Artık Türkiye kredi pastasının yüzde 40'ı yabancıların elinde
Türkiye'de yabancı bankalar, hisse alımlarıyla sistemin yüzde 17.5'ini kontrol ediyor. Borsadan aldıkları hisseler aracılığıyla kontrol ettikleri oran ise yüzde 33.6'ya çıkıyor
Ancak BDDK raporu, mevduatlarda yüzde 30'luk paya sahip olan yabancıların kontrolunün kredilerde yüzde 40, sermaye piyasasında yüzde 57.5'e yükseldiğini gösteriyor.
Bankacılık sektöründe son iki yıldır tartışılan en önemli konu yabancı bankaların giderek artan ağırlıkları. Kimi bankaların satılması ya da ortak olunmasıyla yaşanan sermaye girişinin sektörü daha da büyüttüğünü ve sektörün bilgi ve sermaye birikiminin arttığını, kimi de Türk sanayisinin dizginlerinin yabancı bankaların eline geçmesinin ilerleyen dönemlerde tamiri zor yaralar açacağını düşünüyor. Konuyla ilgili fazla araştırma olmayınca sistemin denetleyici otoritesi olan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nın (BDDK) devreye girdiği ve yabancı bankaların sektördeki rolüne ilişkin saptamalarını 'gizli' ibareli bir raporda topladığı ortaya çıktı.
BDDK
174 SAYFALIK RAPOR HAZIRLADI
BDDK Strateji Geliştirme Dairesi'ne hazırlatılan 174 sayfalık özel raporda, pek çok bilgi yer alıyor. Rapor Temmuz 2006 tarihli olmasına ve o tarihte Şekerbank, Tekfenbank, Denizbank ve Finansbank'ın satın alma işlemleri tamamlanmamasına karşın yine de analize dahil edilmiş. Bu da kurumun yaptığı hesaplamaları bugün için de geçerli kılıyor. Analize dahil edilenler içinde bir tek Tekfenbank konusunda henüz resmi bir açıklama yapılmazken analizde sadece Akbank'ın yüzde 20'sini satın alan Citibank da dahil edilmemiş. Biz de BDDK raporuna sadık kalarak Citibank-Akbank verilerini tabloya dahil etmedik.
HİZMET GELİRLERİNİN %49'U ELLERİNDE
BDDK verilerine göre sektörde yabancı payı yüzde 17.5, 2 Mayıs 2006 tarihli borsadaki yabancı payları da dahil edildiğinde oran yüzde 33.6. Bir başka deyişle aslında sistemin üçte biri yabancıların kontrolüne geçmiş durumda. Analiz derinleştirildikçe aslında yabancıların bilançonun bazı alt kalemlerinde çok daha fazla ağırlığı olduğu ortaya çıkıyor. Mesela kredilerdeki ağırlığı daha yüksek yabancıların... Verilere göre doğrudan hisse alım paylarına göre yabancılar kredilerin yüzde 21.7'sini kontrol ediyor. Orana borsadan alınan hisseler de dahil edildiğinde yüzde 40'a çıkıyor. Bir başka deyişle her 100 YTL'lik kredidinin 40 YTL'sini yabancı ya da yabancı ortaklığı olan bankalar veriyor. BDDK'nın da dikkat çektiği sermaye piyasası gelirlerinde ise sistemin yüzde 46.3'ünü elinde tutuyorlar. Borsa paylarıyla birlikte bu oran yüzde 57.5'e çıkıyor. Bankacılık hizmet gelirlerinde ise oransal payları yüzde 22.2, borsa payları dahil yüzde 49.1. Bilanço aktifinde kredilere ağırlık veren yabancılar pasifte mevduatlara yüksek ilgi göstermedikleri dikkat çekiyor. Verilere göre yabancı bankaların mevduattakı payı yüzde 15.5. Borsa payları da dikkate alındığında oran yüzde 30.5'e çıkıyor. Bir başka deyişle kredilerin beşte birini, sermaye piyasası gelirlerinin yarısını elinde tutan yabancılar mevduatın yaklaşık yedide birini kontrol ediyor.
