Dolar düştü, petrol rekor seviyede

Uluslararası piyasalarda geçen hafta, ABD Doları, önemli para birimleri karşısında gerilerken, altın fiyatları yükseldi.

ABD Merkez Bankası (FED), 2008 yılı için ABD'nin ekonomik büyüme tahminlerini düşürdü ve artan enflasyon kaygılarının, daha fazla faiz indirimini mümkün kılmayacağının sinyalini verdi.

FED'in 29-30 Nisan'da yaptığı toplantının tutanaklarına göre banka, 2008 yılı için ABD'nin ekonomik büyüme tahminini yüzde 0,3 ve yüzde 1,2 aralığına çekti. FED, üç ay önce ABD'nin ekonomisinin yüzde 1,3 ila yüzde 2 büyüyeceğini tahmin etmişti.

Aynı zamanda enflasyonun ''yüksek'' kalmasını ve işsizliğin ''önemli ölçüde'' yükselmesini bekleyen FED, bu yıl için Ocak ayında yüzde 2,1- yüzde 2,4 olan enflasyon tahminini, yüzde 3,1 ile yüzde 3,4 aralığına yükseltti. FED, işsizlik oranı tahminini de bu yıl için yüzde 5,5'den yüzde 5,7'ye çıkardı.

ABD Merkez Bankası, 29-30 Nisan'da yaptığı toplantıda, gösterge faiz oranını yüzde 2,25'den yüzde 2'ye çekmişti.Birçok ekonomist, FED'in 24-25 Haziran'da yapacağı toplantıda gösterge faiz oranını değiştirmeyeceğine inanıyor. ABD Doları'nın uluslararası döviz borsalarında önemli para birimleri karşısında Pazartesi günü kapanış ve Cuma günü öğle değerleri şöyle oldu:

PARA BİRİMİ PAZARTESİ CUMA
----------- --------- ---------
Japon Yeni 103,82 103,27
İsviçre Frangı 1,0436 1,0238
Kanada Doları 0,9936 0,9849

Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,5609 dolardan kapanan avro, cuma kapanışta 1,5769 dolara çıktı.Aynı borsada haftaya 1,9588 dolarda giren İngiliz Sterlini ise cuma kapanışta, 1,9813 dolara yükseldi.

ALTIN FİYATLARI

Dünya Altın Konseyi, yılın ilk çeyreğinde dünya çapında altın talebinin, 2007'nin aynı dönemine göre dolar bazında yüzde 20 artış gösterdiğini bildirdi.Dünya Altın Konseyinden yapılan açıklamada, ilk çeyrekte altın talebinin, 4 yıl önceye oranla 2 katın üzerinde artış kaydederek dolar
bazında 20 milyar milyar dolar olduğu kaydedildi.Londra borsasında altının ons fiyatının pazartesi günü kapanış ve cuma
günü öğlesaatlerindeki fiyatları şöyle oldu:

BORSA PAZARTESİ CUMA
----- --------- -------
Londra 904,00 926,25

Londra Borsası'nda hafta başında 17,07 dolardan kapanan gümüşün ons fiyatı, cuma kapanışta 18,10 dolara çıktı.

MENKUL KIYMET PİYASALARI

New York Menkul Kıymetler Borsası'ndaki endeksler, haftayı düşüşle kapattılar.Dow Jones Endeksi, ortalama yüzde 3,91 oranında değer kaybederek, son iki ayın en düşük endeks değeri olan 12,479.63 puandan haftayı kapattı.

Teknoloji endeksi Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 3,33 ve Standard and
Poor's 500 endeksi de yüzde 3,47 oranlarında değer kaybıyla haftayı kapattılar.Tokyo Borsası'nda Nikkei Endeksi, hafta içinde ortalama 207,28 puan değer kaybederek, hafta sonunda, 14,012.20 puandan kapandı.Londra Menkul Kıymetler Borsası'nda FTSE-100 endeksi de, ortalama 217 puan değer kaybederek, 6,087.3 puandan haftayı kapattı.

PETROL FİYATLARI REKOR DÜZEYDE ARTTI

Öte yandan, ham petrol fiyatları geçen hafta rekor düzeyde arttı.ABD Ham Petrolü'nün varil fiyatı, hafta içinde 135 doların üstünü görürken, haftasonunda, 132,19 dolara geriledi. Brent türü Kuzey Denizi Ham Petrolü'nün varil fiyatı da 131,57 dolardan işlem gördü.Petrole olan güçlü talep ve ABD Doları'nın değerinin düşük olması 2007 yılının başında 50 doların altında bulunan ham petrol fiyatlarının yükselmesinde önemli rol oynadı.

