NATO zirvesi yarın başlıyor

Türkiye'nin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Dışişleri Bakanı Ali Babacan ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül tarafından temsil edileceği zirvede liderler, "İttifakın genişlemesi", "Afganistan ve Kosova'daki harekatlar" ve "NATO-AB ilişkileri" konularını öncelikli olarak ele alacaklar.

Genişleme konusunda, Yunanistan'ın veto tehdidinden kaynaklanan "Makedonya krizi", Afganistan ve Kosova konusunda "itibar kaybı" sorunu, NATO-AB ilişkilerinde ise Türkiye'den kaynaklandığı ileri sürülen "Güney Kıbrıs Rum kesimi meselesi" hararetli tartışma, gerginlik ve baskılara konu oluyor. Siyasi açıdan, ittifak dışı ülkelerle ortaklık ve işbirliğinin geliştirilmesi konusuna ağırlık verecek olan liderler, askeri açıdan da NATO komutasındaki operasyonların "daha etkin" hale getirilmesinin yöntemleri üzerinde uzlaşma arayacak.

NATO'nun sivil ve askeri yetkilileri, ittifak için "gerçek bir sıkıntı kaynağı" olarak nitelendirilen Afganistan operasyonunun başarısının önemine değinirken, "eksikliklerin giderilmesi gereği" üzerinde duruyor. Askeri kanat, Afganistan operasyonunun başarısında eksikliği hissedilen asker ve teçhizat açığının müttefiklerce kapatılması için siyasi kanatta yoğun çaba harcanmasında ısrar ediyor.

Liderler, Bükreş zirvesinde "terörizme karşı ortak mücadele", "Irak", "Kosova" gibi "hassas dosyaları" da ele alacaklar.Zirvede NATO'nun işbirliği ve ortaklık yaptığı ülkelerin durumu, söz konusu işbirliği ve ortaklık açısından atılabilecek yeni adımlar, ittifakın genişlemesine yönelik planlar da ayrıntılı olarak ele alınacak.

NATO-Rusya Konseyi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla önem kazanacak. Zirve, yarın akşam 26 üye ülkenin liderlerinin buluşacağı akşam yemeğiyle başlayacak ve 4 Nisanda, ortak bildiri ve çeşitli belgelerin açıklanmasıyla son bulacak.Cumhurbaşkanı Gül'ün zirve sırasında çeşitli ikili görüşmelerde bulunması da öngörülüyor.


SON ZİRVELER VE ATILAN ADIMLAR

Kuzey Atlantik İşbirliği Teşkilatı (NATO) üyesi 26 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarını bir araya getirecek olan Bükreş zirvesi, ittifak üyeleri arasında uzlaşma sağlayarak "gelecek belirlemek" hedefiyle yarın başlıyor.

Prag'da 2002'de düzenlenen zirvenin ardından NATO'nun olağan zirvesi 2004 yılının haziran ayında İstanbul'da toplanmış, daha sonra ABD Başkanı George Bush'un Avrupa ziyareti çerçevesinde, Brüksel'de olağanüstü bir zirve yapılmıştı. Bunu, 2006 sonunda, Riga zirvesi izlemişti.

İSTANBUL ZİRVESİ

NATO'nun 26 müttefiki ve ittifakla işbirliği yapan 20 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarını, dışişleri ve savunma bakanlarını, genelkurmay başkanlarını ve askeri yetkilileri bir araya getiren İstanbul zirvesi, "alınan kararlarla" ve "yansıtılan görüntülerle" tarihi nitelik kazanmıştı.

