| 4 Kasım 2008, Salı |
İşte ilk oylamanın galibi!
AJANSLAR
Giriş Saati : 04.11.2008 09:43
Güncelleme : 04.11.2008 23:36
Güncelleme : 04.11.2008 23:36
ABD'de başkanlık seçimlerinde geleneksel olarak ilk oy verme işleminin yapıldığı New Hampshire eyaletinin iki kasabasında, Demokrat Partili Barack Obama Cumhuriyetçi Partili rakibi John McCain'e fark arttı.
* BEYAZ SARAY RENKLENİYOR...
*ABD'DEKİ BAŞKANLIK SEÇİMLERİNDEN KARELER...
Dixville Notch'taki kayıtlı 21 seçmenin 15'inin oyunu Obama alırken, McCain 6 oy alabildi. 40 yıldan bu yana ilk kez bir Demokrat Partili başkan adayının daha fazla oy aldığı kasabada sonuç alkışlarla karşılandı. Hart's Location'da ise Obama 17, McCain 10 oy aldı.
1948 yılından bu yana devam eden geleneğe göre, ülkede başkanlık seçimlerinde ilk oylama, gece yarısı söz konusu iki kasabada yapılıyor.
ABD Başkanı George Bush, 2004 yılındaki seçimlerde her iki kasabada, rakibinden fazla oy almıştı.
CUMHURİYETÇİ ADAY MCCAİN ARİZONA'DA OY KULLANDI
ABD'de bugün yapılan başkanlık seçiminde, Cumhuriyetçi Parti'nin adayı John McCain oyunu Arizona eyaletindeki Phoenix kentinde kullandı.
McCain, oy kullanma merkezine eşi Cindy ile birlikte geldi.
McCain'in başkan yardımcısı adayı Sarah Palin ise Senatör olduğu Alaska'daki Wasilla kentinde oy kullandı. Palin, oy kullanma merkezine kotla geldi ve yanında eşi Todd vardı.
Demokrat Parti'nin adayı Barack Obama, oyunu Illinois eyaletindeki Chicago kentinde kullanmıştı. Obama'ya eşi Michelle, kızları Malia ve Sasha eşlik etmişti.
OBAMA OY KULLANDI
ABD'de bugün yapılan başkanlık seçiminde, Demokrat Parti'nin adayı Barack Obama oyunu Illinois eyaletindeki Chicago kentinde kullandı.
Barack Obama, oy kullanma merkezine eşi Michelle, kızları Malia ve Sasha ile geldi.
Kamuoyu yoklamalarında önde giden Obama, oyunu kullanmasının ardından kalabalığı gülümseyerek selamladı ve alkışlar eşliğinde bazı seçmenlerle tokalaşarak kısa bir süre sohbet etti. Obama, daha sonra oy kullanma merkezinden ayrılarak bir mitinge katılmak üzere Indiana'ya gitti.
Obama'nın başkan yardımcısı adayı Joe Biden da oyunu Delaware eyaletindeki Wilmington'da 90 yaşındaki annesi ve eşiyle birlikte kullandı.
CLINTON ÇİFTİ OYUNU KULLANDI
New York'ta seçmenler oylarını kullanmak üzere sandık başına gidiyor.
New York'ta sandık başlarında uzun kuyruklar oluştu.
Oylarını kullananlar arasında New York senatörü Hillary Clinton ve ABD'nin 42. başkanı Bill Clinton da vardı.
Demokrat partinin başkan adayı Barack Obama'yı destekleyen Demokrat parti New York senatörü Hillary Clinton oyunu kullandıktan sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, seçimlerin ABD için çok önemli bir fırsat olduğunu ve zor bir dönemden de geçilse gelecek 4 yılın işleri yoluna koymak için harika olacağına inandığını belirtti.
New York'ta özellikle siyah ve Latin Amerika asıllı (Hispanik) seçmenlerin bu seçimlerde rekor düzeyde oy kullanmaları bekleniyor.
ABD BAŞKANI'NI SEÇİYOR
ABD'de, Cumhuriyetçi Partili Başkan adayı John McCain ile Demokrat Partili Başkan adayı Barack Obama'nın aylardır süren seçim kampanyası yarışının sonucu, bugün yapılacak ABD başkanlık seçiminin sonunda ortaya çıkacak.
Dört yılda bir yapılan ABD başkanlık seçimiyle, ülkenin 44'üncü başkanı belirlenecek ve seçilen kişi, 20 Ocak 2009'da düzenlenecek yemin töreniyle görevi ABD Başkanı George Bush'tan devralacak.
Bugünkü başkanlık seçimiyle Amerikan tarihinde ilk defa iki senatör birbirine karşı yarışacak. McCain Arizona, Obama da Illinois senatörü olarak ABD kongresinde görev yapıyor.
ABD başkanlık seçiminin bu yıl başka bir ilginçliği de, seçimi kim kazanırsa kazansın tarih yazacak olması. Anketlerde önde çıkan ve seçimi alma şansı daha yüksek görülen Obama kazanırsa, ülke tarihinde ilk defa bir siyah ABD Başkanlığı görevini üstlenecek. Seçimi McCain kazanırsa, McCain'in başkan yardımcısı adayı Sarah Palin ülkenin ilk ABD başkan yardımcısı olarak tarihe geçecek.
