Üretim yavaşladı, tarım %2 daraldı, büyüme şaşırttı

23 çeyrektir büyüyen Türkiye ekonomisi bu yılın üçüncü çeyreğine sert fren yaparak girdi. Yüzde 4-4.5 arasında beklenen üçüncü çeyrek büyümesi yüzde 2 çıkarak herkesi şaşırttı. İlk 9 aylık büyüme yüzde 4 olurken dolar bazında milli gelir 456.1 milyar dolara, kişi başına gelir de 6 bin 174 dolara yükseldi. Tarımdaki kuraklık, inşaattaki durgunluk, ithalattaki hızlı artış da harcamalar cephesinde üretimin düşük çıkmasında etkili oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yılın üçüncü çeyreğine ilişkin milli gelir verilerini açıkladı. Buna göre gayri safi milli hasıla (GSMH) üçüncü çeyrekte yüzde 2, yılın ilk 9 aylık döneminde yüzde 4 oldu. Yurt içindeki hasılayı gösteren gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) üçüncü çeyrekte yüzde 1.5, ilk 9 aylık dönemde yüzde 3.8 arttı. Yüzde 2'lik GSMH ve yüzde 1.5'lik GSYİH, 23 çeyrektir büyüyen Türkiye ekonomisinin 22 çeyrekte yaşadığı en kötü performans olarak kayıtlara geçti. Türkiye kriz sonrasında, 2002'nin ilk çeyreğinde yüzde 0.6 ile büyüme dönemine girmiş, bundan sonraki büyümeler yüzde 3.6'nın üzerinde olmuştu.

İNŞAAT SEKTÖRÜ YAVAŞLADI
3'üncü çeyrekte 190 milyar 989 milyon YTL'lik bir GSMH yaratan Türkiye ekonomisi dokuz aylık dönemde 468.5 milyar YTL, son bir yıllık dönemde de 625.1 milyar YTL'lik bir hasıla yarattı. GSMH'den mal ve hizmet ihracatı ile ithalatı düşülerek hesaplanan GSYİH ise üçüncü çeyrekte 190 milyar 633 milyon YTL, ilk dokuz ayda 468.2 milyar YTL, 625.1 milyar YTL olarak hesaplandı. Üretim yöntemiyle hesaplanan büyümenin neden bu kadar düşük geldiğinin yanıtı ise tarım, inşaat ve ticarette... Verilere göre, kuraklığın etkilediği tarım üretiminde ciddi düşüş yaşandı. İkinci çeyrekte yüzde 2.1 küçülen tarımın üçüncü çeyrekte de yüzde 7.8'lik daralması GSMH'yi 1 puan düşürdü. Tarımdaki küçülme düşük gelen büyümenin tek nedeni olmadı. Çünkü tarım hariç büyüme de yüzde 3.7 olarak hesaplandı. İlk çeyrekte yüzde 7.5, ikinci çeyrekte yüzde 4 büyüyen sanayi üçüncü çeyrekte yüzde 3.7 büyerek yılın en kötü performansını sergiledi. İnşaat ise seçim sonrası beklenen canlanmayı gösteremedi. Verilere göre, ilk üç ayda yüzde 16.5, ikinci çeyrekte yüzde 15.7 büyüyen inşaat, üçüncü çeyreği yüzde 5.4'lük gelişme hızıyla tamamlayabildi. Sektörün büyümeye katkısı 0.3 puanda kaldı.