Uluslararası Enerji Ajansı'na göre (IEA), enflasyona ayarlandığında petrol fiyatları, 1979 yılındaki İran İslam Devrimi'nden bir yıl sonra Nisan 1980'de 101,70 dolarla zirve yapmıştı.Petrol fiyatlarının yükselmesinde şu etkenler rol oynuyor:

DOLARIN DEĞERİNİN DÜŞÜK OLMASI

ABD Doları'nın diğer önemli para birimleri karşısında değerinin düşmesi, dolar varlıklarını nispeten ucuz olarak gören yatırımcıları petrol gibi diğer emtia alımlarına yönlendirdi.Doların değerinin düşmesi Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) gelirlerinin satın alma gücünü düşürdü ve dolar kullanmayan bazı tüketicilerin satın alma gücünü artırdı.

OPEC petrol bakanları her ne kadar petrol fiyatları rekor seviyelerde yükselse bile, enflasyon ve doların bunun etkisini yumuşattığını
söylüyorlar.Bazı uzmanlar yatırımcıların petrolü zayıf dolara karşı korunma amaçlı olarak kullandığını belirtiyorlar.

FONLAR

ABD Merkez Bankası'nın (FED) geçen yıl Ağustos ayının ortasından itibaren faiz oranlarını düşürmesi ve kredi krizinin etkilerini hafifletmek için merkez bankalarının mali piyasalara milyarlarca dolar pompalaması, petrol ve altın fiyatlarını artırdı.Emeklilik ve hedge (yüksek riskli) fonlardaki yatırımların petrol dahil diğer emtiaya yönelmesi petrol fiyatlarını yükseltti.

TALEP

Petrolde daha önce fiyatlar arza ilişkin kaygılar yüzünden artarken, şu anda fiyatların yükselmesinde dünyanın en fazla petrol tüketen ülkeleri
ABD ve Çin'in petrole olan talebinin büyük etkisi bulunuyor.2004 yılındaki ani yükselişten sonra azalan küresel petrol talebi büyümesi artış eğilimini sürdürürken, yüksek fiyatların şimdiye kadar ekonomik büyüme üzerinde sınırlı etkisi oldu.

OPEC'İN ARZI SINIRLAMASI

Dünya petrolünün üçte birinden fazlasını üreten OPEC'in, fiyatların düşmesini engellemek için 2006 yılının sonunda petrol üretimini azaltmaya başlaması da fiyatların düşmesini engelledi.Geçen yıl Aralık ayındaki toplantıda günlük üretim kapasitesini değiştirmeme kararı alan OPEC, tüketici ülkelerin daha fazla petrol üretmesi çağrılarına rağmen, piyasadaki petrol arzının yeterli olduğunu ifade ediyor.OPEC'in 9 Eylül'de toplanması bekleniyor.

NİJERYA-İRAN-IRAK

Dünyanın sekizinci büyük petrol üreticisi Nijerya'da petrol üretimi, petrol endüstrisine yönelik saldırılar nedeniyle Şubat 2006'dan bu yana kesintiye uğruyor. Petrol şirketlerine göre, saldırılar ve sabotaj nedeniyle Nijerya'nın günlük 559 bin varil petrol üretimi durdu.Dünyanın dördüncü büyük ihracatçısı İran'ın, nükleer programı nedeniyle Batılı ülkelerle yaşadığı gerginlik, petrol tüketicilerinin İran'ın petrol arzına ilişkin kaygılarını artırıyor.Irak'ın yıllardır süren ambargo, savaşın ardından bitmek bilmeyen çatışmalar ve yeterli yatırım olmaması nedeniyle petrol endüstrisinden tam verim alamaması da fiyatların artmasında etkili oluyor.

OPEC'İN PETROL ÜRETİMİ

Uluslararası tanker izleme şirketi Petrologistics'den Conrad Gerber, Nisan ayında günlük 31,7 milyon varil petrol pompalayan OPEC'in 13
üyesinin bu ay günlük 32,4 milyon petrol üretmesinin beklendiğini söyledi.Petrol üretiminde güçlü bir sıçrama olduğunu belirten Gerber, Irak'ın iyi bir ihracat performansı olduğunu belirtti.

Irak'ın, Kerkük'ten ihracatının artması nedeniyle günlük petrol üretiminin 280 bin varil artışla günlük 2,57 milyon varile çıkacağının tahmin edildiği belirtildi.

OPEC'in en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan'ın Mayıs ayı
üretiminin, Nisan ayına göre günlük 200 bin varil artışla günlük 9,3 milyon varile çıkması bekleniyor.Gerber, Nijerya'nın petrol üretiminin günlük 200 bin varil yükselişle günlük 2,05 milyon varil olmasının öngörüldüğünü ifade etti.İran'ın da Mayıs ayında petrol üretiminin günlük 100 bin varil artışla
günlük 3,65 milyon varil olacağı tahmin ediliyor.

AA