Bunun dışında ilk defa, iki büyük partinin başkan adayının da ABD'nin yer aldığı kıtanın dışında doğmuş olması dikkat çekiyor. Obama, Hawaii'de, McCain ise asker olan babasının görev yaptığı Panama Kanalı'nda doğmuş.
McCain seçimi kazanırsa, ülke tarihinde Beyaz Saray'a ilk görev döneminde giren en yaşlı başkan olacak. Obama'nın başkan yardımcısı Joe Biden ise, seçimi Demokrat Parti kazanırsa, ülkenin ilk Roman Katolik başkan yardımcısı olacak.
Başkanlık seçimi bu yıl 33 eyaletteki Senato seçimlerine de denk düşüyor. ABD Kongresinin alt kanadı 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinin ise tamamı yenilenecek. Ayrıca 11 eyalette valilik seçimleri de yapılacak.
AMERİKALILAR, YAŞANAN TERSLİKLERE RAĞMEN SANDIKLARA KOŞUYOR
Amerikan halkı, yeni başkanlarını belirlemek için bugün sandık başına gidiyor. Seçim merkezlerinden gelen bilgilere göre, eskisine oranla daha yüksek bir katılım gerçekleşiyor. Ancak elektronik oylamanın yapıldığı ülkede bazı aksilikler de yaşanmıyor değil.
Özellikle ülkeni doğu eyaletlerinde seçmenler, güneş doğmadan oy kullanma merkezlerine akın etti. New Jersey ve Virginia'nın bazı bölgelerinde elektronik oy kullanma makinelerinin bozulmasından dolayı seçim merkezlerinde uzun kuyruklar oluştu.
Makinelerin çalışmadığı yerlerde seçmenler, kağıt pusulalarla oylarını kullanıyorlar.
Bir diğer uzun kuyruk ise yine Virginia'da yaşandı. Ancak bu sefer kuyruğun uzamasına, seçim merkezini açacak olan yetkilinin uyuyakalması sebep oldu.
Daha önceki seçimlerde oylama konusunda sorunların yaşandığı Ohio'da da yine aynı teknik sıkıntılar yaşandığı bildiriliyor. Franklin kasabası seçim yetkilisi Ben Piscitelli, oy pusulalarının makinelere sıkışması gibi yine benzer sorunlar yaşadıklarını aktardı.
Kritik eyaletlerden biri olan Virginia'da seçimde ön plana çıkan başka bir konu ise seçmenlerin açtıkları davalar oldu. Bir yargıç, seçmenlerin oy kullanma süresinin bir saat uzatılması ve çoğunlukla siyahyaşadığı bazı bölgelere yeni oy kullanma makineleri yerleştirilmesi taleplerini reddetti.
Cumhuriyetçi aday John McCain'in kampanyası da Virginia seçim bürosuna, oy kullanma işlemleri başlamadan birkaç saat önce dava açtı. Davanın, ülke dışında gelen oyların sayılmasını sağlamak için açıldığı belirtildi. McCain, federal yargıçtan yurtdışından 14 Kasım'a kadar posta yoluyla gelecek oyların da sayılmasını istedi.
Bu tür mahkeme kararları, Amerikan seçimlerinde en çok karşılaşılan olgulardan biri olmuştu. 2000 yılında Amerikan Yüksek Mahkemesi, Florida'da oyların yeniden sayılmasını durdurarak George Bush'u başkan ilan etmişti. 2004 yılında da Ohio'da oy makinelerinin bozulması ve uzun kuyruklar hakkında tartışmalar yaşanmıştı.
Bugünkü seçimlerde mahkemeler açısından yaşanan farklılık ise 7 binden fazla kişinin bu tür bir başvuruda bulunmuş olması oldu.
Oylaların kullanılmaya başlandığı Florida, Georgia ve Colorado gibi eyaletlerde oy kullanan seçmen sayısının, bir önceki seçime göre yüzde 7,3 fazla olduğu bildirildi. Söz konusu artış, Demokrat seçmenlerde yüzde 12,2, Cumhuriyetçi seçmenlerde ise 1,7 olarak gerçekleşti.
Öte yandan bugün oy kullanacak seçmenlerin yüzde 50'si, yeni oy kullanma sistemiyle oyunu kullanıyor. Bunun da birçok yerde karışıklığa yol açabileceği belirtiliyor.
SEÇİMİ BELİRLEYECEK EYALETLER
ABD başkanlık seçiminde belli eyaletler, seçimde kilit rol oynayacak.
Amerikan televizyonlarında, Cumhuriyetçi Partili Başkan Bush'un 2004 yılı seçimlerinde kazandığı eyaletler harita üzerinde sergilenerek, bu yılki seçimlerle kıyaslanıyor.
Bush'un 2004 yılında, Demokrat Partili rakibi John Kerry'ye karşı ülkenin orta bölgesini tamamen kazandığı görülüyor. Kıyı kentleri ise Kerry'nin. Anketlere bakılarak bugünkü seçim için çıkarılan haritada ise McCain'in, ülkenin ortasındaki eyaletlerde Bush kadar kuvvetli olmadığını görmek mümkün.
Bazı yorumcular, kötü giden ekonomi ve Irak gibi konularda Bush'u ve dolayısıyla Cumhuriyetçi Partiyi suçlayanların McCain'e oy vermeyeceği, Bush'un başkanlığının McCain için bir şanssızlık olduğu değerlendirmesi yapıyor. McCain de, seçim kampanyası sırasında kendisini Bush'tan uzak gösterme çabası içinde olmuştu.
ABD seçimlerinde kazanmak için 270 seçici oyu almak yeterli olacak. Her eyaletin, nüfusuna göre belirlenen seçici oyu bulunuyor. Seçimi kazanmak istiyorsa, McCain'in Florida, Kuzey Carolina, Ohio, Indiana, Missouri, Kuzey Dakota ve Montana'da galip gelmesi gerekiyor. Bu eyaletlerden bir tanesinde bile sorun çıktığı takdirde McCain'in, Pennsylvania eyaletinde kazanması ve buna ek olarak güney batıda bir başka eyalette daha kazanması gerekiyor ki, bunu McCain'in seçim kampanyasının strateji uzmanları bile pek olası görmüyor.
Seçici oyları her iki adaya da gidebilecek tartışmalı eyaletler gözden geçirildiğinde de, bu eyaletlerin toplam 142 seçici oyu bulunuyor. 10 seçici oyu bulunan Arizona, McCain'in senatörü olduğu eyalet olmasına rağmen ortada görünüyor. Ekim ayındaki anketlere göre, bu eyaletin Obama'ya gitmesi de mümkün. Ancak Arizona, 1996 yılı hariç, 60 yıldan bu yana hep Cumhuriyetçi Partiye oy kullanmış.
Colorado'nun 9 seçici oyu bulunuyor. Artan Hispanik Amerikalı nüfusuyla bu eyalet, anketlere göre çok az bir farkla Obama'ya gidecek gibi görünüyor. 27 seçici oyu bulunan ve 2000 yılında Bush ile Demokrat Partili rakibi Al Gore arasında seçimin kilitlenmesine yol açan Florida eyaleti, seçimi kazanmak için önemli eyaletler arasında yer alıyor. Anketlere göre Obama, emekli eyaleti olarak bilinen Florida'da az bir farkla önde.
Daha önce Cumhuriyetçi Partili adaylar için ''güvenli'' eyalet olarak görülen, 15 seçici oyu bulunan Georgia'da McCain çok az bir farkla Obama'nın önünde görünüyor. 11 seçici oyu bulunan Indiana'da, farklı anketlere göre farklı adaylar az bir farkla önde görünüyor. Dolayısıyla bu eyalette oylar her iki adaya da gidebilir. Missouri'de 11 seçici oy bulunuyor. Bu eyaletin desteklediği aday, 1956 yılındaki istisna dışında, 1904'ten beri yapılan bütün ABD başkanlık seçimlerinde kazandı. Bu eyalet, Cumhuriyetçi Parti eğilimli olarak biliniyor ve geçen iki seçimde de Bush'a oy verdi. Missouri 2006 yılında, ilk kadın senatörünü seçti. kadın Senatör Claire McCaskill de Demokrat Partili. Farklı anketlere göre, farklı adayların önde gittiği bu eyalette de oyların hangi adaya gideceği bahislere kalmış durumda.
Montana, 3 seçici oyu bulunan küçük bir eyalet. McCain bu eyalette çok az bir farkla önde görünüyor. Geleneksel olarak Cumhuriyetçi Partili olan Nevada'nın 5 seçici oyu bulunuyor. Ancak bu eyalette çoğunlukla Demokrat Partiye oy kullanan sendika birlikleri, Hispanikler ve Latinolar ağırlıklı olarak yaşıyor. Obama anketlerde az bir farkla önde görünüyor.
Kuzey Carolina'nın 15 seçici oyu bulunuyor. Daha önce bu eyalet Cumhuriyetçi Partililer için ''güvenli'' gördükleri bir eyaletti. Ancak ekonomik durum, bu eğilimi değiştirmişe benziyor. Anketlerde Obama az farkla önde görülüyor.
Kuzey Dakota'nın 3 seçici oyu var. Bu eyalet 1964 yılından bu yana Cumhuriyetçi Partiye oy kullanmış bir eyalet. Eylül ayındaki anketlerde McCain sağlam bir şekilde önde görünüyordu, ancak son anketlere göre Obama az bir farkla önde bulunuyor.
Seçici oylarının çokluğu dolayısıyla da önemli olan ve bu başkanlık seçiminin en önemli eyaletlerinden biri olarak görülen Ohio'nun 20 seçici oyu var. Ohio, 2004 yılında Bush'un seçimi kazanmasında kilit rol oynamıştı. Cumhuriyetçi Partililer, Ohio'yu kazanmadıkları hiçbir seçimi bugüne kadar kazanamadı. Obama bu eyalette az farkla önde gidiyor.
Bu seçimin ''ortada'' eyaletlerinden biri Virginia. Geleneksel olarak Cumhuriyetçi Partili olan bu eyalette oyların artık Demokrat Partiye doğru eğilimli olduğu gözleniyor. 13 seçici oyu bulunan ve Washington'a yakın olan Virginia'da hiçbir Demokrat Partili başkan adayı, 1964 yılından bu yana kazanamadı. Anketlere göre Obama bu eyalette az farkla önde.
