 Türkiye büyümede dünyada 16'ıncı oldu
Türkiye 2004 yılında, gayrı safi yurtiçi hasıla (GSYH) bazında yüzde 8.9'luk büyüme hızıyla 16'ıncı oldu..
Türkiye, Avrupa kıtasında ise yüzde 12.1 büyüyen Ukrayna ve yüzde 11 büyüyen Belarus'un ardından üçüncü sırayı aldı. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) Nisan 2005 tarihli "World Economic Outlook" raporunda yer alan geçici verilerinden yaptığı derlemeye göre, 2004 yılında GSYH büyümesinde ilk sırayı yüzde 34.2 ile Ekvator Ginesi alırken, bu ülkeyi yüzde 30.5 ile Çad, yüzde 17.3 ile Venezüella izledi.
Afrika'da Kamerun ile Gabon arasında bir toprak parçası ile Kamerun açıklarında bir ada (Bioko adası, ülkenin başkenti Malabo da bu adada) ve Gabon açıklarında iki adadan (Annobon ve Corisco adaları) oluşan Ekvator Ginesi'nin yüzölçümü 28 bin 51 kilometrekare (Sivas'tan küçük), nüfusu 498 bin (2002 rakamı), kişi başına milli geliri de 2766 dolar (2002 rakamı). Ülkede İspanyolca ve Fransızca konuşuluyor.
Ekvator Ginesi, 1987-1996 döneminde yıllık ortalama yüzde 7.3 büyürken, 1997 yılında belki de dünyanın gördüğü en yüksek büyüme hızını yüzde 82 ile tutturmuş. 1998 yılında yüzde 22.6, 1999 yılında yüzde 27, 2000 yılında yüzde 18, 2001 yılında yine rekor sayılabilecek bir oran olan yüzde 40.5, 2002 yılında yüzde 9.6, 2003 yılında yüzde 18.3, geçen yıl yine çok yüksek bir oran olan yüzde 34.2 büyümüş. Böylece 1986-2004 döneminde yani sadece 18 yılda ekonomisini 16.5 katına çıkaran bu ülkenin büyümede gösterdiği rekorun kırılması olanaksız görülüyor.
IMF, Ekvator Ginesi'nin 2005 yılında yüzde 4.8, 2006 yılında ise yüzde 4.6 gibi bu ülke için oldukça mütevazi bir büyüme tahmini yapıyor.
ÇAD VE VENEZÜELLA'NIN DURUMU
Türkiye ve Almanya'nın toplamından daha büyük bir alana (1 milyon 284 bin kilometrekare, Türkiye 780 bin, Almanya 357 bin kilometrekare) yayılmasına karşın, '250 dolarlık kişi başına gelir ve insani kalkınmada 177 ülke içinden 167. sırada'' yer alan, 8.6 milyon nüfuslu, oldukça fakir bir Afrika ülkesi Çad ise geçen yıl, yüzde 30.5 ile büyümede ikinci sırada yer aldı.
1999 yılında yüzde 1.7, 2000 yılında yüzde 0.6'lık küçülmelerin ardından 2001 ve 2002 yıllarında yüzde 9.9'ar, 2003 yılında ise yüzde 11.3'lük bir GSYH artışı gerçekleştiren Çad, IMF'ye göre 2005 yılında yüzde 10, 2006 yılında ise yüzde 5.6 büyüyecek.
Lideri Hugo Chavez ile ABD'ye kafa tutan, Latin Amerika'nın petrol ülkesi Venezüella da, 2002 yılındaki yüzde 8.9, 2003 yılındaki yüzde 7.7'lik küçülmenin ardından, baz etkisinin de sonucuyla yüzde 17.3 büyümüş ama hala 2001 rakamlarını yakalayamamış. IMF, Venezüella'nın 2005 yılında yüzde 4.6, 2006 yılında ise yüzde 3.8 büyüme göstereceği tahmininde bulunuyor.
