Akaryakıtta zam baskısı

Böyle giderse akaryakıt fiyatları uzak olmayan bir tarihte artırılabilir.. Brent petrolün varil fiyatı 40.71 dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesi olan
40.95'e çok yaklaştı. Mevcut durum itibariyle dünya petrol fiyatları 2003 sonundan bu yana yüzde 35 artmış. Bu artışın bize, yani tüketicilere yansıyan kısmı ise yüzde 15 dolayında. Arada yüzde 20'lik ciddi bir fark var. O da devletin vergi kaybı. Hükümet dış fiyatlardaki artışın tüketiciye yansımaması için akaryakıt ürünlerinden aldığı vergilerden fedakarlık etmiş. Bu yıl iç fiyatlar 20 kere ayarlanmış ancak bunun sadece 3'ü nihai ürün fiyatının artışı şeklinde olmuş, diğerlerinde ÖTV ayarlaması yapılmış.
Hükümetin üzerinde bir fiyat artış baskısı var mı? Dün CNBCE'de konuyu değerlendiren OPET Genel Müdürü Yavuz Erkut'a göre "Şu anda bir fiyat artışı baskısı var." Sektör yetkilileri, dünya fiyatlarının yumuşamaması halinde akaryakıta yüzde 5 dolayında, hatta biraz daha fazla bir zam yapılabileceğini söylüyorlar.

Petrolde bu yıl zor geçer
Şu anda programın önündeki en önemli dış risk olan petrol fiyatları yakın gelecekte ne olur?
Bu yıl ciddi bir rahatlama, ne yazık ki, olası görülmüyor. Bir rahatlama için ya petrol arzının artması ya da talebinin gerilemesi lazım. Önce arza bakalım. OPEC üyeleri üretimi artıracak kapasiteleri olmadığını açıkladılar. Belki Suudi Arabistan biraz artırabilir ama o da çok fazla olmayacaktır ve onların yapacağı artış ancak yıl sonuna doğru devreye girebilir. OPEC dışı ülkelerden de fazla umut yok. Hazar petrollerinin pazara akması kısa vadede olacak birşey değil. Irak petrolünün tam olarak devreye girmesi daha çok zaman alır. Dünyadaki ham petrol stokları da düşük seviyede seyrediyor.Yani arz tarafı sıkıntılı.
Talep tarafında ise yine kısa vadede bir azalma olmayabilir. Aksine kuzey yarım kürede yaklaşan kış mevsimi nedeniyle tüketim artacaktır. Petrol talebini körükleyen Çin'in ekonomisini soğutması zaman alacak. ABD'de artan faizlerin ekonomiyi yavaşlatması da çok kısa vadede olmayacak. Hindistan'ın petrol ithalatı dolu dizgin gidiyor. İkinci çeyrekte yüzde 12'nin üzerinde artış var.

Eninde sonunda fiyat iner
Ancak gelecek yıl daha farklı olabilir. ABD ve Çin ekonomisinin yavaşlaması gibi bazı faktörlerin gelecek yıl devreye girmeye başlaması ile petrol fiyatları 2005'te yumuşayabilir. Burada analistlerin yumuşamayla kastettikleri OPEC'in 22-28 dolar arasındaki ünlü hedef aralığı değil. Fiyatların ilk etapta 30-35 dolar bandına girmesi ve burada istikrar kazanmasında söz ediyorlar. Bir de kötümser senaryo var. Onun sonunda petrol fiyatları düşüyor ancak daha sancılı bir şekilde. Bu senaryoda fiyatlar artmaya devam ediyor ve 50 dolara ulaşıyor. Ardından yüksek fiyatlar nedeniyle 1973 ve 79 petrol şokları sonrası olduğu gibi dünya ekonomileri resesyona giriyor. Petrol talebi azalıyor ve fiyatlar iniyor.