Seçim kampanyasının daha erken safhalarında ''ortada'' görülen eyaletlerin sayısı daha şişkindi. Ancak bunlar arasında yer alan Iowa, New Hampshire, New Mexico, Michigan, Pennsylvania, Minnesota ve Wisconsin'in Obama eğilimli olduğu hesabı yapılıyor. Batı Virginia'da ise eğilim McCain'den yana.
Alabama, Alaska, Arkansas, Idaho, Kansas, Kentucky, Louisiana, Mississippi, Nebraska, Oklahoma, Güney Carolina, Güney Dakota, Tennessee, Texas, Utah, Batı Virginia ve Wyoming'in Cumhuriyetçi Partiye gitmesi muhtemel görülüyor. Bu da 132 seçici oy yapıyor.
California, Connecticut, DC, Delaware, Hawaii, Illinois, Iowa, Maine, Maryland, Massachussetts, Michigan, Minnesota, New Hampshire, New Jersey, New Mexico, New York, Oregon, Pennsylvania, Rhode Island, Vermont, Washington ve Wisconsin'in ise Demokrat Part'ye gitmesi beklentisi bulunuyor. Bu eyaletlerin seçici oyları toplam 264 ediyor.
Obama eğer kazanması beklenen bütün eyaletlerde kazanırsa, Montana, Nevada, Kuzey Dakota veya ''ortada'' görülen eyaletlerden herhangi 2 tanesini alması durumunda, 270 seçici oyu bularak Beyaz Saraya gidecek.
FRANSIZ BASININDAN OBAMA'YA DESTEK
Fransa'daki siyasi gazeteler, bugünkü yorumlarıyla ABD'de başkanlık seçimlerinde Demokrat Partili Barack Obama'ya destek verdi.
Gerek sağ gerek sol ve merkez eğilimli gazetelerde bugün çıkan yorumlarda, "Obama'nın kazanmasının hem ABD hem de dünya için daha kazançlı olacağı" görüşü dile getirildi.
Sağ eğilimli Le Figaro gazetesi, "Seçim ABD'de değil, dünya genelinde olsa yine Obama'nın kazanacağı" yorumunu yaptı.
Merkez eğilimli Le Monde, Obama'nın değişimin simgesi haline geldiğini, yaşlı rakibi karşısında tecrübesiz olmasına rağmen, "yenilikçi fikirleri olduğu için" Obama'ya destek verdiğini açıkladı.
Sol eğilimli Liberation gazetesi ise "Obama'nın seçilmesi, ABD için bir devrim fırsatı yaratır mı bunu bilmiyoruz ancak Obama ile ABD tekrar eski saygınlığını kazanma şansına sahip ve artık bunun zamanı geldi" ifadesini kullandı.
George Bush yönetimine sert eleştiriler yönelten radikal sol eğilimli L'Humanite gazetesi de Amerikan halkı için yeni bir umut kaynağı olduğu gerekçesiyle Obama'ya destek verdiğini bildirdi.
SEÇİMDEN YEMİNE KADAR ÖNEMLİ AŞAMALAR
ABD'de bugün yapılan başkanlık seçimlerinde belirlenecek başkan ve yardımcısının, göreve başlaması için geçilmesi gereken önemli aşamalar var.
Bu aşamalar ve tarihleri şöyle:
4 Kasım - Seçmenler bugün yapılan genel seçimlerde her eyaletin 2. seçmenlerini seçecek. Seçmenler teknik olarak başkan ve başkan yardımcısı adayları için değil, kendi eyaletlerinin, tercih ettikleri başkan adayına oy verecek 2. seçmenlerine, yani seçiciler kuruluna gidecek delegelere oy veriyorlar.
9 Aralık - Eyaletlerin oyların yeniden sayımı, tartışmalar ve anlaşmazlıklarla ilgili sorunları çözmesi için son gün.
15 Aralık - İkinci seçmenler başkan ve yardımcısını seçmek için kendi eyaletlerinde toplanır. Federal yasalara göre, ikinci seçmenler eyaletlerindeki seçimlerde ortaya çıkan halkın tercihine uymak zorunda değiller.
24 Aralık - 2. seçmenlerin oy sonuçlarının yasalarca belirlenen, Senato başkanı ve başka yetkililere teslim edilmesi için son gün. Ancak bu tarihe uymayan eyaletlere karşı herhangi bir yasal yaptırım yok.
6 Aralık - Kongre ikinci seçmenlerin oylarını saymak için toplanır. Başkan ve Başkan yardımcısı adaylarının seçimi kazanmak için oyların çoğunu, yani 270 oy almaları gerekir. Hiç bir aday bu çoğunluğu sağlayamazsa, Temsilciler Meclisi Başkan'ı, Senato ise Başkan Yardımcısı'nı seçer.
20 Ocak - Seçilen Başkan yemin ederek göreve başlar.
* BEYAZ SARAY RENKLENİYOR...
*ABD'DEKİ BAŞKANLIK SEÇİMLERİNDEN KARELER...
