Havayollarına yakıt şoku

Geçen yıl altın dönemini yaşayan havacılık endüstrisi, Amerika'da başlayan ve tüm dünyayı etkileyen ekonomik kriz yüzünden 2008'de büyük sıkıntı yaşayacak. Krizin petrol fiyatlarını tetiklemesiyle bu yılın ilk çeyreğinde ABD'de sekiz şirket iflas bayrağını çekerken, çok sayıda şirket de rekor miktarda zarar açıkladı. 2008'in ilk çeyreğinde ortaya çıkan rakamlar, yılın geri kalanının da havayolları için çok zor geçeceğinin işaretini verdi. Havacılığın kalbi sayılan Amerika'da birçok havayolu şirketi, yılın ilk dört ayında büyük zarar etti. Yılın ilk dört ayında, en çok zarar açıklayan şirket Delta Airlines oldu. Geçen ay Northwest ile birleşen Delta Airlines, 6.4 milyar dolar zarar ettiğini açıkladı. Delta'nın ortağı Northwest Airlines'ın zararı, yılın ilk çeyreğinde 4.1 milyar dolar gibi rekor bir düzeyde oldu. United Airlines'ın bağlı bulunduğu UAL Group da bu yılın ilk dört ayında 537 milyon dolar zarar etti. Filosunda 900'den fazla uçak bulunan Amerika'nın ikinci havayolu şirketi American Airlines'ın 2008'in ilk çeyreğindeki zararı ise 328 milyon dolar. Petrolün varil fiyatının 120 dolar seviyesine çıkması, havayolu şirketlerinin en büyük gider kalemi yakıt harcamalarını patlattı. Şikago'dan Hong Kong'a sefer yapan Boeing 747 tipi bir uçağın deposu, dört yıl önce 45 bin dolara dolarken şu anda 173 bine doluyor. Bir şirketin sadece yakıt parasını karşılayabilmesi için 347 koltuğun her birinden 500 dolar gelir elde etmesi gerekiyor. Petrol fiyatlarının rekor seviyelere ulaşması, düşük maliyetli şirketlerin operasyonlarını da etkiledi. Avrupa ve Amerika'da ucuzcu şirketlerin hem doluluk oranları hem de gelirleri düştü. Petrol fiyatlarının 100 doların altına inmemesi durumunda, Avrupa'da sadece üç veya dört şirketin ayakta kalabileceği, ucuzcu şirketlerin de birleşme yoluna gidecekleri belirtiliyor. Halen Avrupa'da 50'den fazla ucuzcu havayolu şirketi faaliyet gösteriyor. Krizi en az zararla atlatmak isteyen şirketler, yakıttaki artışı yavaş yavaş bilet fiyatlarına yansıtmaya başladı. Ancak pazardaki kıran kırana rekabet yüzünden küçük zamlar dışında hiçbir şirket, büyük çaplı zam yapmaya cesaret edemiyor.