Gayrimenkullerde vergi oranlarının artırılması vergi gelirlerini düşürecek. Çünkü mükellefler gayrimenkullerinin değerini 2001'e göre daha düşük gösterecek...

2002/Mart ayında 18 milyon mükellef Emlak Vergisi Beyannamesi verecek. IMF'nin isteği doğrultusunda, ulusal gelirin yüzde 6.5'i oranında faiz dışı fazla elde edebilmek amacıyla açıklanan gelir ve tasarruf paketinde yer alan önlemlerden biri de "Emlak Vergileri" ile ilgili. Büyükşehir belediyesi kapsamındaki bölgelerde yer alan gayrimenkullerde Emlak Vergisi oranlarının iki kat artırılmasını da kapsayan yeni düzenleme, Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılacak.

İŞLER TERSİNE DÖNECEK!
Emlak Vergisi oranları, son olarak, 29 Temmuz 1998 tarihinde düzenlendi. Yapılan değişiklikle; binde 5 olan bina vergisi oranı binde 2'ye, binde 4 olan konut vergisi oranı da binde 1'e, arsalarda binde 5 olan oran binde 3'e, arazilerde binde 3 olan oran da binde 1'e düşürülmüştü. Oranların düşürülmesinin ana nedeni, yüksek vergi oranlarının, gayrimenkullerin gerçek değerinin beyanına engel olmasıyla ilgiliydi. Maliye yetkilileri bu hususu özellikle vurgulayıp, yüksek oranların gayrimenkullerin gerçek değerinin beyanına engel olduğunu ifade etmişti.

Şimdi tekrar, yıllar öncesine dönüleceğe benziyor. Emlak vergisi oranlarının yükseltilmesinde, ciddi bir "zamanlama hatası" yapılıyor. Emlak vergisi beyannamesi, her dört yılda bir veriliyor. Önümüzdeki yıl yani 2002 yılının Mart-Nisan ve Mayıs aylarında, yaklaşık 18 milyon mükellef emlak vergisi beyannamesi verecek.

İlgili yasanın 10. ve 20. maddelerine göre, bina, arsa ve arazinin değeri, asgari birim değerlere göre hesaplanan değerden aşağı olamıyor. Vergi oranının yükseldiğini gören mükellefler, Emlak Vergisi mükellefleri, gayrimenkullerini 2002 yılında, emlak vergisi asgari değerini de göz önüne alarak 2001 yılı değerinin de altında beyan edebilecek. Böyle olunca, vergi oranı artmış olacak ancak gayrimenkulün vergiye esas değeri düşmüş olacağı için, emlak vergisi yönünden ciddi bir avantaj sağlanamayacak.

SONUÇ OLUMSUZ OLACAK
Burada "Dimyat'a pirince giderken, evdeki bulgurdan olmak" sözünü anımsatan şu durum yaşanacak: 1) Gayrimenkul alım-satımında, alıcı ve satıcı tarafından ödenen tapu harcı azalacak. 2) Daha az KDV tahsil edilecek. 3) İnşaat firmalarının gelir ve kurumlar vergisine esas kazançları gerçek tutarın altında olacak. 4) Gayrimenkulünü iktisap (edinme) tarihinden itibaren 4 yıl içinde satanlardan alınan "değer artışı kazancında" kayıplar olacak. Ayrıca "kayıtdışı işlemlerde büyük artışlar olacak.

Geçmişte olanlar unutulmadı

1998 yılında, "vergi reformu" iddialarıyla ortaya konan ve 4369 sayılı kanunla yasalaşan düzenlemelerden biri de, "Emlak Vergisi Kanunu" ile ilgiliydi. 4369 sayılı yasa, 29 Temmuz 1998 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdikten sonra, Mart 1998'de başlayan Emlak Vergisi beyanname verme süresi 30 Eylül 1998'e kadar uzatıldı. İşte o dönem Maliye Bakanlığı, mükellefleri gazete ilanlarıyla şöyle uyarmıştı:

1- Gayrimenkulün değerini yüksek göstermeyenler ileride gayrimenkullerini sattıklarında yüksek oranda vergi ödeyecek.

2- Yasa çıkmadan önce emlak vergisi beyannamesi verenlerden de, önceki beyanlarını yükseltmeleri gerekiyor. Ayrıca konut beyannamesi verenler, 4 misline kadar artış yapmaları halinde, ilave emlak vergisi ödemeyecek.

Bunun üzerine vatandaş evinin değerini 25 milyar lira beyan eden, 100 milyar liraya yükseltti.

Ancak, gösterdiği değer, yasa gereği 1 Ocak 1999'dan itibaren yeniden değerleme oranına göre yüzde 78.7 oranında arttı. Buna göre 100 milyar liraya yükseltilen konutun değeri, 1 Ocak 1999'da, bir anda 178 milyar 700 milyon liraya yükseldi. Gelen yoğun tepki üzerine, Kanun'a, geçici 18. madde eklendi. Bu madde ile daha önce beyan edilen değerlerin 1 Kasım 1999-31 Aralık 1999 tarihleri arasında, yeniden beyanname vermek suretiyle, düşürülmesine olanak sağlandı.

Devlet, 2002'de yeni yasa ile daha önce "ben verginin oranını düşürüyorum sen de gayrimenkulünün değerini yüksek göster" demek suretiyle, vatandaşa, taahhüt ettiği düşük orandan cayıyor. Vatandaşın da yapacağı belli. "Sen vergi oranını yükseltiyorsan, ben de gayrimenkulün vergi değerini düşürüyorum" diyecek...

Emlak vergisi oranları

Şu anda yürürlükte olan oranlar (Binde)
Düşürülen yeni oranlar (Binde)
Konut	1	2
Bina	2	4
Arazi	1	2
Arsa	3	6