Dixville Notch'taki kayıtlı 21 seçmenin 15'inin oyunu Obama alırken, McCain 6 oy alabildi. 40 yıldan bu yana ilk kez bir Demokrat Partili başkan adayının daha fazla oy aldığı kasabada sonuç alkışlarla karşılandı. Hart's Location'da ise Obama 17, McCain 10 oy aldı.
1948 yılından bu yana devam eden geleneğe göre, ülkede başkanlık seçimlerinde ilk oylama, gece yarısı söz konusu iki kasabada yapılıyor.
ABD Başkanı George Bush, 2004 yılındaki seçimlerde her iki kasabada, rakibinden fazla oy almıştı.
CUMHURİYETÇİ ADAY MCCAİN ARİZONA'DA OY KULLANDI
ABD'de bugün yapılan başkanlık seçiminde, Cumhuriyetçi Parti'nin adayı John McCain oyunu Arizona eyaletindeki Phoenix kentinde kullandı.
McCain, oy kullanma merkezine eşi Cindy ile birlikte geldi.
McCain'in başkan yardımcısı adayı Sarah Palin ise Senatör olduğu Alaska'daki Wasilla kentinde oy kullandı. Palin, oy kullanma merkezine kotla geldi ve yanında eşi Todd vardı.
Demokrat Parti'nin adayı Barack Obama, oyunu Illinois eyaletindeki Chicago kentinde kullanmıştı. Obama'ya eşi Michelle, kızları Malia ve Sasha eşlik etmişti.
OBAMA OY KULLANDI
ABD'de bugün yapılan başkanlık seçiminde, Demokrat Parti'nin adayı Barack Obama oyunu Illinois eyaletindeki Chicago kentinde kullandı.
Barack Obama, oy kullanma merkezine eşi Michelle, kızları Malia ve Sasha ile geldi.
Kamuoyu yoklamalarında önde giden Obama, oyunu kullanmasının ardından kalabalığı gülümseyerek selamladı ve alkışlar eşliğinde bazı seçmenlerle tokalaşarak kısa bir süre sohbet etti. Obama, daha sonra oy kullanma merkezinden ayrılarak bir mitinge katılmak üzere Indiana'ya gitti.
Obama'nın başkan yardımcısı adayı Joe Biden da oyunu Delaware eyaletindeki Wilmington'da 90 yaşındaki annesi ve eşiyle birlikte kullandı.
CLINTON ÇİFTİ OYUNU KULLANDI
New York'ta seçmenler oylarını kullanmak üzere sandık başına gidiyor.
New York'ta sandık başlarında uzun kuyruklar oluştu.
Oylarını kullananlar arasında New York senatörü Hillary Clinton ve ABD'nin 42. başkanı Bill Clinton da vardı.
Demokrat partinin başkan adayı Barack Obama'yı destekleyen Demokrat parti New York senatörü Hillary Clinton oyunu kullandıktan sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, seçimlerin ABD için çok önemli bir fırsat olduğunu ve zor bir dönemden de geçilse gelecek 4 yılın işleri yoluna koymak için harika olacağına inandığını belirtti.
New York'ta özellikle siyah ve Latin Amerika asıllı (Hispanik) seçmenlerin bu seçimlerde rekor düzeyde oy kullanmaları bekleniyor.
ABD BAŞKANI'NI SEÇİYOR
ABD'de, Cumhuriyetçi Partili Başkan adayı John McCain ile Demokrat Partili Başkan adayı Barack Obama'nın aylardır süren seçim kampanyası yarışının sonucu, bugün yapılacak ABD başkanlık seçiminin sonunda ortaya çıkacak.
Dört yılda bir yapılan ABD başkanlık seçimiyle, ülkenin 44'üncü başkanı belirlenecek ve seçilen kişi, 20 Ocak 2009'da düzenlenecek yemin töreniyle görevi ABD Başkanı George Bush'tan devralacak.
Bugünkü başkanlık seçimiyle Amerikan tarihinde ilk defa iki senatör birbirine karşı yarışacak. McCain Arizona, Obama da Illinois senatörü olarak ABD kongresinde görev yapıyor.
ABD başkanlık seçiminin bu yıl başka bir ilginçliği de, seçimi kim kazanırsa kazansın tarih yazacak olması. Anketlerde önde çıkan ve seçimi alma şansı daha yüksek görülen Obama kazanırsa, ülke tarihinde ilk defa bir siyah ABD Başkanlığı görevini üstlenecek. Seçimi McCain kazanırsa, McCain'in başkan yardımcısı adayı Sarah Palin ülkenin ilk ABD başkan yardımcısı olarak tarihe geçecek.
Bunun dışında ilk defa, iki büyük partinin başkan adayının da ABD'nin yer aldığı kıtanın dışında doğmuş olması dikkat çekiyor. Obama, Hawaii'de, McCain ise asker olan babasının görev yaptığı Panama Kanalı'nda doğmuş.
McCain seçimi kazanırsa, ülke tarihinde Beyaz Saray'a ilk görev döneminde giren en yaşlı başkan olacak. Obama'nın başkan yardımcısı Joe Biden ise, seçimi Demokrat Parti kazanırsa, ülkenin ilk Roman Katolik başkan yardımcısı olacak.
