|
 |
 |
 |
Üsküdar'ı kazar iken çıktı da bir hazine
Üsküdar'da Marmaray projesiyle ortaya çıkan tarihi eserler aslında 15 yıl önce su borusu döşenirken fark edilmiş ve bir kısmı iş sırasında tahrip olmuş. Şimdi bu eserler Marmaray projesi sayesinde gün ışığına çıkarılıyor ve koruma altına alınacak.
İSKİ bozdu Marmaray kurtaracak
Üsküdar'da Marmaray projesiyle ortaya çıkan tarihi eserler aslında 15 yıl önce su borusu döşenirken fark edilmiş ve bir kısmı iş sırasında tahrip olmuş. Şimdi bu eserler Marmaray projesi sayesinde gün ışığına çıkarılıyor ve koruma altına alınacak.
Marmaray projesi kapsamında metro hattının geçeceği güzergahın altında kalmış tarihi yapıların ortaya çıkarılmasına devam ediliyor. 20 aydır süren kazılar kapsamında Osmanlı ve Bizans dönemine ait birçok yapı, tarihi eser ve mezarın ortaya çıkması projeyi de geciktiriyor. Oysa Marmaray projesi kapsamında ortaya çıkarılmaya başlanan tarihi dokuya 15 yıl önce su borusu döşenmesi sırasında rastlandığı ve tarihi eserlere zarar verildiği gerçeği ortaya çıktı. Arkeoloji Müzeleri Müdürü Dr. İsmail Karamut, "15 yıl önce bölgeye su borusu döşenirken Haçlı duvar örgülerine rastlanmış. Fakat Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bildirmemişler" açıklamasını yaptı. Su borusu döşeme işi sırasında zarar gören tarihi eserler şimdi Marmaray projesi kapsamında oldukları yerlerde korunarak canlı bir müze olarak korunacak. İstanbul'un en işlek bölgelerinden biri olan Üsküdar Meydanı'nda 20 ay önce başlatılan arkeolojik kazı çalışmalarının sonuna geliniyor. Marmaray projesi kapsamında, Üsküdar ve çevresinde başlayan kazıda 20 ay geride bırakıldı. Kazılarda 9 ve 12. yüzyıl Bizans  ve 18. yüzyıl Osmanlı kalıntıları gün yüzüne çıkartıldı. Osmanlı ve Bizans döneminden kalma mezar ve yapılara rastlanan kazı çerçevesine de bir yenisi daha eklendi. Kazı yapılan bölgede Mihrimah Sultan Camii'nin ön kısmında Bizans dönemine ait apsisli dini bir bina ortaya çıkarıldı. Arkeologlar bulunan bu yapının bir kilise ya da şapel olduğu görüşünü savunuyor. Marmaray ile birlikte metronun geçeceği her yerin canlı bir müze haline getirecek projeden halk rahatsızlık duyuyor. Martta bittiğinde Marmaray metro girişinde canlı bir müze oluşturulması ise tarihin korunması açısından çok önemli bir proje olarak gösteriliyor. Mart ayında bitirilmesi planlanan kazılardan ise bir iddia ortaya çıktı. Arkeoloji Müzeleri Müdürü Dr İsmail Karamut, "15 yıl önce bölgeye su boruları döşenirken yapılan kazıda, Haçlı duvar örgülerine rastlanmış. Fakat yaptığımız araştırmada bu bulguların Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bildirilmediği ortaya çıktı. Şimdi bu eserlere o zaman yapılan boru döşeme işi sırasında zarar verildiğini  de saptadık. Arkeolojik kazılar 15 yıl önce başlasaydı, Maramaray projesi de bu denli gecikmeyecekti" dedi.
HALK VE ESNAF RAHATSIZ
Üsküdar halkı ve esnafı 20 aydır süren kazılardan oldukça rahatsız. Üsküdar Meydanı kazılardan dolayı trafik sorunu yaşıyor. Sıkışık sokaklar ve park sorunu en büyük problem. Kazı makinesinin çıkardığı ses büyük bir gürültüye sebep oluyor. Ayrıca makinelerin çıkardığı toz Üsküdar esnafını etkiliyor. Arkeolojik kazılar yapılmaya başladığından beri Marmaray Projesi'nin Üsküdar bölümü çalışmaları durdurulmuş bulunuyor. Bölgede hiçbir inşaat çalışması gerçekleşmiyor. İnşaat şirketinin yaptığı tek şey sahil yoluna demir kazıkları çakmak. Dr İsmail Karamut bu kazının şehir içi bir çalışma olmasından dolayı ekonomiye zarar verdiğini bildiklerinden çalışmalarını hızlandırdıklarını ancak devletten ve inşaat firmasından hiçbir baskı görmediklerini söylüyor. "Biz tüm arkeolojik kazıları bitirip bir an önce oradan çıkmayı düşünüyoruz. Marmaray projesinin başlaması için bizim o kazıları yapıp o alanı inşaat firmasına terk etmemiz gerekiyor. Kazıları bitirmemiz konusunda  hiç bir baskı görmedik. Ancak kazının şehrin tam ortasında yapılmasının ülke ekonomisine zarar verdiğini bildiğimizden dolayı çalışmalarımızı hızlandırdık. Kazılar, Marmaray projesi kapsamında Büyükşehir Belediyesi tarafından taşeron firmalara ihale edilerek 20 ay önce başlatıldı. Kazı sırasında tarihi eserlere rastlanmasının ardından bölge İstanbul Arkeoloji Müdürlüğü'nün denetimine girdi ve arkeolojik kazı çalışmaları başlatıldı. Üsküdar Meydanı'nda bin 425 metrekare alanda ve üç farklı bölgede gerçekleştirilen kazılarda iki uzman arkeolog gözetiminde 15 arkeolog, iki mimar ve 100'den fazla işçi görev yaptı. Ayrıca Ankara'dan gelen dört arkeolog kazı çalışmalarının hızlandırılmasına yardımcı oldu. Arkeoloji Müzeleri Müdürü Dr İsmail Karamut kazıların Üsküdar tarihini öğrenmelerine çok yardımcı olduğunu belirtiyor. "Üsküdar'ın antik dönemdeki adı altın şehir anlamına gelen Kirsapolis. Roma döneminde ise Skutari adıyla biliniyor. Üsküdar'ın altında bu dönemlere ait birçok arkeolojik eser bulunuyor. Şu ana kadar Üsküdar'dan Arkeoloji Müzesi'ne 400 kadar taşınabilir kültür varlığı getirildi. Bunlardan bazıları Osmanlı dönemine ait  altınlar. Bunun dışında Bizans-Osmanlı altın ve bronz sikkeler, pişmiş topraktan yapılmış günlük kullanım kapları, metal objeler ve cam şişeler ortaya çıkartıldı." Kazılarda ilk olarak 18. yüzyıl genç Osmanlı dönemine ait bir çarşı ortaya çıkartıldı. Yedi metre aşağıda bulunan çarşı Rumi Mehmet Paşa Vakfı'na ait. Çarşıda 50 tane dükkan var ve bunların Camii'ye gelir getirmek amacıyla yapıldığı sanılıyor. Daha sonraki aylarda Mihrimah Sultan Camii'nin ön tarafında bir 11. yüzyıl Bizans dönemine ait Apsidal bir yapıya rastlandı. Arkeologlar yapının bir kilise ya da şapel olma ihtimali olduğunu düşünüyor.
KAZILAR ÜÇ FARKLI ALAN
Kazılar Üsküdar Meydanı'nın üç farklı bölgesinde yapıldı. Mihrimah Sultan Camii'nin yukarısında 18 19. Yüzyıl Genç Osmanlı tarzı yapılar ve Osmanlı dükkanları bulundu. Dükkanların altında 10-13. Yüzyıl Orta Bizans dönemine ait bir yapının temel kalıntıları yer alıyor. Mekanların kare planları var ve duvarlar tuğla örgü ve altı taş yığma. Ayrıca Genç Osmanlı Dönemi'ne  ait seramik parçaları, sikkeler, kanalizasyon döşemeleri ve su kanallarına bulundu. Mihrimah Sultan Camii'nin arka tarafındaki kazı bölgesinde 1940'lı yıllardan kalma tütün fabrikasının deposu ve odun kömür deposu bulundu. Ayrıca kayıkların çekildiği kızaklar, geç dönem sokak ve dükkanların duvar kalıntılarına rastlandı. Şu an genç Osmanlı yapılarını hepsi ortaya çıkartılmış durumda. Bizans kalıntılarının ortaya çıkarılmasına devam ediliyor.
ESKİ ÜSKÜDAR
Arkeolojik kazı sırasında çıkarılan mimari kalıntılar son derece sistematik bir şekilde arşivleniyor. Buluntuların fotoğrafları çekiliyor, çizimleri yapılıyor, arşivleniyor, planları çıkarılıyor ve sonra sökülüyor. Şu an eski Osmanlı dönemindeki Üsküdar'ın yapı mimarisi belirlenmiş durumda. Arkeoloji Müzeleri Müdürü Dr İsmail Karamut Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun taşınamaz eserlerin yerlerinden sökülmeden metro projesiyle birlikte bir canlı müze oluşturmayı düşündüklerini belirtiyor. "Düşünülen fikir metronun geçeceği alanlarda canlı müzelerin oluşturulması. İnsanlar metroda seyahat halindeyken bu Bizans yapılarını çevrelenmiş ve koruma altına alınmış şekilde görebilirler."
Cenk ERTEKİN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
