200 $'lık petrol Türkiye'nin faturasını üçe katlayacak

Geçtiğimiz hafta 135 doları da aşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine tırmanan ABD ham petrol fiyatlarının 200 dolara yükselebileceğinin telaffuz edilmesi Türkiye'nin ekonomisini tehdit etmeye başladı. Yılda yaklaşık 170- 175 milyon varil ham petrol ithal eden Türkiye için varil fiyatının 200 dolara çıkması, 2007'de 11.8 milyar dolar olan yıllık faturanın 35 milyar dolara ulaşması anlamına geliyor. Uluslararası finans krizi nedeniyle likidite sorunlarının yaşandığı bu dönemde doğrudan yabancı yatırımların hız kesmesi ile Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı olarak tanımlanan cari açık probleminin daha da büyemesi bekleniyor. Öyle ki Türkiye'nin petrol ithalatı faturası son beş yılda 22.6 milyar dolar artarak, üç katına yükseldi.

CARİ AÇIĞA ETKİSİ % 26
Petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle Türkiye'nin ithal ettiği petrole ödemek zorunda kaldığı 'ek fatura', 2003 yılında 8 milyar dolar dolayında gerçekleşen cari işlemler açığının yüzde 7.9'unu oluştururken, izleyen dönemdeki ek fatura, cari açığı da büyüten bir etki yaptı. Petrol ithalatına, 2004 yılında 15.6 milyar dolarlık cari açığın yüzde 12.6'sı kadar ek fatura ödendi. 2005 yılında petrol zamlarının yüklediği ek fatura, 22.6 milyar dolara ulaşan cari işlemler açığının yüzde 20.4'ü düzeyinde gerçekleşti. Cari açığın 32.2 milyar dolara ulaştığı 2006 yılı için hesaplanan ek fatura bunun yüzde 20.5'i düzeyinde gerçekleşti. 2007 yılında da cari açık 38 milyar dolara yaklaşırken, fiyat artışları nedeniyle petrole ödenen ek faturanın bunun yüzde 20.6'sı düzeyinde olduğu belirlendi. 2002'deki varil fiyatının değişmemesi varsayımına göre bu yıl ocak ayında petrol ithalatına fazladan ödenen tutar, bu ayki cari açığın yüzde 26'sını oluşturdu. 1 Ocak 2003-31 Ocak 2008 döneminde petrole ödenen 22.6 milyar dolarlık ek fatura, aynı dönemde toplam 117.6 milyar dolar olan cari işlemler açığının yüzde 19.2'si düzeyinde gerçekleşti. Diğer bir deyişle petrol zamları, anılan dönemde Türkiye'nin cari açığını yüzde 16 büyüttü. Türkiye'nin ithalatında petrolün varil fiyatı, dünya piyasalarının altında olmakla birlikte, bununla paralel bir seyir izliyor. Dünyada artan petrol fiyatları Türkiye'nin ithalat ettiği petrolün varil fiyatını da yükseltiyor. İthalatta aylara göre varil fiyatının Aralık 2002-Ocak 2008 döneminde 243 zamlandığı belirlendi. Aralık ayları itibariyle 2002 yılında 26 dolar olan ithal petrolün varili 2003'te 28.4, 2004'te 35.4, 2005'te 53.2, 2006'da 56.4 dolara çıktı. İthal petrolün varil fiyatı 2007'nin aralık ayı itibariyle 88 dolara, bu yılın ocak ayında da 89.2 dolara kadar yükseldi.