Başkanlık seçimi bu yıl 33 eyaletteki Senato seçimlerine de denk düşüyor. ABD Kongresinin alt kanadı 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinin ise tamamı yenilenecek. Ayrıca 11 eyalette valilik seçimleri de yapılacak.
AMERİKALILAR, YAŞANAN TERSLİKLERE RAĞMEN SANDIKLARA KOŞUYOR
Amerikan halkı, yeni başkanlarını belirlemek için bugün sandık başına gidiyor. Seçim merkezlerinden gelen bilgilere göre, eskisine oranla daha yüksek bir katılım gerçekleşiyor. Ancak elektronik oylamanın yapıldığı ülkede bazı aksilikler de yaşanmıyor değil.
Özellikle ülkeni doğu eyaletlerinde seçmenler, güneş doğmadan oy kullanma merkezlerine akın etti. New Jersey ve Virginia'nın bazı bölgelerinde elektronik oy kullanma makinelerinin bozulmasından dolayı seçim merkezlerinde uzun kuyruklar oluştu.
Makinelerin çalışmadığı yerlerde seçmenler, kağıt pusulalarla oylarını kullanıyorlar.
Bir diğer uzun kuyruk ise yine Virginia'da yaşandı. Ancak bu sefer kuyruğun uzamasına, seçim merkezini açacak olan yetkilinin uyuyakalması sebep oldu.
Daha önceki seçimlerde oylama konusunda sorunların yaşandığı Ohio'da da yine aynı teknik sıkıntılar yaşandığı bildiriliyor. Franklin kasabası seçim yetkilisi Ben Piscitelli, oy pusulalarının makinelere sıkışması gibi yine benzer sorunlar yaşadıklarını aktardı.
Kritik eyaletlerden biri olan Virginia'da seçimde ön plana çıkan başka bir konu ise seçmenlerin açtıkları davalar oldu. Bir yargıç, seçmenlerin oy kullanma süresinin bir saat uzatılması ve çoğunlukla siyahyaşadığı bazı bölgelere yeni oy kullanma makineleri yerleştirilmesi taleplerini reddetti.
Cumhuriyetçi aday John McCain'in kampanyası da Virginia seçim bürosuna, oy kullanma işlemleri başlamadan birkaç saat önce dava açtı. Davanın, ülke dışında gelen oyların sayılmasını sağlamak için açıldığı belirtildi. McCain, federal yargıçtan yurtdışından 14 Kasım'a kadar posta yoluyla gelecek oyların da sayılmasını istedi.
Bu tür mahkeme kararları, Amerikan seçimlerinde en çok karşılaşılan olgulardan biri olmuştu. 2000 yılında Amerikan Yüksek Mahkemesi, Florida'da oyların yeniden sayılmasını durdurarak George Bush'u başkan ilan etmişti. 2004 yılında da Ohio'da oy makinelerinin bozulması ve uzun kuyruklar hakkında tartışmalar yaşanmıştı.
Bugünkü seçimlerde mahkemeler açısından yaşanan farklılık ise 7 binden fazla kişinin bu tür bir başvuruda bulunmuş olması oldu.
Oylaların kullanılmaya başlandığı Florida, Georgia ve Colorado gibi eyaletlerde oy kullanan seçmen sayısının, bir önceki seçime göre yüzde 7,3 fazla olduğu bildirildi. Söz konusu artış, Demokrat seçmenlerde yüzde 12,2, Cumhuriyetçi seçmenlerde ise 1,7 olarak gerçekleşti.
Öte yandan bugün oy kullanacak seçmenlerin yüzde 50'si, yeni oy kullanma sistemiyle oyunu kullanıyor. Bunun da birçok yerde karışıklığa yol açabileceği belirtiliyor.
SEÇİMİ BELİRLEYECEK EYALETLER
ABD başkanlık seçiminde belli eyaletler, seçimde kilit rol oynayacak.
Amerikan televizyonlarında, Cumhuriyetçi Partili Başkan Bush'un 2004 yılı seçimlerinde kazandığı eyaletler harita üzerinde sergilenerek, bu yılki seçimlerle kıyaslanıyor.
Bush'un 2004 yılında, Demokrat Partili rakibi John Kerry'ye karşı ülkenin orta bölgesini tamamen kazandığı görülüyor. Kıyı kentleri ise Kerry'nin. Anketlere bakılarak bugünkü seçim için çıkarılan haritada ise McCain'in, ülkenin ortasındaki eyaletlerde Bush kadar kuvvetli olmadığını görmek mümkün.
Bazı yorumcular, kötü giden ekonomi ve Irak gibi konularda Bush'u ve dolayısıyla Cumhuriyetçi Partiyi suçlayanların McCain'e oy vermeyeceği, Bush'un başkanlığının McCain için bir şanssızlık olduğu değerlendirmesi yapıyor. McCain de, seçim kampanyası sırasında kendisini Bush'tan uzak gösterme çabası içinde olmuştu.
