Giriş Saati : 25.11.2008 11:35 Güncelleme : 25.11.2008 23:26
Makine Mühendisleri Odası Kayseri Şube Başkanı Ali Alkan, her yıl çok sayıda insanının ölümüne neden olan kömür ve doğalgaz kaynaklı karbon monoksit zehirlenmelerinde en önemli etkenin bacalar olduğunu açıkladı.
Ali Alkan, bacaların standart olmaması, temizlenmesi ve evde kullanılan cihazların TSE belgesinin bulunmamasının can güvenliğini tehdit eden unsurlar olduğuna dikkat çekti.
Her yıl çok sayıda insanın soba, şofben ve bacalardan dolayı kömür ve doğalgaz kaynaklı karbon monoksit zehirlenmesine maruz kaldıklarını anlatan Alkan şu bilgileri verdi: "Soba-baca ve şofben-baca bağlantısının yanlış yapılması, sobaların yanlış yakılması ve yanlış kullanımı, baca temizliğinin yaptırılmaması, bacalar ile soba ve şofben cihazlarının standartlara uygun olmaması veya yanlış montajdan dolayı özellikle alçak basınçlı lodoslu havaların sık yaşandığı sonbahar ve kış aylarında karbon monoksit zehirlenmeleri artmaktadır. Son yıllarda soba ve baca kaynaklı karbon monoksit zehirlenmeleri ve toplu ölümlerde ciddi artışlar gözlenmektedir."
Alkan, kokusuz, renksiz, tatsız bir gaz olan karbon monoksit zehirlenmelerinin özellikle uykuda iken farkına varılmasının güçlüğü, bu zehirlenmeye karşı önlemlerde toplumun bilinçli olmasını ve aşağıdaki hususlara dikkat etmeyi gerektirdiğini ifade etti. Makine Mühendisleri Kayseri Şubesi tarafından, zehirlenmelere karşı bacalarla ilgili alınması gereken önlemleri şöyle sıralıyor:
"Tekniğine uygun imalatı, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar zehirlenme ve yangınlara neden olur. Baca temizliği, sonbahar ve kış aylarına girerken yaptırılmalı; kömür gibi fazla miktarda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde 2 ayda bir, sıvı ve gaz gibi diğer yakıtlar kullanıldığı takdirde 3 ayda bir temizlettirilmelidir. Bacalar standartlara uygun yaptırılmalı, baca gazlarının soğumasını azaltmak, baca tepmesini önlemek ve hava şartlarının etkisini azaltmak için bacalar mutlaka yalıtılmalı veya baca duvarı et kalınlığı en az 10 santimetre olmalıdır.
Yangın emniyeti için bacalar çatının mahyasından en az 50-80 santimetre yükseklikte olmalıdır. İdeal yanma için etkili baca yüksekliği en az 3,5 metre, en fazla 5 metre olmalıdır. Bacalara yağmur suları, kuşlar, ağaç yaprakları gibi şeylerin girmesini engellemek için mutlaka baca başlığı kullanılmalıdır. Rüzgarlı havalarda hava akışı yüksekten alçağa doğru gerçekleştiği için binanın çevresinde yüksek yapılar veya ağaç gibi engellerden dolayı sık sık meydana gelen baca tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının, çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksek olması sağlanmalıdır.
Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemelidir. Kömürlü sobalarda, sobada eksik yanma sonucu oluşan karbon monoksit gibi zararlı gazlar oda içine sızdığında zehirlenmelere neden olur. Soba alımında, sobaların TSE standartlarına uygunluğuna dikkat edilmelidir. Böylece sobanın ısı verimi de elde edilir. Yakıtın standartlara uygunluğu ve izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmaması önem taşımaktadır. Soba aşırı doldurulmamalıdır. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar.
İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artmaktadır. Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır. Böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler. Kömürü tutuşturmak için üzerine az miktarda kağıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır."