Piyasalardaki sarsıntı korkutuyor

ABD yaşanan batık mortgage kredileri krizi dünya piyasalarını sarsmaya devam ediyor. Bu dalgalanma derinleşir mi derseniz, bu aşamada buna cevap vermek çok zor. Bundan önceki yıllarda ABD yaşanan buna benzer dalgaların etkisi sınırlıydı çünkü, dalgalanmanın nedeni daha ziyade ABD nın makroekonomik göstergelerdeki değişmelerden kaynaklanıyordu. Ancak bu kez ABD'de yaşanan olay, faiz, üretim, istihdam gibi makroekonomik göstergelerden kaynaklı değil, 650 milyar dolarlık ABD finans sektörünün kullandırdığı değişken faizli konut kredilerinin (mortgage) akıbetidir.
Şiddeti artarak devam eden ABD mortgage (konut kredileri) kredi batağı gelişmekte olan mali piyasaları sallıyor. ABD'de özellikle dar gelirli kesimin konut sahibi olmak için kullandığı değişken faizli konut kredisi taksitlerini artan maliyetler nedeniyle ödeyemiyor. Bankalar ve diğer finans kurumları ödenmeyen mortgage kredileri nedeniyle sıkıntılı günler yaşarken kredi ile konut sahibi olan dargelirlilere yağmur gibi haciz işlemleri yapılıyor. Bankaların kullandırdığı mortgage kredilerinde geri dönüşte yaşanan sıkıntı 2 milyon ailenin ABD'de evsiz kalmasına neden olacak gibi gözüküyor.
Peki, ne oldu da her şey yolunda giderken ABD'de mortgage kredilerinde ödeme sıkıntısı başladı? Bu soruya verilecek cevap bence net.
ABD'de faiz oranı yüzde 2.5'lerde iken ABD Merkez Bankası'nın (Fed) sürekli olarak faiz artırımına gitmesi sonucu faiz yüzde 5.25'lere çıktı. Konut sahibi olmak için insanlar bütçesini yaparken aylık ödemeleri için değişken faizli konut kredisini seçmiş ve yüzde 2.5 faiz üzerinden ödeme planı yapmış. Faizler yüzde 5.25'e çıkınca konut kredisi kullanan dar gelirli ABD'lilerin ödeme planları uygulanamaz oldu ve beklenen hacizler bir bir gelmeye başladı. Toplam hacmi 650 milyar doları bulan mortgage kredilerinin batak miktarı büyüyor. Bir örnek vermek gerekirse sadece HSBC Bank'ın batık mortgage kredi tutarı 11 milyar dolara yaklaştı.
650 milyar dolarlık mortgage kredilerinde yaşanan ödeme sıkıntısı ABD'de durgunluğa sebep olacak gibi gözüküyor. Peki bu durum ABD ile sınırlı kalabilir mi?
Bence hayır. ABD de yaşanacak bu durgunluk ABD'ye ihracat yapan tüm ülkeleri olumsuz yönde etkileyecek. Bu o ülkelerde durgunluk yaratabilir.
ABD'de yaşanan mortgage krizinin dünya mali piyasaları ne kadar etkileyeceği, önümüzdeki günlerde bu konuda alınacak önlemlere bağlı olacak.
Bunun için şu anda bizim de mali piyasalarımızı olumsuz yönde etkileyen dalgalanmanın boyutu nereye ulaşır derseniz, bunu cevabı ABD'nin konu ile ilgili alacağı önlemlerin sonucunda elde edilecek başarıya bağlı olacak.