Biz küresel ısınma hakkında henüz bu yıl konuşmaya başladık! Ne zaman ki İstanbul'da şubat ayında bahar dalları açmaya başladı, kar olmadı, susuzluk tehlikesi baş gösterdi, o zaman inandık ciddi bir tehlikeyle karşı karşıya olduğumuza! Böyleyiz biz! Gözle görülür, elle tutulur kanıt istiyoruz önce! Sonra muhabbete başlıyoruz: "Çok fena bu küresel ısınma, görüyor musun başımıza gelenleri, ne yapsak?" diye... Herkes kendine ait bir anekdot anlatıyor konuyla ilgili. 10 yıl önce nasıl kış olduğunu, bu yıl paltosunu hiç giymediğini, memlekete gidip erken göç eden, yavruları ölen kuşları gördüğünü... Muhabbet bol, aksiyon yok! Hükümetten, belediyelerden çok büyük bir hareket beklemek zaten hayal mahsulü bir davranış olur! Son derece iyi niyetli olduklarına inansam da ciddi önlemler almak, dev bütçeler gerektiriyor! O para da bizde ya yok ya da harcama önceliği sıramızda ilk kalemlerden biri değil! Time dergisi son sayısında, vatandaşın küresel ısınmayı önlemek için neler yapabileceğini anlatmış! Bazı tavsiyelerin Türkiye'de karşılığı yok elbette. Örneğin mısırdan, belediye atıklarından, hatta kullanılmış mutfak yağlarından enerji elde etmek gibi... Ama burada da yapabileceklerimiz var: - Floresan ampulleri tercih edin. Dörtte bir daha az elektrik harcayıp, daha uzun ömürlü oluyorlar. - İkinci el giysi modasını ciddiye alın. Kullanılmış kıyafetlerin rağbet görmesi demek, yeni bir giysinin imalatı ve fabrikadan showroom'a, oradan mağazalara taşınması için kullanılan enerjiden tasarruf demek! Hatta arkadaşlarınızla kullanmadığınız giysileri değiş tokuş edin! - Evinize yakın işyerleri seçin veya evinizi işyerinize yakın bir yere taşıyın! Böylece günde 40 kilometre gidiş gelişte harcadığınız yakıtı azaltır, hatta duruma göre işe yürüyerek gelip gidebilirsiniz! - Otobüse binin! Araba alınca başınız göğe mi erdi? İstanbul trafiği malum! Yakıt fiyatlarından, araba sigortası ve tamir masraflarından bahsetmiyorum bile... Metrosu, otobüsü, minibüsü var.
- Amerika'da, karbon emisyonunun çoğu evlerden çıkıyor! Klima kullanımını azaltın! Cam açın! Kapı ve pencerelere ısı koruyucu bantlardan takın. Bulaşık makinesini doldurmadan çalıştırmayın.
- Bahçeniz varsa, bambu ekin! Bambu, hem kolay yetişip yayılan bir bitki hem de herhangi başka bir yeşillikten daha fazla karbon emiyor!
- Egzotik meyve ve sebzeleri, ithal yiyecekleri bırakın. Çok şükür, ülkemizde her şey var! Sütünüzü, meyvenizi, sebzenizi bölgenizde, hatta şehrinizde yetişen ürünlerden tercih edin. Böylece yüzlerce kilometre uzaktan kamyonlarla gelen ürünlere rağbet olmaz, yakıt tasarrufu olur.
- Kumaştan yapılmış birkaç pazar torbası edinin. Alışveriş yaparken naylon torba kullanmayın. Plastik kirliliği tehlikeli sera gazları üretiyor.
- Bilgisayarınızı kullanmadığınızda kapatın! Monitörü dahil. İşyerinizde de evde de buna dikkat edin. Ekran koruyucuların 'enerji koruyucu' özelliği yok. İkisini karıştırmayın.
- Ve son olarak, modern dünyanın bize yeni tavsiyesi: Daha az tüket, daha çok paylaş, daha basit yaşa! İhtiyacınız dışında satın almayın, bazı eşyaları gerektiğinde ödünç alın, gerekenlere ödünç verin, atmayın, hediye edin. Belki gezegen böyle kurtulur!