Şirketler satılacak ve borçlanacak ki çark dönsün

Küresel dalgalanmanın Türkiye'yi etkileme kanalı elbette ki cari açık üzerinden olacak. Eğer 2008'de 40 milyar dolarlık bir açığı finanse edebilirsek dışarıdan etkilenme en az düzeye inecek. Finansal piyasalar ve dolar kuru göreceli olarak daha sakin seyredebilecek, ekonomi zayıf da olsa büyüyebilecek. Açığın finansmanında zorlandığımız ölçüde büyümede, kurun seviyesinde ve enflasyonun kontrolünde zorlanabileceğiz.

- Yüksek açık- 2007 ödemeler dengesi açıklandı. 38 milyar dolarlık açığa karşılık 50 milyar dolarlık döviz girişi olmuş. Açık miktar olarak rekorda, gelen para da öyle. Cari açığın milli gelire oranı ise beklenen 489 milyar dolarlık GSMH'ya göre yüzde 7.8 ile geçen yılki yüzde 8.2'nin altında. Ancak büyümede belli bir zayıflama var. Daha düşük büyüme düzeyinde daha yüksek cari açık veriyoruz . Bu da üretimin ve ihracatın giderek ithalata daha bağımlı hale geldiğini gösteriyor.

- Ayakta kalmanın şartı- Bu veriler 2008'de ayakta kalmanın temel şartının ne olduğunu da gösteriyor. Dünyada esen fırtınaya karşı ayakta kalmanın temel kriteri döviz likiditesini sağlamak. Bunun için 40 milyar dolarlık dış borç ödemelerini çevirmek ve ek olarak 2008'de bu rakama yakın oluşacak cari açığı finanse etmek gerekiyor.

- Şirketlerin durumu- Devlet kendi borç ödemelerini yeniden borçlanarak yapabilir. Özel sektörde ise bankalar sendikasyon kredilerini yeniden çevirmede zorlanmayabilirler. Özellikle Türk bankacılık kesiminin sağlam yapısı bu yenilemeye elverişli. Ancak vadesi gelen seküritizasyon borçlarını yeniden çevirmeleri zor.
Çünkü bu piyasa dünyada durmuş. Bir de özel sektör şirketlerinin borçlanma olanaklarının bulunup bulunmadığı belirleyici olacak.

- En büyük- Çünkü bitişikteki tablodan da görülebileceği gibi, cari açığın fonlanmasından en büyük kalem bu. Banka ve özellikle de reel şirket dış borçlanması cari açığın düzeyine yakın gerçekleşiyor. Son beş yılda bu yolla dışarıdan yapılan borçlanmaların toplamı 110 milyar doları bulmuş. Buna karşılık son beş yılın cari açık toplamı 116 milyar dolar. 8 milyar dolarlık net hata noksan kalemi dikkate alınırsa banka ve reel şirket dış borçlanmaları tek başına dış kaynak ihtiyacını karşılamış. Bu açıdan küresel dalgalanmanın hüküm süreceği 2008'de şirketlerin dış borçlanma kabiliyetleri cari açığın fonlanmasını, dolayısıyla düzeyini ve gidişini de belirleyecek.