|
 |
 |
 |
 |
|
Rastlantısallık diye bir kavram yok
Bilgi Üniversitesi Matematik Bölümü Başkanı Ali Nesin de bir matematikçi olarak "Siz bilirsiniz, haftaya lotoda hangi rakamlar çıkacak?" sorusuna sıkça muhatap oluyor. Eskiden uzun uzun çıkacak sayıların öngörülemeyeceğini anlatırken, şimdi bunun yerine "Biliyorum ama söylemem" demeyi tercih ediyor. "Kazanma olasılığını artırmak için kaç kolon oynamalıyız" sorusuna ise "Bu güzel ve anlamlı bir soru. Hiç oynamamak en iyisi" diyor.
NEGATİF BEKLENTİ
Ali Nesin'e bu yorumu yaptıran matematiğin kendisi. Profesör Nesin www.alinesin.org adresindeki web sitesinde bu ve benzeri pek çok sorunun yanıtını veriyor. Örneğin loto'da bir milyon kişinin kişi başına 10 kolon oynadığını varsayarak yaptığı hesapta "En az bir kişiye" büyük ikramiye çıkma olasılığını yaklaşık yüzde 51 olarak buluyor. Yine aynı modelde "Sadece bir kişiye" büyük ikramiye çıkma olasılığı ise yaklaşık yüzde 35. Sadece iki oyuncunun büyük ikramiyeyi kazanma olasılığı ise yüzde 12.5 civarında. Peki geriye kalan 999 bin 998 oyuncunun kazanamama olasılığı? Bu da sıradan bir hesap makinesinin sınırlarını epeyce zorlayan büyücek bir rakam ve negatif beklentinin ta kendisi. Prof. Dr. Ali Nesin "Rastlantısallık diye bir kavram yok aslında. Doğanın bize verdiği rastlantısal diye bir kavram yok. Bu kavramı biz uyduruyoruz. Matematiksel olarak uydurmak gerekiyor, hiçbir şey gerçekten rastlantısal değil. Sonsuz tane seçeneğiniz varsa, hepsinin olasılığı aynıysa, herhangi bir sayıyı seçme olasılığınız, önceden bilme olasılığınız sıfır" diyor. Nesin, 49 sayı içinde altı değil de dört sayıyı bulmak için kaç kolon oynamak gerektiği sorusuna ise "Genel olarak bunun teorisi bilinmiyor. Küçük sayılar için biliniyor, ancak bu geometriyi de andırır bir durum. İlginç bir soru ama yanıtı bilinemiyor" cevabını veriyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