ABD seçimlerinde kazanmak için 270 seçici oyu almak yeterli olacak. Her eyaletin, nüfusuna göre belirlenen seçici oyu bulunuyor. Seçimi kazanmak istiyorsa, McCain'in Florida, Kuzey Carolina, Ohio, Indiana, Missouri, Kuzey Dakota ve Montana'da galip gelmesi gerekiyor. Bu eyaletlerden bir tanesinde bile sorun çıktığı takdirde McCain'in, Pennsylvania eyaletinde kazanması ve buna ek olarak güney batıda bir başka eyalette daha kazanması gerekiyor ki, bunu McCain'in seçim kampanyasının strateji uzmanları bile pek olası görmüyor.
Seçici oyları her iki adaya da gidebilecek tartışmalı eyaletler gözden geçirildiğinde de, bu eyaletlerin toplam 142 seçici oyu bulunuyor. 10 seçici oyu bulunan Arizona, McCain'in senatörü olduğu eyalet olmasına rağmen ortada görünüyor. Ekim ayındaki anketlere göre, bu eyaletin Obama'ya gitmesi de mümkün. Ancak Arizona, 1996 yılı hariç, 60 yıldan bu yana hep Cumhuriyetçi Partiye oy kullanmış.
Colorado'nun 9 seçici oyu bulunuyor. Artan Hispanik Amerikalı nüfusuyla bu eyalet, anketlere göre çok az bir farkla Obama'ya gidecek gibi görünüyor. 27 seçici oyu bulunan ve 2000 yılında Bush ile Demokrat Partili rakibi Al Gore arasında seçimin kilitlenmesine yol açan Florida eyaleti, seçimi kazanmak için önemli eyaletler arasında yer alıyor. Anketlere göre Obama, emekli eyaleti olarak bilinen Florida'da az bir farkla önde.
Daha önce Cumhuriyetçi Partili adaylar için ''güvenli'' eyalet olarak görülen, 15 seçici oyu bulunan Georgia'da McCain çok az bir farkla Obama'nın önünde görünüyor. 11 seçici oyu bulunan Indiana'da, farklı anketlere göre farklı adaylar az bir farkla önde görünüyor. Dolayısıyla bu eyalette oylar her iki adaya da gidebilir. Missouri'de 11 seçici oy bulunuyor. Bu eyaletin desteklediği aday, 1956 yılındaki istisna dışında, 1904'ten beri yapılan bütün ABD başkanlık seçimlerinde kazandı. Bu eyalet, Cumhuriyetçi Parti eğilimli olarak biliniyor ve geçen iki seçimde de Bush'a oy verdi. Missouri 2006 yılında, ilk kadın senatörünü seçti. kadın Senatör Claire McCaskill de Demokrat Partili. Farklı anketlere göre, farklı adayların önde gittiği bu eyalette de oyların hangi adaya gideceği bahislere kalmış durumda.
Montana, 3 seçici oyu bulunan küçük bir eyalet. McCain bu eyalette çok az bir farkla önde görünüyor. Geleneksel olarak Cumhuriyetçi Partili olan Nevada'nın 5 seçici oyu bulunuyor. Ancak bu eyalette çoğunlukla Demokrat Partiye oy kullanan sendika birlikleri, Hispanikler ve Latinolar ağırlıklı olarak yaşıyor. Obama anketlerde az bir farkla önde görünüyor.
Kuzey Carolina'nın 15 seçici oyu bulunuyor. Daha önce bu eyalet Cumhuriyetçi Partililer için ''güvenli'' gördükleri bir eyaletti. Ancak ekonomik durum, bu eğilimi değiştirmişe benziyor. Anketlerde Obama az farkla önde görülüyor.
Kuzey Dakota'nın 3 seçici oyu var. Bu eyalet 1964 yılından bu yana Cumhuriyetçi Partiye oy kullanmış bir eyalet. Eylül ayındaki anketlerde McCain sağlam bir şekilde önde görünüyordu, ancak son anketlere göre Obama az bir farkla önde bulunuyor.
Seçici oylarının çokluğu dolayısıyla da önemli olan ve bu başkanlık seçiminin en önemli eyaletlerinden biri olarak görülen Ohio'nun 20 seçici oyu var. Ohio, 2004 yılında Bush'un seçimi kazanmasında kilit rol oynamıştı. Cumhuriyetçi Partililer, Ohio'yu kazanmadıkları hiçbir seçimi bugüne kadar kazanamadı. Obama bu eyalette az farkla önde gidiyor.
Bu seçimin ''ortada'' eyaletlerinden biri Virginia. Geleneksel olarak Cumhuriyetçi Partili olan bu eyalette oyların artık Demokrat Partiye doğru eğilimli olduğu gözleniyor. 13 seçici oyu bulunan ve Washington'a yakın olan Virginia'da hiçbir Demokrat Partili başkan adayı, 1964 yılından bu yana kazanamadı. Anketlere göre Obama bu eyalette az farkla önde.
Seçim kampanyasının daha erken safhalarında ''ortada'' görülen eyaletlerin sayısı daha şişkindi. Ancak bunlar arasında yer alan Iowa, New Hampshire, New Mexico, Michigan, Pennsylvania, Minnesota ve Wisconsin'in Obama eğilimli olduğu hesabı yapılıyor. Batı Virginia'da ise eğilim McCain'den yana.
