Diyarbakır Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Besin/Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Bölümü tarafından yapılan laboratuar araştırmasında, sokakta satılan çiğ köftenin riskli gıdalar arasında yer aldığı ve insan sağlığını tehdit eden gıdaların başında geldiği tespit edildi.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Ramazan ayında en çok tüketilen gıdaların başında gelen çiğ köftenin lezzetli olduğu kadar insan sağlığı açısından da bir o kadar tehlikeli olduğu belirlendi.
Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Besin/Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Bölümü Başkanı Doç.Dr. Aydın Vural, tarafından yapılan saha ve laboratuar araştırmasında, besleyici değeri son derece yüksek olan çiğköftenin hijyen açısında büyük riskler taşıdığı tespit edildi.
İstanbul ve Diyarbakır'da çiğ köfte üzerinde araştırma yapan, Aydın Vural, çiğ köfte yapımında etin çiğ olarak kullanılması, baharatların fazla miktarda katılması, yapım aşamasında uzun süre elle yoğrulması ve herhangi bir şekilde pişirme gibi sıcaklık uygulaması yapılmadığı için ürünün tehlikeli gıdalar grubunda olduğunu söyledi.
Çiğ et ve baharatla yoğrulan çiğ köftenin lezzetine aldanmamak gerekir diyen Doç. Dr. Aydın Vural, "Çiğ köftenin insan sağlığını ciddi boyutlarda tehlikeye sokacak hastalıklara sebep olmaktadır. Çiğ etlerin tüketilmesi sonucu insanlarda tifo, paratifo, deli dana, verem, dizanteri, koli basili gibi gıda hastalıkları görülmektedir" dedi. Doç. Dr. Aydın Vural, çiğ köftenin sağlık ve kalite açısından değerlendirilmesinin, yapımında kullanılan kıyma ve diğer tüm katkı maddelerinin kalitesiyle yakından ilgili olduğunu anlattı.
Kıymanın, özellikle sağlıklı olmayan hayvanlara ait etlerden hijyenik olmayan koşullarda elde edilmesi ve uygun koşullarda muhafaza edilmemesinin mikro organizmaların üremesini hızlandırdığını anlatan Vural, şöyle konuştu:
"Çiğ etlerin tüketilmesi sonucu tifo, paratifo, dizanteri, koli basili gibi gıda zehirlenmesi yapan birçok bakteri, virüs (Hepatit A) ve paraziter hastalık (sistiserk, trichinella spiralis) etkeni insanlara bulaşabilmektedir.
Çiğ köfteye değişik kaynaklardan bulaşan bu mikroorganizmalar gıda zehirlenmesi ve enfeksiyonlara neden olarak insanlarda çok ciddi sağlık riskleri oluşturabilmektedir. Özellikle sıcak mevsimler ve tüketime kadar geçen süre içerisinde çiğ köftenin ortam sıcaklığında saatlerce beklemesi tehlikenin boyutunu artırmaktadır."
Çiğ et, bulgur, soğan, salça ve farklı baharatlar ile elle yoğrulup yemeye hazır hale getirilen çiğ köftenin üretileceği mekanların hijyenik olmasına dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Aydın Vural, şöyle konuştu:
"Çiğ köfte yapımı sırasında temiz olmayan eller, saç, sakal, bıyık, giysi veya kullanılan alet ve ekipmanlardan, kullanılan baharat ve yeşillik malzemesinden birçok mikroorganizma bulaşabilir. Çiğ köfte tüketiminden tamamen vazgeçmek mümkün olmadığına göre, çiğ köfte alırken veya tüketirken sağlıklı kıyma, kaliteli ve sağlık açısından tehlike içermeyen malzemeden hazırlanmış olmasına dikkat etmeliyiz.""şeklinde konuştu.
DENETİMLER SIKLAŞTIRMALI
Ramazan ayında çiğ köfteye olan talebin artığına dikkat çeken, Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Besin/Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Bölümü Başkanı Doç.Dr. Aydın Vural, ilgili resmi kurumların denetimlerini artırması gerektiğini belirterek şunları söyledi:
"Normal üretim yerleri dışında kaldırımlarda çiğ köftenin yoğrulduğunu ve satıldığını görüyoruz. Çiğ köfte tüketimi ve üretimi de Ramazan ayında artmaktadır. Bunun için gıda denetimi sık yapılmalı her şey mevzuata uygun hale getirilmeli aksi taktirde halk sağlığını tehdit eden ciddi hastalıklar görüle bilir" diye konuştu.
ÖRNEK ÇİĞ KÖFTE PATENTİ
Özellikle Ramazan ayında Doğu ve Güneydoğu'da en çok tüketilen gıdaların başında gelen çiğ köftenin tüm tehlikelerine rağmen yöre halkı acı ve lezzetli yiyecekten yıllardır vazgeçemiyor. Çoluk çocuk ailece özel günlerde yemek menüsü olarak çiğ köfte tercih eden vatandaşlar bu gıdanın tehlikeden çok lezzetine dikkat ediyor.
Ramazan ayında yaklaşık 300 ayrı noktada çiğ köftenin yoğrulduğu Diyarbakır'da yapılan uyarılar kısa sürede sonuç vermiş öyle ki Devlet Patent Ensitüsü, Türkiye'de ilk kez çiğ köfte yoğrulma ve koruma gözeneği imal eden 25 yıllık çiğ köfte ustası Ömer Lütfü Selvicik'e patent vermiş. Avrupa standartlarında çiğ köfte ürettiklerini ifade eden Selvicik"Çiğ köfte yöreye has bir üründür. Bunun için lezzetin yanısıra sağlık boyutununda büyük önem veriyoruz.
Kullandığımız malzemenin tümü birinci sınıf kıyma, bulgul, yeşil sebze ve baharatlardan oluşuyor. Yoğrulan çiğ köfte 4 derecelik hava ısından sonra bakteri üretmeye başlıyor. Sağlık açısından çok sakıncalı olan bu durumlu ortadan kaldırmak için Türkiye'de ilk kez soğutmalı çiğ köfte yoğrulma ve koruma düzeneği değiştirdik. Bu makinamız sürekli çiğ köfteyi soğuk tutarak bakteri üretmesini engellediği gibi üzeri camla örtülü olduğu için sürekli hijyen kalıyor. Makinamız Devlet Patent Enstitüsü tarafından 'Faydalı Model'adı altında patent verdi müşterilerimize sağlıklı çiğ köfte sunmaktan mutluyum" şeklinde konuştu.
Yemek öncesi iştah açmak için çiğ köfte tercih eden vatandaşların bu alışkanlıklarına bunca uyarılara rağmen devam edip etmeyecekleri ise önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak.