Çocuğunuz uyumuyorsa hiperaktif olabilir

Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu; çocuklardaki uyku sorunlarıyla ilgili soruları yanıtladı:

* Çocuk aşırı hareketliyse, dikkat ve öğrenme sorunu varsa; bu durum uyku bozukluğuna mı yoksa hiperaktiviteye mi işaret eder?
Yapılan çalışmalarda, hiperaktif çocuklarda uyku problemlerinin 5 kat daha fazla olduğu tespit edilmiş. Bu çocuklarda uyku bozukluğunun tedavisiyle 'Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu' (DEHB) tablosunun hafiflediği, semptomların azaldığı belirlenmiş. nBelirtileri nelerdir ? Yaşıtlarına göre aşırı hareketlilik, dürtüsel davranma, dikkat eksikliği görülüyor. Sık görülen uyku sorunları ise; uyku saati geldiğinde yatmamak için direnme, uykuya dalma güçlüğü, sık uyanma, horlama, uyku sırasında aşırı hareket etme ve gece altını ıslatma olarak sıralanabilir.

* Hiperaktivite ve uykusuzluk öğrenmeyi de etkiler mi?
Uyku bozuklukları sadece gece uykusunu değil, çocukların gündüz davranışlarını ve okul başarılarını da olumsuz yönde etkiler. Çocuklarda uyku bozuklukları DEHB'ye benzer yakınmalar ile ortaya çıkıyor. İşte bu noktada ayırıcı tanı büyük önem taşıyor; aksi takdirde uyku bozukluğu sorunu olan çocuklara DEHB tanısı konulabiliyor. Tanıdaki yanlışlık da beraberinde esas hastalığın tedavisindeki gecikmeyle birlikte, bu çocuklara gereksiz yere 'amfetamin' türevi ilaçlar verilmesine yol açıyor. Çocuklardaki uyku kalitesinin; ruh halini, öğrenme becerilerini ve davranışlarını ne kadar etkilediği bilinen bir gerçek.

UYUMAYI ÖĞRENSİN
* Bazı çocuklar neden uyumakta zorlanır?
Çocuk uykuya dalmak için uzun süre yardımınıza ihtiyaç duyuyorsa, gece boyunca tekrar tekrar uyanıyor ve uyandırıyorsa, çocuğunuzun gece uyku düzeni sizinkini bozuyorsa; endişelenmeyin! Hepimiz gece boyunca defalarca uyanırız, ardından güvende olduğumuzu görüp uyumaya devam ederiz. Ancak tek bir fark var; onlar uykuya geçerken yine başlangıçtaki koşulların yerinde olmasını istiyor. Bunlar kucağa alınma, ayakta sallanma, biberon veya emzikle uyuma veya anne sütü emme gibi anne ve babanın uyku düzenini bozabilecek her türlü koşul olabilir. Bu nedenle çocuğun tek başına uyumayı öğrenmesi büyük önem taşıyor.

SÜTÜNÜ SULANDIRIN!
* Çocuklarında uyku bozukluğu olan aileler neler yapmalı?
Anne ve babaların bunu yazgı olarak kabul etmeyip çocuğun uykuya geçişi sırasındaki alışkanlıklarını kırması gerekiyor. Bu durumda her ailenin yapısına ve isteklerine göre farklı yöntemler denenebilir. En önemli nokta; çocuğun uykusu gelmişken ancak hala uyanıkken yatağa konması ve kendi kendine uykuya dalmayı öğrenmesidir. Uyku alışkanlığının değiştirilmesinde ilk birkaç gün zor anlar yaşanabilir. Ancak daha sonra hem sizi hem de çocuğunuzu güzel bir uyku bekliyor...

* Gece yeme içme bozukluğu ve çözüm yolları nedir?
Özellikle bebeklik çağında gece boyunca sık sık uyanma görülebilir. Çocuk belli bir miktarda süt içmeden veya mama yemeden uykuya dönemez. Oysa bebeklerin altıncı aydan sonra gece uyku sırasında beslenme ihtiyaçları yoktur. Daha çok anneyle arasında keyifli bir bağlantı kurmak için sık sık uykusu bölünür. Bu çocuklarda geceleri içilen sıvı miktarı yavaş yavaş azaltılmalı. Çocuk yine de bu isteğinde diretirse, verilen sıvı sulandırılabilir. Her geçen gün daha çok sulandırdığınız süt veya meyve suyu artık cazibesini yitirdiğinde gece uykusu daha az bölünecektir. Altıncı ayda bebeğiniz gece aralıksız 9-10 saat uyuyabilmelidir.

* Çocuklar yaşamlarının ne kadarını uykuda geçiyor?
Yenidoğan ilk üç aylık dönemde günün 16-18 saatini uykuda geçirir. Üç aylıktan itibaren bebek daha kısa süre uyumaya ve gece daha seyrek uyanmaya başlar. Bebek altı aylık olduğunda uyku ihtiyacı 12 saate iner. Okul öncesi dönemde uyku, erişkin dönemdeki özelliğini kazanır ve çocuk gün içinde sadece bir kez öğleden sonra uyur.