Yol'un saklı kareleri gün ışığına çıktı

Garip bir tesadüf, Türk Sineması'nın en önemli filmlerinden biri olan Yol ile ilgili birçok bilinmeyenin ya da bilinen ama unutulan gerçeklerin ortaya çıkmasına vesile oldu. Bu tesadüf, 2006 Cannes Film Festivali'nde, Ankara Sinema Derneği Başkanı Ahmet Boyacıoğlu ile filmin İsviçreli yapımcısı Donat F. Keusch'un tanışmaları... Bu tanışma şu günlerde Yılmaz Güney'i ve Yol filmini yeniden hatırlamamızı sağladı. Hem de Yılmaz Güney'in 70. doğum yıldönümünde ve filmin 25. yapım yılında.

KİRLİ ÇIKI YAPIMCI
Ankara Sinema Derneği'nin düzenlediği 13. Avrupa Filmleri Festivali-Gezici Festivali'nde, Yol filmi ve Donat F. Keusch'un elindeki, çekilen ama filmde kullanılmayan görüntüleri gösteriliyor. Bu görüntüler bize filmde bir altıncı karakterin olduğunu da gösteriyor. Aslında bu, filmi yaratan ekibin bildiği bir gerçek. Fakat sanki yıllar bu gerçeğin unutulmasını sağlamış. Yol, İmralı Yarı Açık Cezaevi'nde bayram iznine gönderilen beş mahkûmun hikâyesini anlatır. Ama bu saklı görüntülerde altıncı mahkûm, Süleyman karakteri (Güven Şengül'ün canlandırdığı) ile tanışıyoruz. Hapishane kantinini işleten Süleyman da tıpkı Seyit Ali Fırat (Tarık Akan), Mehmet Salih (Halil Ergün), Yusuf (Tuncay Akça), Mevlüt (Hikmet Çelik) ve Ömer (Necmettin Çobanoğlu) gibi bayram izni nedeniyle dışarı salıveriliyor. Fakat o, bir an önce evine gitmek yerine önce geneleve gidiyor, kumarhaneleri dolaşıyor. Son durak da evde kendisini bekleyen karısı oluyor. Yılmaz Güney, Cannes'a göndermek için yaptığı kurguda bu karakterin bulunduğu çoğu sahneyi çıkarmış. Böylece film beş mahkumûn hikâyesi olarak kalmış. Aslında bu kadar da değil. Keusch tam bir 'kirli çıkı'. Birtakım bilinmeyen fotoğrafları da İsviçre'den Ankara'ya gelirken yanında getirmiş. Bunlardan bir kısmı set fotoğrafı. Bu fotoğraflar bize filmin nasıl zor koşullar altında çekildiğini gösteriyor. Örneğin, o ünlü Seyit Ali Fırat'ın (Tarık Akan) kar üzerinde atla gittiği sahnenin... Ayrıca Keusch'un elinde Cannes'da kendi çektiği Yılmaz Güney fotoğrafları da var. Ankara Sinema Derneği şimdi bu bilinmeyen görüntüleri vesile edip, Yol'un tekrar değerlendirilmesi için bir fırsat yarattı. 13. Avrupa Filmleri Festivali'nin Ankara ayağında, Yılmaz Güney'le birlikte filmi kurgulayan Elizabeth Waelchli ve Keusch'un katılımıyla bir söyleşi gerçekleşti. Benzer bir etkinlik, festivalin dünkü Kars ayağında da tekrarlandı. Gezici Festival 15 Kasım'a kadar Kars'ta film çıkarması yapacak. 26 ülkeden 90 filmin seyirciyle buluşacağı Kars'a, film gösterimleri, Altın Kaz Yarışması, atölye çalışması, söyleşiler ve konserlerin yanı sıra birçok kısa film ve belgesel de çekilecek. Böylece şehir yedi gün boyunca bir sinema platosuna dönüşecek. Gezici festival daha sonra Samsun'a geçecek. Orada da Yol'un 'bilinmeyenleri' seyirciyle buluşacak.