Yaşam

Dağların ''nazlı güzeli''ne insan tehdidi

Giriş Saati : 12.11.2008 11:16
Güncelleme : 12.11.2008 21:50

Türkiye'de başta Uludağ olmak üzere Kuzey ve Orta Anadolu'daki dağlık bölgelerde yaşayan, beyaz üzerine kırmızı benekleri ve havadaki eşsiz süzülüşüyle göz alıcı bir güzelliğe sahip olan ''Apollo kelebeği''nin küresel ısınma, habitat (yaşam alanı) kaybı ve koleksiyonculuk gibi insan kaynaklı birçok tehlikeyle karşı karşıya olduğu bildirildi.

Erciyes Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Dr. Evrim Karaçetin, tüm Avrupa'da bin 800 metrenin üzerindeki dağlık bölgelerde, kayalık ve çiçekli vadilerde gözlemlenen bir kelebek türü olan ''Apollo kelebeği (Parnassius apollo)''nin Türkiye'de Kuzey ve Orta Anadolu çevresindeki dağlar ile Göller Yöresi ve Uludağ'da yaşadığını söyledi.

Türkiye'nin en büyük kelebeklerinden olan bu türün temmuz ve ağustos aylarında 1 ay ömür sürdüğünü ifade eden Karaçetin, beyaz üzerine kırmızı benekleriyle göz alıcı bir güzelliğe sahip olan ''Apollo kelebeği''nin, süzülüşünün benzersizliğiyle diğer kelebeklerden ayrıldığını belirterek, ''güzelliğiyle pek çok koleksiyoncunun da dikkatini çekmiş olan bu kelebeğin nesli tehlike altındadır'' dedi.

Karaçetin, bu kelebek türünün yumurtalarını ''damkoruğu'' adı verilen bitkiye bıraktığını, yumurtadan çıkan tırtılların da yine bu bitkiyle beslenerek, kozalarını oluşturduklarını, 1 sene sonra temmuz, ağustos gibi yine kelebek olarak uçmaya başladığını anlattı. Kelebeklerin de tüm diğer canlılar gibi doğal döngünün bir parçası olduğuna dikkati çeken Karaçetin, şunları kaydetti:

''Bu kelebeğin bulunduğu habitatlar, ciddi risk altında, insan etkisine yoğun şekilde maruz kalmış bölgelerdir. Apollo kelebeğinin yok olması demek, bu alanların yok olması ve bununla beraber bu bölgelerdeki diğer canlıların da yok olması demektir. Ekolojik çeşitliliğin oluşması milyonlarca yıl sürmüşken, insanların bunu birkaç dakika içinde yok edebilme gücüne sahip olmamaları gerekir.''

''ÇALIŞMALARIN BİR AN ÖNCE BAŞLATILMASI GEREKİYOR''

Karaçetin, ''Apollo kelebeği''nin Türkiye'deki son durumuyla ilgili net bir bilgi bulunmadığına işaret ederek, ''habitat kaybı, küresel iklim değişimi, asit yağmurları ve koleksiyonculuk için toplanma gibi pek çok tehlikeyle karşı karşıya olan bu türle ilgili, ekolojik çalışmaların bir an önce başlatılması gerekmektedir. Bu, türün korunması için de şarttır'' diye konuştu.

Yaşam alanı kaybının, diğer pek çok türde olduğu gibi, bu tür için de en önemli bir tehdit olduğuna işaret eden Karaçetin, şunları söyledi:

''Ancak asit yağmurları sebebiyle tırtılların konukçu bitkisi olan damkoruğu etkilenmekte, dolayısıyla popülasyonlarda ciddi düşüşler gözlemlenebilmektedir. Koleksiyoncuların en gözde kelebekleri olması da bu türün hayatını çok da kolaylaştırmamaktadır. Yüksek dağların tepelerindeki çayırlıklarda, zaten kısa olan uçuş sezonlarında aşırı miktarda toplanmaları, sayılarını ciddi şekilde azaltmaktadır.''

''SAYILARI HIZLA AZALIYOR''

Evrim Karaçetin, kelebeğin popülasyonundaki düşüşün diğer bir sebebinin de küresel iklim değişikliği olarak gösterildiğini dile getirerek, şunları kaydetti:

''Havanın ısınmasıyla yüksek dağlardaki çayırlıkların ilk önce yapısının değişeceği öngörülmekte, bu sebeple de Apollo kelebeği gibi yüksek çayırlıklarda yaşayan türlerin yaşam alanlarının önemli ölçüde değişeceği tahmin edilmektedir. Tüm bu tehditler sebebiyle Apollo kelebeklerinin Avrupa'da sayıları hızlı bir şekilde azalmaktadır ve dünya çapında nesli tehlike altında olarak sınıflandırılmıştır. Korunması için öncelikle yaşam alanlarının korunması, yapılaşmanın engellenmesi, toplayıcılığın yasaklanması gerekmektedir. Türün durumu sürekli izlenmeli ve korunma çalışmalarına biran önce başlanması gerekmektedir.''

(AA)

Yayın tarihi: 12 Kasım 2008, Çarşamba
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/11/12//haber,CE57C05FB05E481880932A0C2C2643F2.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2008, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.