UKRAYNA, AVRUPA'NIN EN HIZLI BÜYÜYENİ
Eski SSCB dağıldıktan sonra yıllarca ekonomik gerileme yaşayan Ukrayna da, 2004 yılında büyümede dördüncü sırada yer aldı. Ukrayna, 2004 yılında aynı zamanda Avrupa kıtasının en hızlı büyüyen ülkesi oldu. 2000 yılından bu yana sürekli büyüyen Ukrayna, 2000 yılında yüzde 5.9, 2001 yılında yüzde 9.2, 2002 yılında yüzde 5.2, 2003 yılında yüzde 9.6, geçen yıl ise yüzde 12.1 GSYH artışı yaşadı. IMF, Ukrayna'nın 2005 yılında yüzde 7, 2006 yılında ise yüzde 4 büyüyeceğini tahmin ediyor.
Büyümede beşinci sırayı, yüzde 12 ile Latin Amerika'nın en zengin ülkelerinden Uruguay alıyor. 1999-2002 döneminde 4 yıl üst üste küçülen, özellikle 2002 yılında yüzde 11'lik küçülme rakamıyla çöküş yaşayan Uruguay ekonomisi, 2003 yılında yüzde 2.5, 2004 yılında ise yüzde 12 büyümüş ama ekonomide hala 1998 rakamlarının oldukça gerisinde. IMF'ye göre Uruguay ekonomisi 2005 yılında yüzde 5, 2006 yılında ise yüzde 3.5 ekonomik büyüme yaşayacak.
6 VE 7. DE AFRİKA'DAN
Çok yüksek büyüyen ülkeler içinde Afrika'dan Etiyopya yüzde 11.6 büyümeyle altıncı, Angola yüzde 11.2 büyümeyle yedinci sırayı alırken, Belarus yüzde 11 ile sekizinci, Orta Asya cumhuriyetlerinden Tacikistan yüzde 10.6 ile dokuzuncu, Azerbaycan ve Ermenistan yüzde 10.1 ile 10 ve 11'inci, Körfez ülkesi, petrol zengini Katar yüzde 9.9 ile onikinci, son yıllarda dünya ekonomisinin motor gücü olan Çin yüzde 9.5 ile 13'üncü, Orta Asya cumhuriyeti Kazakistan yüzde 9.4 ile 14'üncü, son yıllarda başı bir türlü krizlerden kurtulmayan Arjantin yüzde 9 ile 15'inci, Türkiye ise yüzde 8.9 ile Maldivler'in önünde 16'ncı oldu.
Türkiye ve Maldivler'i, Gürcistan, Singapur, Romanya, Hong Kong ve Letonya izledi. 1987-1996 döneminde yıllık ortalama yüzde 10 büyüyen Çin, 1997'de yüzde 8.8, 1998 yılında yüzde 7.8, 1999 yılında yüzde 7.1, 2000 yılında yüzde 8, 2001 yılında yüzde 7.5, 2002 yılında yüzde 8.3, 2003 yılında yüzde 9.3 büyümenin ardından, 2004 yılında yüzde 9.5 GSYH artışı gösterdi. IMF, Çin'in 2005 yılında yüzde 8.5, 2006 yılında ise yüzde 8 oranında büyüyeceği tahmininde bulunuyor.
TÜRKİYE, BÜYÜMEDE AVRUPA ÜÇÜNCÜSÜ
Bu arada GSYH bazında yüzde 8.9'luk büyümeyle dünyada 16'ıncı olan Türkiye, Avrupa kıtasında ise yüzde 12.1 büyüyen Ukrayna ve yüzde 11 büyüyen Belarus'un ardından üçüncü sırayı aldı.
Türkiye, 1987-1996 döneminde yıllık yüzde 4.4 gibi görece düşük oranda, 1997 yılında ise yüzde 7.6 gibi yüksek oranda büyürken, 1998 yılında yüzde 3.1 gibi görece düşük bir büyüme gerçekleştirdi.
1999 yılında yüzde 4.7 küçülme yaşayan Türkiye, 2000 yılında yüzde 7.4 büyümesinin ardından 2001 yılında yine krize girdi ve ekonomisi yüzde 7.5 oranında küçüldü. 2002 yılından itibaren yeniden büyüme çizgisine giren Türkiye, 2002'de yüzde 7.9, 2003 yılında yüzde 5.9, geçen yıl ise IMF'nin geçici rakamlarında yüzde 8 gözükmesine karşılık DİE'nin açıkladığı son verilere göre yüzde 8.9 büyüdü. IMF, Türkiye'nin 2005 ve 2006 yıllarında yüzde 5'er oranında büyüyeceğini tahmin ediyor.
(AA)
|