Alabama, Alaska, Arkansas, Idaho, Kansas, Kentucky, Louisiana, Mississippi, Nebraska, Oklahoma, Güney Carolina, Güney Dakota, Tennessee, Texas, Utah, Batı Virginia ve Wyoming'in Cumhuriyetçi Partiye gitmesi muhtemel görülüyor. Bu da 132 seçici oy yapıyor.
California, Connecticut, DC, Delaware, Hawaii, Illinois, Iowa, Maine, Maryland, Massachussetts, Michigan, Minnesota, New Hampshire, New Jersey, New Mexico, New York, Oregon, Pennsylvania, Rhode Island, Vermont, Washington ve Wisconsin'in ise Demokrat Part'ye gitmesi beklentisi bulunuyor. Bu eyaletlerin seçici oyları toplam 264 ediyor.
Obama eğer kazanması beklenen bütün eyaletlerde kazanırsa, Montana, Nevada, Kuzey Dakota veya ''ortada'' görülen eyaletlerden herhangi 2 tanesini alması durumunda, 270 seçici oyu bularak Beyaz Saraya gidecek.
FRANSIZ BASININDAN OBAMA'YA DESTEK
Fransa'daki siyasi gazeteler, bugünkü yorumlarıyla ABD'de başkanlık seçimlerinde Demokrat Partili Barack Obama'ya destek verdi.
Gerek sağ gerek sol ve merkez eğilimli gazetelerde bugün çıkan yorumlarda, "Obama'nın kazanmasının hem ABD hem de dünya için daha kazançlı olacağı" görüşü dile getirildi.
Sağ eğilimli Le Figaro gazetesi, "Seçim ABD'de değil, dünya genelinde olsa yine Obama'nın kazanacağı" yorumunu yaptı.
Merkez eğilimli Le Monde, Obama'nın değişimin simgesi haline geldiğini, yaşlı rakibi karşısında tecrübesiz olmasına rağmen, "yenilikçi fikirleri olduğu için" Obama'ya destek verdiğini açıkladı.
Sol eğilimli Liberation gazetesi ise "Obama'nın seçilmesi, ABD için bir devrim fırsatı yaratır mı bunu bilmiyoruz ancak Obama ile ABD tekrar eski saygınlığını kazanma şansına sahip ve artık bunun zamanı geldi" ifadesini kullandı.
George Bush yönetimine sert eleştiriler yönelten radikal sol eğilimli L'Humanite gazetesi de Amerikan halkı için yeni bir umut kaynağı olduğu gerekçesiyle Obama'ya destek verdiğini bildirdi.
SEÇİMDEN YEMİNE KADAR ÖNEMLİ AŞAMALAR
ABD'de bugün yapılan başkanlık seçimlerinde belirlenecek başkan ve yardımcısının, göreve başlaması için geçilmesi gereken önemli aşamalar var.
Bu aşamalar ve tarihleri şöyle:
4 Kasım - Seçmenler bugün yapılan genel seçimlerde her eyaletin 2. seçmenlerini seçecek. Seçmenler teknik olarak başkan ve başkan yardımcısı adayları için değil, kendi eyaletlerinin, tercih ettikleri başkan adayına oy verecek 2. seçmenlerine, yani seçiciler kuruluna gidecek delegelere oy veriyorlar.
9 Aralık - Eyaletlerin oyların yeniden sayımı, tartışmalar ve anlaşmazlıklarla ilgili sorunları çözmesi için son gün.
15 Aralık - İkinci seçmenler başkan ve yardımcısını seçmek için kendi eyaletlerinde toplanır. Federal yasalara göre, ikinci seçmenler eyaletlerindeki seçimlerde ortaya çıkan halkın tercihine uymak zorunda değiller.
24 Aralık - 2. seçmenlerin oy sonuçlarının yasalarca belirlenen, Senato başkanı ve başka yetkililere teslim edilmesi için son gün. Ancak bu tarihe uymayan eyaletlere karşı herhangi bir yasal yaptırım yok.
6 Aralık - Kongre ikinci seçmenlerin oylarını saymak için toplanır. Başkan ve Başkan yardımcısı adaylarının seçimi kazanmak için oyların çoğunu, yani 270 oy almaları gerekir. Hiç bir aday bu çoğunluğu sağlayamazsa, Temsilciler Meclisi Başkan'ı, Senato ise Başkan Yardımcısı'nı seçer.
20 Ocak - Seçilen Başkan yemin ederek göreve başlar.
Yayın tarihi: 4 Kasım 2008, Salı
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/11/04//haber,00DFCFF9427C4858B1FB3CA1A5834BA7.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2008, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.
Dünya Haberleri
Diğer Dünya Haberleri
Son Dakika | Ana Sayfa | Yazarlar | Çizerler | Günün İçinden | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Dosyalar | Günaydın | Televizyon | Astroloji | Sağlık | Magazin | Teknoloji | Otomobil | Turizm Rehberi | Emlak | İşte İnsan | Sabah Çocuk | Mobil Eğlence | Detaylı Arama | Cuma | Cumartesi | Pazar | Kültür-Sanat | EGazete | Gazete Reklam | Internet Reklam | Künye | Bize Ulaşın
 |
Copyright © 2003-2008 Tüm hakları saklıdır. TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş. | 
|