Bütçe bozulması yabancıyı da bozar mı?

Geçen haftanın en önemli verisi nisan ayı sonuçlarının açıklanmasıyla 2007 bütçesinde bozulmanın belirginleşmesiydi. Bitişikteki küçük tablodan izlenebileği gibi, yılın ilk dört ayında bütçe harcamaları yüzde 20.7 artarken gelir artışı yüzde 19.7'de kaldı. Buna göre bütçe açığı 4 milyardan 5.4 milyar YTL'ye çıktı ve yüzde 33.5 büyüdü. Bu artışlar tüketici enflasyonunun yüzde 3.60 arttığı bir dönemde gerçekleşiyor.
Bütçede özellikle nisandaki bozulma daha çarpıcı. Vergi gelirleri sadece yüzde 3 artarken bunun düşük kalmasında beyana dayanan KDV'nin geçen yılın nisan ayına göre yüzde 11 azalması, petrol ve doğalgaz ürünleri, motorlu taşıtlar, alköllü içeceklerden alınan özel tüketim vergisinin yüzde 21 düşmesi etkili oldu. Gelir cephesindeki bu olumsuzluk yanında nisan ayında sağlık harcamalarını da kapsayan mal ve hizmet alımı giderlerinde yüzde 52 artış maydana geldi.

- Ekonomide yavaşlama - KDV ve özel tüketim vergisindeki düşüş ekonomide yavaşlamanın belirginleştiğine işaret edebilir.
Kaldı ki hafta başında açıklanan ödemeler dengesi verileri de, yurtdışından borçlanmaların hız kestiğine, yatırım eğiliminin zayıfladığına ve büyümenin ivme kaybına yorumlanabilir. İki önemli veri de ekonomide yavaşlamayı gösteriyor. Bu aynı zamanda cari işlemler dengesinin daha da bozulmayacağı beklentisini doğurabilir.

- IMF uyarısı - Bütçe ile IMF'nin 5. gözden geçirme dönemi için hazırladığı uzman raporunun açıklanması çakıştı. Bütçedeki bozulmayı hayati önemde bulan IMF'nin uyarısının özeti şöyle: "Maliye politikasının disiplinli bir şekilde uygulanması, bir seçim yılında piyasa güvenini desteklemek için kritik önem taşımaktadır... Yüksek cari işlem açığı, devam eden yüksek borç oranı, bono ve para piyasalarında yerleşik olmayanlar tarafından yapılan büyük sıcak para yatırımları ve daha az teşvik edici siyasi ortam Türkiye'yi sermaye girişinin aniden durması itibariyle hassas hale getirir."

- 85 milyar dolar - IMF'nin vurgu yaptığı yabancıların portföy yatırımlarını nisan sonu itibariyle çıkarttık. Rakam 85 milyar dolara yükselmiş. Bu da geçen yılki 400 milyar dolarlık milli gelirin yüzde 21'ini oluşturuyor.

- Üçüncü bozulma - Seçim zaten başlı başına bir büyük belirsizlik kaynağı. Üzerine bir de cumhurbaşkanlığı seçimini bindirdik. Yetmedi Anayasa değişikliklerini de ekledik. Böyle bir siyasi süreç içinde ekonominin en önemli göstergelerinde ciddi bozulmaların ortaya çıkmaması gerekiyor. Çünkü belli bir birikim zaten oluşmuş.
- Türkiye ekonomisi 2004 yılında cari açık sorunuyla karşılaştı. Bunu halen bünyesinde taşıyor. Milli gelirin yüzde 8'ine dayanmış bir cari açıkla yaşıyor.
- Enflasyondaki düşüş 2005 yılında durdu, hatta bir miktar geri tepme bile meydana geldi. Burada da bir bozulma söz konusu.
- Yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla ve bütçe disiplinin sürdürülmesi beklentileri yönetmek ve bu iki büyük göstergedeki olumsuzluğu mas etmek adına belirleyiciydi. Şimdi bu gösterge de bozuluyor.

- Acilen önlem gerekli - Bu açıdan Türk Telekom'un taksitli satış gelirinin peşin ödenmesi ve 5.8 milyar YTL'nin katkısıyla bütçenin kısmen toparlanmasında olduğu gibi, Maliye Bakanı'nın acilen şapkadan yeni bir tavşan çıkarması gerekiyor. Kamu bankalarının temettü ödemeleri, Mersin Limanı özelleştirmesi ve Halkbank'ın halka arzından sağlanan 2.5 milyar dolarlık gelir mayısı kurtarabilir. Ama haziranı, temmuzu, ağustosu nasıl aşacağımız, yılı nasıl bitereceğimiz sorusunu ortadan kaldırmaz.
Bütün dikkatlerin üzerine yoğunlaştığı bir dönemde bütçedeki bu bozulma devam ederse, IMF uzman raporunda vurgulandığı gibi, yabancıların ciddi pozisyon değişiklikleri gündeme gelebilir. Dışardan gelen paranın verimli ve üretken alanlar yerine popülizme kaydığı görüntüsü yabancının Türkiye'ye bakışını bozabilir. Değil 85 milyar doların yüzde 10'unun dışarı çıkması, yeni taze fon girişi devam etmezse bu bile yeter.

- Sonuç"Bir taşı yanlış oynamakla tüm oyunu yitirirsin" Çin Atasözü