Akaryakıtta zam baskısı mı?

Petrol fiyatları tekrar 50 dolar sınırına dayandı. OPEC'e göre fiyatlarda son günlerde görülen yükseliş arz eksikliğinden ya da arzla ilgili endişelerden değil ABD'yi etkileyen ve oradaki petrol tesislerinin kapalı kalmasına neden olan kasırgadan kaynaklanıyor. Ancak piyasadaki herkes biliyor ki, her ne kadar ABD'deki kasırganın etkisi olsa da fiyatların rekor seviyeye yükselmesinin asıl nedeni arz ile ilgili endişeler.
Örneğin OPEC'in beşinci büyük petrol üreticisi olan Nijerya'da isyancıların silahlı mücadelelerini ülkenin güneyindeki petrol bölgesine de yaygınlaştıracaklarını ve petrol tesislerini hedef alacaklarını açıklamaları bu ülkenin petrol arzında ciddi bir istikrarsızlık olasılığını ortaya çıkardı. Aynı şekilde Irak'ta da saldırıların petrol bakanlığını hedef alması, Kerkük-Ceyhan hattının tekrar faaliyete geçmesiyle artan Irak petrol arzını gölgeledi. Dünyanın diğer önde gelen petrol üreticilerinden Rusya'da ise Yukos bilmecesi hala çözülemedi.
Arzı etkileyebilecek bu tür sorunların dünya petrol talebinin son çeyrek yüzyılın en yüksek seviyesine çıktığı bir dönemde belirmesi fiyatların 50 dolar seviyesini zorlamasına neden oluyor. Ufukta çok kısa vadede de bir çözüm görülmüyor. Özellikle kuzey yarımkürede yaz mevsiminin geride kalıp, kışa yaklaşılmakta olması petrol fiyatlarında bir yumuşama beklentisini iyice zayıflatıyor. Çünkü kış nedeniyle özellikle en büyük petrol tüketcisi olan ABD ve diğer batılı ülkelerde ısınma amaçlı petrol talebi canlanır ve stoklarda tutulan petrol miktarı artar.
Sorunun çözümü için OPEC üzerinde yoğun bir baskı var. Ancak OPEC diyor ki: "Yüksek petrol fiyatları arz eksikliğinden kaynaklanmıyor.Piyasada yeterince petrol arzı var. Dolayısıyla benim şu an için yapabileceğim birşey yok" Bu demektir ki, OPEC'in Aralıktaki Kahire toplantısına kadar petrol arzından artış gündeme gelmeyebilir.
Bunun bizim için anlamı ise şu: "Böyle giderse akaryakıt fiyatlarında çok da uzak olmayan bir vadede yeni bir artış gündeme gelebilir." Dış fiyatlar yüksek seviyesini korudukça hükümetin yapabileceği iki şey var: Ya iç fiyatları da artıracak ya da vergi gelirindeki kayba razı olarak fiyatları aynı seviyede tutmaya devam edecek. Türkiye'deki akaryakıt fiyatlarının diğer birçok ülkeye göre daha yüksek olmasının da etkisiyle hükümet daha önce bir süre gelir kaybına katlanmış ancak belli bir sürenin sonunda zam yoluna gitmek zorunda kalmıştı. Bu defa da çok farklı yol izlenmeyebilir.