NATO liderleri, her şeyden önce ittifak bünyesinde Irak krizinin başından beri görülen ve kamuoyundan gizlenmesi mümkün olmayan "uzlaşmazlık havasına" son vermek için büyük çaba harcamıştı. O dönemde yeni Irak hükümetine destek sözünü oybirliğiyle veren müttefikler, "isteklilerin" Irak güvenlik birimlerinin eğitimine katkıda bulunmasına da onay vererek yeni bir adım atmış, bu çerçevede "Washington'ın arzuları doğrultusunda" Irak'a NATO bayrağının girmesine yeşil ışık yakmıştı. Afganistan, NATO'nun "küresel boyutunu ve hedeflerini" yansıtan bir dosya olarak İstanbul zirvesine damgasını vurmuştu. İttifak, Afganistan'daki asker sayısını artırarak, bu ülkedeki sorumluluk ve etki alanlarını genişletmeyi kararlaştırmış, dünyaya "savunma alanında ve terörizme karşı mücadelede sınır tanımadığı" mesajını vermişti.

"İstanbul inisiyatifi" olarak belgelere giren bir kararda da NATO'nun, başta Akdeniz ülkeleri olmak üzere ittifak dışı "dostlarla" temas ve ilişkilerini geliştirmesine yeşil ışık yakılmıştı.

BRÜKSEL ZİRVESİ

Brüksel'de 2005 yılının şubat ayında yapılan olağanüstü zirvede devlet ve hükümet başkanları, "müttefikler arasında siyasi ve stratejik danışma ve koordinasyon forumu olarak nitelendirdikleri NATO'nun rolüne güç kazandırılacağını" açıklamıştı. Transatlantik bağların sürekliliğini ve ortak savunmaya sadık bağlılığı
teyit eden liderler, "26 müttefik ülkenin, bugünün güvenlik sorunları karşısında ortak savunmaya ilişkin yükümlülükleri ile özgürlük, insan hakları, hukuk devleti, demokrasi gibi ortak değerler konusunda birlik içinde kaldıklarını" ifade etmişti.

Irak krizinin ardından ABD ile Avrupa arasında başgösteren gerginliği "kamufle etmek" amacıyla yapılan bu zirvede "dayanışma mesajlarına" ağırlık verilirken, "Akdeniz Diyaloğu" ve "İstanbul İnisiyatifi" çerçevesinde Akdeniz ve Orta Doğu ülkeleriyle diyaloğun genişletilmesine ve derinleştirilmesine verilen önemin de altı çizilmişti. Liderler, "ciddi bir umut ve irade yansıtmayan ifadelerle", NATO ile AB
arasındaki stratejik işbirliğinin artırılması dileğini de yansıtmıştı.

RİGA ZİRVESİ

Riga'da, İstanbul ve Brüksel zirvelerinin ardından kaydedilen gelişmeleri değerlendirirken müttefikler arasındaki bazı uzlaşmazlıklara da çözüm bulunduğu mesajını vermek isteyen liderler, NATO açısından "hayati" önem taşıyan "Afganistan dosyası"nı kapsamlı olarak ele almıştı.Siyasi açıdan, ittifak dışı ülkelerle ortaklık ve işbirliğinin geliştirilmesi konusunu inceleyen liderler, askeri açıdan da NATO komutasındaki operasyonları değerlendirmişti.

İttifak üyesi ülkelerin liderleri, Riga'da Acil Mukabele Gücü (NRF) dosyasını da tamamlamış ve bu oluşumun "tam operasyonel" olduğunu ilan etmişti. Liderler, Riga zirvesinde terörizme karşı ortak mücadele, Irak, Kosova dosyalarını da ele aldıktan sonra ittifakın stratejik çalışmalarının zeminini oluşturan "Kapsamlı Siyasi Yönerge" belgesini kamuoyuna açıklamıştı.

Zirvede NATO'nun işbirliği ve ortaklık yaptığı ülkelerin durumu, bu işbirliği ve ortaklık açısından atılabilecek yeni adımlar, ittifakın genişlemesine yönelik planlar da ayrıntılı olarak ele alınmıştı.

BÜKREŞ ZİRVESİ

Bükreş'te genişleme ve yeni katılımlara yeşil ışık yakma, Afganistan, Kosova, AB ile ilişkiler dosyalarına öncelik verecek liderlerin, ittifak bünyesinde "uzlaşma ve dayanışma havası" yansıtmak için yoğun çaba harcayacağı, ancak "biraz zorlanacağı" ifade ediliyor.