Bir kişilik iş yaratmanın maliyeti 190 bin YTL

İşsizliğin en önemli sosyo ekonomik sorun olmaya devam ettiği Türkiye'de bir kişilik iş yaratmak için ortalama 190 bin YTL'lik yatırım gerekiyor.

Bu yıl Ocak-Eylül döneminde teşvik belgesi alınan yatırım projelerinin toplam tutarı 20 milyar 561.3 milyon YTL, bu yatırımlarla yaratılması öngörülen toplam istihdam da 108 bin 249 kişi oldu. Buna göre teşvikli yatırımlar kapsamında yaratılacak her bir kişilik istihdam için yapılacak ortalama yatırım 189.9 bin YTL'ye geldi.

İlk dokuz aylık dönemlere göre teşvik belgeleri kapsamında bir kişilik istihdama düşen ortalama yatırım tutarı, 2004 yılında 124.6 bin, 2005'te 133.5 bin, 2006 yılında da 188.1 bin YTL olarak gerçekleşmişti.

Yatırım teşvik belgeleri (Ocak-Eylül) Yatırım İstihdam Bir kişilik İsth.

(Milyon YTL) (Kişi) Mal.(Bin YTL)
2004 15.919,0 127.724 124,6
2005 15.877,4 118.943 133,5
2006 19.570,1 104.059 188,1
2007 20.561,3 108.249 189,9


EN YÜKSEK ORTALAMA MALİYET İÇ ANADOLU'DA

Bu yıl ortalamada 190 bin YTL dolayında bulunan bir kişilik istihdam yaratma maliyeti, emek-yoğun ve teknoloji-yoğun yatırımların payıyla da ilintili olarak bölgelere göre değişkenlik gösterdi. Öngörülen yatırım tutarı ve istihdama göre 218.1 bin YTL ile en yüksek İç Anadolu bölgesinde gerçekleşen ortalama istihdam maliyeti, Karadeniz'de 197.1 bin, Akdeniz'de 179.7 bin, Güneydoğu'da Ege'de 171.8 bin YTL düzeyinde oluştu. Bir kişilik iş yaratmanın maliyeti Doğu Anadolu'da 168.6 bin YTL olurken, Marmara'da ise 140.2 bin YTL ile en düşük düzeyde gerçekleşti.

Söz konusu maliyet, az kişiye istihdam yaratan, yüksek tutarlı, teknoloji-yoğun nitelikli projelerin ağırlıkta olduğu çok bölgeli yatırımlarda ise 3 milyon 683.4 bin YTL ile yüksek düzeyde çıktı. Söz konusu yatırımlar, bu özellikleri nedeniyle ortalamayı da yükseltti. Dokuz aydaki tutarı 2 milyar 331.6 milyon YTL'ye ulaşan çok bölgeli yatırımlarda öngörülen istihdam ise sadece 633 düzeyinde gerçekleşti. Çok bölgeli yatırımlar dışarıda tutulduğunda, diğer yatırımlarda bir kişilik iş yaratmanın ortalama maliyetinin 169.4 bin YTL olduğu belirlendi.

EN AZ YATIRIMLA İSTİHDAM TARIM VE MADENCİLİKTE

İstihdam yaratma maliyetinin en düşük madencilik ve tarım sektörlerinde olduğu belirlendi. Dokuz aylık teşvik belgelerine göre bir kişilik istihdam yaratmak için yapılan ortalama yatırım tutarı madencilikte 122 bin, tarımda ise 145.9 bin YTL düzeyinde gerçekleşti. Bu iki sektörü de 158.1 bin YTL ile hizmetler sektörü izledi. Bir kişilik iş yaratma maliyetinin; en çok yatırım yapılan ve en fazla istihdam yaratılan sektör olan imalat sanayiinde ise 178.2 bin YTL düzeyinde bulunduğu belirlendi.

Söz konusu maliyet daha çok teknoloji yoğun yatırımların yapıldığı enerji sektöründe ise bu yıl dokuz ay itibariyle 912.5 bin YTL ile en yüksek düzeyde gerçekleşti. Ancak enerji sektöründe bir kişilik istihdam yaratma maliyetinin önceki yıllara göre daha düşük kaldığı gözlendi. Söz konusu tutar ilk dokuz aylık dönemler itibariyle 2005 yılında 2 milyon 538.7 bin, 2006 yılında 1 milyon 226.5 bin YTL düzeyinde gerçekleşmişti. Ortalama maliyetin düşmesinde, enerji sektöründe daha mütevazı tutarlarla gerçekleştirilen otoprodüktör benzeri üretim tesisi yatırımlarının artması etkili oldu.

Bir kişilik istihdama düşen yatırım tutarı (Ocak-Eylül; Bin YTL)

BÖLGELERE GÖRE 2004 2005 2006 2007
Marmara 156,9 211,1 257,1 140,2
İç Anadolu 125,7 112,8 159,1 218,1
Ege 82,2 110,3 118,0 171,8
Akdeniz 110,1 97,5 168,4 179,7
Karadeniz 90,6 78,7 191,5 197,1
Doğu Anadolu 55,4 126,5 157,1 168,6
Güneydoğu 145,2 129,9 164,6 174,8
Çok bölgeli yatırımlar 1.777,1 329,4 688,9 3.683,4
TOPLAM 124,6 133,5 188,1 189,9

SEKTÖRLERE GÖRE
Tarım 57,5 107,9 130,3 145,9
Madencilik 77,5 77,9 101,0 122,0
İmalat 132,3 135,9 192,6 178,2
Enerji 658,8 2.538,7 1.226,5 912,5
Hizmetler 113,2 114,1 160,1 158,1
TOPLAM 124,6 133,5 188,1 189,9

ANKA