Çin'in döviz kuru rejimi

Döviz kuru rejimi konusunda en sıcak gündem maddesi Çin ile ilgili. Çin yıllardır güçlü ve güvenilir bir paraya sahip olma peşinde. Bunu atalarından görmüşler. Zayıf para ile yaşamanın ne kadar zor olduğunu öğrenmişler.
Bu nedenle parasının değerini bir anda düşüren devalüasyonlara karşılar. Bunun paralarına olan güveni azaltacağı fikrindeler. Paraları Ramimbi'yi (RMB) ABD Doları'na bağlamışlar. 1 ABD Doları = 8,27 RMB değerini yıllardır koruyorlar. Rekabetcilik düzeyini ise düşük enflasyon, yüksek verimlilik ve ucuz işgücü ile sağlıyorlar. Petrol fiyat artışlarının etkisini de bütçeden yaptıkları subvansiyonlarla telefi ediyorlar. Tabii ki, doların değer kaybı onlara çok yarıyor.
Bu bir sabit kur rejimi değil. Dolara bağlanmış (peg edilmiş) bir kur rejimi. Dünyada bu tür sistemi uygulayan 41 ülkeden bir tanesi de Çin.

Politikanın ana hatları
İzlenen bu politikayı Başbakan Yardımcısı Huang Ju, "Çin parası Ramimbi'nin (RMB) düzeyinin belirlenmesi mekanizmasının iyileştirilerek, daha sağlıklı bir dış ödemeler dengesinin sağlanması ve RMB'nin istikrarının dengeli ve mantıklı düzeylerde sürdürülmesi" üzerine dayandığı şeklinde açıklıyor. Son zamanlarda "esnek kur rejimine geçin" şeklindeki baskılara karşı, Çinli yöneticiler, "tabii ki geçeceğiz, ama bu bir yılda mı olur, beş yılda mı olur, on yıl sonra mı olur kestiremiyoruz" diye yanıtlıyorlar. Sonra da tebessüm ediyorlar. Uygulanan döviz kuru sisteminin felsefesinde, Maliye ve Ekonomi Bakanı Lee Hunjai'nin deyimi ile sistemi "şımarık çocuklara" bırakmamak yatıyor. Sosyal piyasa ekonomisinin temelini oluşturan bu mantık, döviz kuru rejimine de yansımış. Bakan, "piyasalar daima tatlı isteyen ve fakat acıyı görünce kaçan şımarık çocukların oyun sahası değildir" saptamasını yapıyor. Dalgalı kur rejiminde ortada dolaşan sıcak paracıların diğer ülkelere yaptıkları zararları örnek olarak gösteriyorlar.

Şımarık çocuk hassasiyeti
Bu nedenle de, finansal şokların en önemli nedeni olan sıcak paraya çok hassaslar. Şımarık çocukların birincil oyun sahası olan döviz hareketlerine kısıtlamalar koyuyorlar. Döviz hareketlerinin bankalardan geçmesi şart. İsteyen istediği yerde döviz bozduramıyor, hesap açamıyor. Döviz büfeleri yok. Yurtiçindeki bütün işlemler RMB ile yapılabiliyor. Devletin dövizli işlemlerdeki kontrolü sıkı.
Cari işlemler açığı olmayan, bütçe açığı makul düzeylerde dolaşan, enflasyonu düşük, reel faizi yüzde 12'yi geçmeyen ve sıcak paranın kontrol altında bulunduğu Çin ekonomisinde, bu kur rejimi sorun çıkarmıyor. Çıkaracak gibi de görünmüyor.
Hele IMF ile parasal bazlı bir anlaşmaları da olmayınca daha güvenli ve özgür olarak kur politikası uyguluyorlar. Ödemeler dengesindeki dışsal ve içsel şokları önlemek için yüksek rezerv tutuyorlar. 400 milyar doları aşan rezervleri adeta bir sigorta sistemi gibi kullanıyorlar.