Yenilerle borsanın talihi değişir mi?

İstanbul Borsası tıpkı New York Borsası'nda olduğu gibi, yeni halka arz edilecek şirketlere "Hoş geldin" deme uygulamasını başlatıyor. İMKB'nin yeni Başkanı Hüseyin Erkan'la birlikte şirketlerin borsadaki ilk işlemi artık törenle başlatılacak. Bunun ilk örneğini bugün Tekfen Holding hisseleri oluşturacak. İMKB Başkanı ile şirket temsilcisi seans açılışını gonga vurarak başlatacak. Herhangi bir harcama gerektirmediği için tasarruf tedbirlerine takılmıyor bu uygulama. Yakında borsada öğlen yemeklerinin verileceğini ve sosyal tesislerin açılacağını duydum. 450'si kendi personeli, bin 500'ü aracı kurum brokerı toplam 2 bine yakın çalışanı bulunan bir kurumda öğlen yemeğinin olmaması zaten garip. Sosyal tesisler de üyelerinin aidatlarıyla çalışıyordu. Neden kapalı olduğunu anlamak için, iyi bir araştırmacı olmak gerekiyor herhalde.

- Yenilerin misyonu- Bundan 20 yıl önce İMKB, Tophane'de kiracı iken damı akıyordu. Yağmurlu günlerde su leğenleri yerlerdeydi. Bugün 87 dönümlük muhteşem bir arazi üzerindeki görkemli binanın da bazı yağmurlarda damı akıyor. İMKB gibi bir kuruluşun 2004'ten itibaren kamu tasarruf tedbirleri içine alınmasından ve tamirat için ödenek ayrılamamasından dolayı... Bu örneklerden borsada en küçük ve en gerekli işlerin bir kısmının Ankara'nın iznine tabi tutulmasından, bir kısmının da buna tepki duyularak aşırı uygulamalara gidilmesinden dolayı yapılamadığını çıkarıyorum. Başbakanlık müsteşarı yeni, SPK başkanı yeni sayılır, İMKB başkanı da yenilendi.
Yenilerle borsanın makus talihinin değişip değişmeyeceğini göreceğiz. Borsaya yakışmayan uygulamalara umarım bir son verilir.

- Yeni yapı gereği- Tabii asıl çözüm İMKB'nin yeniden yapılanmasında; ne olacağına, özelleştirilmesine ya da devlette kalmasına karar verilmesinde yatıyor. Yeni bir yapılanmaya gidilirse sorunlar ele alınır ve belki bazı aracılık maliyetleri de düşürülebilir.

- Halka arzın maliyeti- Örneğin, ben halka arz edilen şirketlerden Merkez Bankası'na kesinti yapıldığını bilmiyordum. Halka arzlardan SPK kayda alan, İMKB kota alan kurum olarak belli bir ücret alıyor. Halka arza alım garantisi veren aracı kuruluş da elbette bunu bedavaya yapmayacak. Sonuçta Borsaya Kote Ortaklık Yöneticileri Derneği ( Koteder) Başkanı Halil Eroğlu'nun söylediği gibi, arzların maliyeti, büyük halka arzlarda tutarın yüzde 3-4'üne, küçük halka arzlarda da yüzde 5-7'sine kadar çıkabiliyor. Sistemin maliyeti yüksek.

- Halka arz bilançosu- Halka arzlarda yüzde 3'lük kurumlar vergisi avantajı kaldırıldı. Şirketler de son yıllarda olumlu ekonomik konjonktür içinde durumlarını düzeltti. Finansal ihtiyaçlarını bazıları yurtdışından borçlanmayla karşılıyor. Belki bilmediğimiz başka bir nedenin varlığı da etkili oldu ve borsada fiyatlar cazip düzeylere gelmesine karşılık halka arzlarda özlenen düzey bugüne kadar yaşanmadı. Bu anlamda son birkaç yıl önemli fırsat yıllarıydı; maalesef iyi kullanılamadı.

- Sonuç- "Derisini değiştirmeyen yılan ölür." Nietzsche