kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Teknoloji
    Otomobil
    Sinema
    Hobi
    Çizerler
Günaydın
ATV
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Yavuz Semerci @ SABAH
 

Bakkalı, kasabı kandırıyorlar...

Hatırlayanlar bilir, eskiden hemen her sokakta bir terzi vardı. Sonra konfeksiyon atölyeleri ortaya çıktı. Terzilerin pek çoğu elendi, fark yaratanlar ayakta kaldı. Geçmişte kimse terzileri korumak amacıyla kanun hazırlamadı. Örneği, Alışveriş Merkezleri ve Parekendeciler Derneği Başkanı Demir Sabancı verdi.
Kaç zamandır süpermarket ve hipermarket sahipleri, yöneticileri olarak, dilleri döndüğünce, 7 kez değiştirilen "Büyük Mağazalar Kanun Tasarısı"nın ekonomik gerçeklerle bağdaşmadığını anlatmaya çalışıyor.
Sabancı, "Tılsımlı kelime rekabet. Hiçbir regülasyon rekabeti engellememeli" derken haksız mı? Gelişmiş ülkelerin parakende pazarı genelde kurumsal organize şirketlerin kontrolünde. Örneğin Amerika'da Wal-Mart'ın günlük cirosu 1 milyar dolar. Tüketici, ölçek ekonomisinin nimetlerinden yararlanan bu tip şirketler sayesinde daha ucuza mal satın alabiliyor. Ayrıca her şey kayıt altında olduğundan vergi kaçağı en az seviyeye iniyor.
Türkiye'de 50 milyar dolar tahmin edilen perakende pazarının yüzde 70'i yerel market, bakkal, büfe, sabit pazar ve seyyar tezgahlar tarafından yapılıyor. Şehir dışına çıkarılmak istenen marketlerin pazar payı ise yüzde 30, yani 15 milyar dolar civarında.
Devlet bu tip marketlerin yaptığı cironun yaklaşık yüzde 30'unu (dolaylı ve doğrudan olmak üzere) vergi olarak alıyor.
Geleneksel yapı verimsiz. Ayakta kalıyorlar çünkü vergi üretemiyor, kayıtdışı çalışıyorlar. Bu tespit, elbette bir genelleme. Müşteri hizmeti, kaliteli servis ile kendisine yer edinen nice bakkal, kasap olduğunu da söylemeliyiz.
Mc Kinsey'in yaptığı araştırmaya göre, geleneksel/organize perakendeciler arasında aynı ürünün satış fiyatı arasındaki yüzde 20-30 fark var. Yine araştırmaya göre yıllık 8 ile 10 milyar dolar arasında vergi kaybı, geleneksel pazarın, geleneksel kayıtdışı çalışma yönteminden oluşuyor. Ve yaklaşık 2.5 milyon kişiyi kayıtdışı istihdam ediyorlar.
Bir siyasetcinin bu tabloyu savunması mümkün mü?
Mevcut yasa tasarısı 400 metrekarenin üzerinde olan marketlerin çalışmasını zorlaştırıyor. Şehir dışına atmaya çalışıyorlar. Fiyat indirimleri bile izne bağlanmak isteniyor. Adeta milyonlarca tüketiciye kayıtdışı ve verimsiz çalışanlara mahkum olun mesajı veriliyor.
AB'de 1 milyon kişiye 15 hipermarket ve 150 süpermarket, Türkiye'de ise 1 milyon kişiye 2 hipermarket ve 16 süpermarket düşüyor. Onlarda organize perakendenin pazar payı yüzde 50 ile 96, bizde ise yüzde 30 (Kaynak AC Nielsen)
Tablo bu kadar net. Buna rağmen Türk ekonomisinin en önemli dinamiğini oluşturan organize kurumsal şirketlere yönelik düşmanlık nereden kaynaklanıyor?
Kabul etmeliyiz. Ekonomik gelişim "bakkal amcanın" lehine değil. Artık tüketiciler, enflasyon düşüşüyle, yüzde 10-15'lik fiyat farklarına karşı daha duyarlı olduğu da hesaba katılmalı.
Kamu otoritesi ise organize pazarın birkaç firmanın eline geçmesini önlemeli. Yarın, Migros, Tansaş, Carrefour veya başkalarının hakim durumlarını kötüye kullanmalarını nasıl engelleyeceğiz? Bu eksende bir reforma ihtiyaç var.
Ticaret odaları, esnaf odaları ise, üyelerini kandırmak, hayali düşman yaratmak yerine, verimli ve ölçek ekonomisine uygun yapıları teşvik etmeli. Örneğin esnaf biraraya gelmeli alım, satım birlikleri kurabilmeli, semt pazarları hipermarketler gibi örgütlenmeli.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Stiglitz'in işareti   / 28-03-2004
 Doğan Grubu'nun kaybı 500 milyon doları bulur mu!   / 27-03-2004
 Bu nasıl küreselleşme?   / 24-03-2004
 Galatasaray'ı satıyorlar mı?   / 23-03-2004
 İnsan biraz da şanslı olacak!   / 21-03-2004
 Miller iç oldu geçmiş olsun...   / 17-03-2004
 THY: Derdimizi size anlatamadık   / 16-03-2004
 THY'nin kârı tehlikedeymiş!   / 15-03-2004
 Bakkalı, kasabı kandırıyorlar...   / 14-03-2004
 Mil devalüasyonu...   / 12-03-2004
YAVUZ SEMERCİ
TRT de futbol ihalesini alabilir
Haziran ayında, Türkiye...
İLKER SARIER
En iyi Baykal vatandaş Baykal
Yüzlerce insan ağız...
SERVET YILDIRIM
Seçimin ardından
Seçim sonuçları belli olduktan sonra...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Seçimi almanın yolu işsizlikten geçer
İktidar partisi...
Nişan günü infaz
Diş Hekimi Bülent Ulusoy tüm ailesi yapılacak nişanı için onu...
İnce Memed'in Apdi Ağa'sı öldü
Oyuncu, yönetmen, yazar Peter Ustinov 83 yaşında öldü.
Ayrılığın ardında ihanet yatıyormuş
Ayrılığın ardında ihanet yatıyormuş
Serdar Şınlak ile eşi Nevşah Hanım'ın evliliklerinin üzerinde...
Neden saklanıyorlar?
Neden saklanıyorlar?
ettiği işadamı Moris Kohen, yaklaşık on gündür sosyetik estetik...
IMKB
E: 20,031 D:% -4.10
DOLAR
S: 1,318,000 D:% 0.08
EURO
S: 1,607,000 D:% 0.50
 
    Ana Sayfa | Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon
Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Günaydın | Bizimcity | Kapak Güzeli | Astroloji | ON Magazin | Sağlık | Cumartesi | Aktüel Pazar | Teknoloji | Otomobil |Sinema | Hobi | Çizerler
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.