Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından hazırlanan ''Banka Kartları ve Kredi kartları Kanun Tasarısı'' taslağı, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'e sevk edildi. Taslakla, kart çıkaran kuruluşların, kişilerin talebi olmaksızın veya sözleşme imzalamaksızın kredi kartı düzenleyemeyecekleri öngörülüyor. Tasarının genel gerekçesinde, kredi kartı sayısının 2000-2004 döneminde 13 milyon 408 binden 26 bin 681 adede çıktığı belirtildi. Aynı dönemde 29 milyon 560 bin adet olan banka kartı sayısının ise 43 milyon 84 bine çıktığı kaydedildi. Gerekçeye göre, 2004 yılında kredi kartları sonucunda 1 milyar 663 milyon dolar döviz girdisi sağlanırken, 948 milyon dolar da çıktı gerçekleşti.
Geçen yıl kredi kartları ile toplam 65,7 milyar YTL tutarında 1 milyar 136 milyon adet işlem, banka kartları ile ise 448,6 milyon YTL tutarında 19 milyon 928 bin adet işlem gerçekleştirildi. Taslak 11 kısım, 50 madde ve 3 geçici maddeden oluşuyor.
TASLAKTA NELER VAR?
Taslakla banka kartları ve kredi kartlarının çıkarılmasına, kullanımına ve ilgili diğer işlemlere ilişkin yasal çerçeve oluşturularak kredi sisteminin etkin çalışması amaçlanıyor. Taslakta ayrıca, kart çıkaran kuruluşların, kişilerin talebi olmaksızın veya sözleşme imzalamaksızın kredi kartı düzenleyemeyecekleri öngörülüyor.
KREDİ KARTI LİMİTİ
Taslakta, kredi kartı limit artışları için müşterinin rızası aranıyor ve kart limiti ile gerçek kişinin geliri arasında azami bir oran belirleniyor. Buna göre, kart çıkaran kuruluş tarafından bir gerçek kişiye ilk yıl tanınacak kredi kartları limiti aylık ortalama gelirinin iki katını aşamayacak. Üye işyerleri, tek bir kredi kartı ile yapılacak harcama tutarının belirlenen işlem limitini aşması halinde kart çıkaran kuruluştan kartın kabulü için yetki almakla yükümlü tutulmuş ise, harcamanın tamamı için yetki almak zorunda olacak. Aynı kart ile aynı ödeme işlemi için birden fazla harcama belgesi düzenlenemeyecek. Bu hükme aykırı davranılması halinde üye işyerleri satılan hizmet veya mal bedelini üye işyeri anlaşması yapan kuruluştan talep edemeyecek.
İTİRAZLAR
Taslak, yapılan işlemlerin kart hamillerinin rızası dışında gerçekleşmesi söz konusu olduğunda, bu kişilerin haklarını arayabilmeleri için, yasal süreler ile şikayet ve itiraz durumunda takip edilecek usulleri de belirliyor. Buna göre kart çıkaran kuruluşlar, kullanıcının kart kullanımı ile ilgili şikayet ve itiraz başvurularını, 20 gün içinde gerekçeli şekilde cevaplandıracak.
KAYIP VE ÇALINMADA SORUMLULUK
Kart sahibinin kayıp ve çalınma durumunda mağdur olmasının önlenmesi amacıyla, kayıp veya çalınmaya ilişkin olarak kart çıkaran kuruluşa yapacağı bildirim anından önceki 24 saat içindeki sorumluluğu 150 Yeni Türk Lirası ile sınırlandırılıyor. Kanun kapsamındaki kuruluşların yönetim ve teşkilat yapısına, muhasebe ve raporlama sistemine ve kurumsal yönetime ilişkin usul ve esasların Kurulca belirleneceği hüküm altına alınmış ve kredi kartlarına uygulanan her türlü faiz ve komisyon oranı ile istenilen diğer bilgileri kamuoyuna yayımlanmak üzere aylık olarak Kuruma bildirmeleri şartı getiriliyor. Üye işyerleri kart kullanılarak satın alınmış bir malın iadesi veya hizmetin alımından vazgeçilmesi veya yapılan işlemin iptalinin talep edilmesi halinde, söz konusu işleme ilişkin belgeleri düzenlemekle yükümlü kılınıyor. Üye işyeri anlaşması yapan kuruluşların, kartın kabulü hususunda kart çıkaran kuruluştan onay alınmasını sağlayacak altyapıyı oluşturmaları zorunluluğu getiriliyor. Kart hamili ile kart çıkaran kuruluş arasında kurulacak ilişkinin taraflarca imzalanacak yazılı sözleşme ile başlayabileceği öngörülerek, söz konusu sözleşmede yer alacak hususlar hüküm altına alınıyor.
FAİZİN HESAPLANMASI
Faizin hesaplanmasına yönelik faiz başlangıcı, faiz oranı ve gecikme faizine ilişkin hükümler ihdas ediliyor. Buna göre, bir hesap dönemine ilişkin toplam borç tutarı veya hesap bakiyesi üzerinden, o döneme ilişkin hesap özetinin düzenlendiği hesap kesim tarihinden önceki bir tarih itibariyle faiz yürütülebileceğine ilişkin kayıtlar hükümsüz olacak. Nakit kullanımına ilişkin borçlar hakkında işlem tarihi esas alınabilecek, Kurulca belirlenecek derhal nakde dönüştürülebilecek nitelikte olan işlemler, nakit kullanımı hükmünde olacak. Gecikme faiz oranı, akdi faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçemeyecek.
KEFİLİN ONAYI DA ALINACAK
Sözleşme hükümlerinde kefilin sorumluluğunu artırıcı nitelikteki değişikliklerde kefilin artan sorumluluğunun devam ettirilebilmesi için, kefilin yazılı onayının alınması şart koşuluyor. Kart hamillerinin risk durumlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve kontrolü, müşterilerin kredi değerliliği bilgilerinin toplanması ve müşteri hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla, yapılacak bilgi ve belge alışverişi ile takas ve mahsup işlemlerinin kurulacak şirketler tarafından yapılması öngörülüyor. Kanun kapsamındaki kuruluşlar, faaliyetleri dolayısıyla öğrendikleri kişi ve kuruluşlara ait sırları saklamakla yükümlü kılınıyor.
BDDK 'Kart' taslağını Şener'e sundu
