Macellan ve diğerleri

İskoçya'nın kuzeyinde, sarp dağları kesen Drumochter geçidini aştığınız zaman, önünüze cennet gibi bir vadi serilir.
Şansınız varsa, hafif bir yağmur yağmıştır ve bulutların arasından kendisini bütün görkemi ile gösteren bir, hatta bazen iki gökkuşağı görürsünüz. Bu vadi Spey nehrinin vadisidir. Sol tarafınızda İskoçya'nın rakımı en yüksek viski damıtımevi Dalwhinnie bir tablo gibi durur. İyi de yapar, çünkü Spey nehrinin kıyıları dünya malt viski üretiminin kalbidir. Spey'e akan küçük nehirlerin ve derelerin vadilerinde de damıtımevleri bulunur. İskoçya'nın eski lisanı keltçede Glen kelimesi vadi anlamına geldiğinden, malt viski markalarının çoğunun önünde Glen kelimesi bulunur.

Viski meşe fıçılarda yıllanmaya başladığında İskoçya'da bulunmanın getirdiği nimetlerden de faydalanmaya başlar. Viski tadını toprak, su ve havadan alır. Toprak arpayı verir, su damıtımda kullanılır, hava ise meşe fıçılardaki uzun uykusunda viskiye siner. Fıçılarda yıllandırılan viskinin hava ile teması aynı zamanda buharlaşmaya neden olur. Mahzenlerinde 150 bin fıçı malt viski bulunan Macallan, her yıl buharlaşma nedeni ile 3 buçuk milyon şişe viski kaybediyor. İskoçlar buharlaşıp havaya karışan bu viskilere "meleklerin payı" diyorlar.

FIÇININ ÖNEMİ
Neyse ki biz dünyadaki kullara da içmemiz için yeterli miktarda Macallan kalıyor. Spey nehrinin hemen kıyısındaki bu prestijli malt viskinin en büyük özelliği yıllandırılmasında kullanılan bütün fıçılarının İspanya'dan getirilen eski sherry fıçıları olması. Bu tatlı İspanyol şarabının fıçılarında geçen yılların, Macallan'a muhteşem bir lezzet verdiği tartışılmaz bir gerçek. Sherry fıçılarının bir malt viskinin tadını bu kadar olumlu etkilemesinin nedenini bilim adamları henüz açıklayamıyorlar. Macallan'da anlattıklarına göre, damıtımevine davet ettikleri bilim adamları yaptıkları incelemelerden sonuç alamayınca, "incelemelerine" evlerinde devam edebilmek için birkaç kasa Macallan isteyince, Macallancılar bilimsel araştırmalara son vermeye karar vermişler.

FEMİNİST VİSKİCİLER
Zaten içkiler bilimsel araştırmalara konu edilmek için değil, içilmek için üretilirler. İskoçlar da yüzyıllardır kadın erkek ayırımı yapmadan viskinin tadını çıkarmaya bakıyorlar. Hatta kadınlar bu konuda birkaç yüzyıl öncesinin İskoçya'sında Duygu Asena'nın bile hayal edemeyeceği kadar etkinmişler. Cardhu damıtımevinin sahibi bir kadınmış. Rothiemurchus'un önde gelen hanımefendilerinden Elizabeth Grant o günleri şöyle anlatıyor: "Her evde mutlaka viski ikram edilirdi. Bir nazik hanımefendinin güne başlarken bir viski içmemesi düşünülemezdi."

İskoçya'da Spey vadisinin dışında da malt viski üretim bölgeleri var. Bunların her biri kendi başlarına birer yazı konusu. Bu konulardaki ısrarlı araştırma ve tadımlarım halen devam ediyor. Malt viski konusuna tekrar döneceğiz, ama şimdi gitmem lazım, Elizabeth Grant Rothiemurchus'ta kahvaltıya bekliyor, malt viski içeceğiz...

Yaşlı viskiye az su
Malt viskiler sadece arpadan üretilen ve etiketlerinde belirtilen damıtımevinin ürünü olan viskilerdir. Genellikle 12 yıl veya daha yaşlı olan malt viskiler, sek veya az su katılarak içilmelidirler. Malt viskinize katacağınız su, bir viski yazarına göre "gül yaprağının üzerindeki çiğ damlacıkları kadar" olmalıdır. Harmanlanmış viskiler, yani "blended" viskiler ise otuz kadar malt viskinin belirli oranlarda birbirleri ile karıştırılması ve içlerine daha lezzetsiz olan tahıl viskilerinin katılması ile yapılırlar. Bunlar en az üç yıl meşe fıçılarda dinlendirilirler. Johnnie Walker Red Label, J&B ve İskoçya'da en çok satılan viski olan Famous Grouse iyi blended viski örnekleridir. Harmanlanmış viskilerin 12 yıl ve daha yaşlı olanları da bulunur. Bir viskinin üzerinde belirtilen yaş, harmanın içinde kullanılan en genç viskinin yaşıdır. Harmanlanmış viskiler buz ile içilebilirler. Ancak daha yaşlı viskilerin tatları daha yumuşak olduğu için, onlara daha az buz koymakta yarar vardır.

Bir de son yıllarda raflarda görmeye başladığımız ucuz viskiler vardır ki, viski sevmekten vazgeçmek istiyorsanız, bunları da deneyebilirsiniz. İçlerine de su, soda, kola veya ne isterseniz koyabilirsiniz.

Teoman ÜNAL