verilemiyor. (Bu hattın kaynağında uzatılarak Türkmenistan gazına da erişilebilmesi söz konusu ama o Nabucco projesi kapsamına giriyor.)
- Döşenmesi devam eden (Halep'e kadar geldi) Mısır-Ürdün-Suriye-Türkiye boru hattı, üçüncü damar olabilir . Ne var ki, amaç Hindistan, Çin gibi enerji oburlarına gaz yetiştirmekse, o da yetersiz kalır. Zira kapasitesi topu topu 4 milyar metreküp.
Peki, başka neler konulabilir? Rantabilite açısından birlikte değerlendirilmesi veya pakete birlikte dahil edilmesi gerekecek iki seçenek daha var:
1-Mevcut 15 milyar metreküp kapasiteli İranTürkiye gaz hattı ile fizibilite çalışmaları başlayan Pars yataklarının 22, 23 ve 24'üncü sahalarından üretilecek gazın taşınacağı başlangıç kapasitesi 12 milyar metreküp olacak İranTürkiye ikinci boru hattı.
2-Irak, özellikle de Kuzey Irak doğalgazının nakledileceği Irak-Türkiye gaz boru hattı.
Böyle bir paket cicili-bicili kurdeleyle bağlanıp hayata geçirildiğinde karşımıza çıkacak tabloyu düşünebiliyor musunuz?
İran doğalgazı İsrail üstünden pazarlanacak! İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ın "Haritadan silmeye" ahdettiği İsrail tarafından.
Irak gazının -belki petrolünün de-Hindistan ve ötesine ulaştırılmasında tarihi boyunca tanımadığı, dolayısıyla diplomatik ilişkisinin bulunmadığı İsrail'in aracılığına razı olacak.
Bu tablonun sonrasında, hatta öncesinde İran ve Irak'ın İsrail'le ilişkilerini normalleştirmeleri kaçınılamaz hale gelecek. Hatta projeye bölgenin Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan gibi diğer ülkeleri de katılırlarsa -ki ciddi olasılık-onların da İsrail'in "De facto" (Fiili) durumunu "De jure" (Hukuki) boyuta taşımaları şart olacak.
100 yıldır lanetiyle bölgemizi kasıp kavuran kara şeytanın (Petrol) barış meleğine dönüşmesi olasılığı ne kadar heyecan verici, değil mi?