|
 |
 |
 |
 |
|
Ailesinde meme kanseri olana genetik test öneriliyor
Kötü beslenmeden, ailede meme kanseri görülmesine, hareketsiz yaşamdan fazla alkol tüketimine kadar pek çok etken kadında meme kanseri gelişme riskini artırıyor. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanı Prof. Dr. Murat Tuncer, meme kanseri riskini artıran bu sebepler hakkında detaylı bilgi verdi...
İleri yaş meme kanseri riskini artıran bir faktör mü?
İleri yaş önemli bir risk faktörüdür. Meme kanseri teşhisi konan kadınların yüzde 70'i, 50 yaş üzerindedir. Diğer bir deyimle; yaşı 50'nin üzerinde olan kadınlarda meme kanseri görülme sıklığı, yaşı 50'nin altında olan kadınlardan dört kat daha fazladır. Amerikan Kanser Enstitüsü'nün yayınladığı bir araştırmaya göre; 20 yaşında bir kadının önündeki 10 yıl içinde meme kanserine yakalanma olasılığı 2 bin 187'de birdir. Bu oran, 30 yaş için 258 kadında bir, 40 yaş için 67 kadında bir, 50 yaş için 38 kadında bir, 60 yaş için 29 kadında bir, 70 yaş için 25 kadında bir olacak şekilde, yaş ilerledikçe artıyor.
Daha önce meme kanseri geçirmiş kadınlar için risk var mı?
Daha önce meme kanseri geçirmiş ve tedavi olmuş kadınlarda, diğer memede kanser gelişme olasılığı hemcinslerine göre üç-dört kat daha fazla. Bunun yanında, yumurtalık kanseri, kalın bağırsak kanseri ve rahim kanseri geçiren kadınlarda da meme kanserine yakalanma olasılığı fazla.
Ailesinde meme kanseri hikâyesi bulunanlar için risk sürer mi?
Yakın akrabaları arasında meme kanseri görülen kadınların meme kanserine yakalanma olasılığı diğer kadınlara göre daha fazladır. Örneğin; kız kardeşi veya annesi meme kanserine yakalanan bir kadının, meme kanserine yakalanma riski diğer kadınlardan iki-beş kat daha fazladır. Bu kadınlar daha sık ve dikkatli izlenmeli. Bu şekilde sorunları olan kadınların, meme kanseri genetik danışmanlığının yapıldığı kliniklere başvurarak, risklerini hesaplattırmaları gerekir. Eğer aile geçiş riski yüksek bulunursa, genetik testi yaptırmalıdırlar.
Daha önce meme biyopsisi yapılmış olması risk midir?
Memede bir kitle nedeniyle biyopsi yapılmış (memeden parça alınmış) ve iyi huylu bir tümör saptanmış olabilir. Bazı kanser olmayan iyi huylu tümörlerin bulunması, kanser gelişme riskini değişik oranlarda artırabilir. Bu, tümörün hücresel yapısına göre değişir. Örneğin; biyopsi sonucu 'atipik hiperplazi' tanısı konmuş kadınlarda (bu tamamen iyi huylu bir tümördür) meme kanseri gelişme oranı normal kadınlara göre daha fazladır.
Menopoz yaşı önemli midir?
Adet görmeye erken başlanması, menopoza geç girilmesi, doğurganlık çağını uzatmaktadır. Bu sırada kadın daha uzun süre östrojen hormonu etkisi altında kalır, meme kanseri gelişme riski artar. Erken menopoza giden kadınlarda hormon tedavisi yapılmıyor ise, meme kanseri riski önemli ölçüde azılır. 50 yaşından sonra adet görmeye devam eden kadınlarda meme kanserine yakalanma riski az da olsa artar.
Doğurma yaşı önemli midir?
İlk çocuğu doğurma yaşı önemlidir. İlk çocuğunu 30 yaşından sonra doğuran kadınlarda meme kanseri görülme oranı, 20 yaşından önce doğuranlara göre iki kat daha fazladır. Hiç çocuk doğurmayan kadınlarda risk hafif yükselmektedir.
Sosyo-ekonomik seviye önemli midir?
Sosyo-ekonomik düzeyi yüksek olan kadınlarda meme kanseri görülme oranı daha fazladır. Bu ailelerin kızları daha iyi beslendikleri için daha erken gelişiyor ve erken yaşta adet görüyorlar. Ayrıca, bu çocuklar büyüdükleri zaman eğitim ve iş nedeniyle daha geç evleniyor ve daha geç çocuk sahibi oluyorlar. Doğurganlık çağının erken başlaması, geç doğurma gibi nedenler, bu kesimde risk artışının sebepleri olarak sayılabilir. Ayrıca, bunların dışında başka faktörler de önemlidir.
Östrojen hormonu tedavisi görenler risk altında mıdır?
Menopoz nedeniyle 10 yıldan fazla östrojen tedavisi gören kadınlarda meme kanseri görülme oranı artar. Fakat hormon tedavisi almayan kadınlarda da kalp hastalıklarında ve kemik erimesi gibi sorunlarda artış ortaya çıkar. Bu nedenle, menopoz yakınmalarının azaltılması amacı ile östrojen verilmesi önerilebilir. Fakat bu tedavi mutlaka bir hekim kontrolü altında yapılmalıdır. Bu tedaviye başlamadan önce mutlaka meme muayenesi yapılmalı ve mamografi çektirilmedir.
Doğum kontrol hapı önemli mi?
Bu konuda farklı görüşler olmakla birlikte, hafif bir risk artışı olduğu ileri sürülüyor. On yıl önce doğum kontrol hapını bırakmış olan kadınlarda ise, bu risk tamamen ortadan kalkmaktadır.
Alkol risk faktörü mü?
Fazla alkol alan kadınlarda almayan kadınlara göre risk nispeten artar. Günde üç kadeh yüksek dereceli alkol içen bir kadının meme kanserine yakalanma riski, hiç içmeyen kadına göre iki kat artıyor. Alkol kullanımının günde bir kadehle sınırlandırılmasını öneririm.
Şişmanlık önemli mi?
Şişmanlığın özellikle 50 yaş üzerindeki kadınlarda meme kanserine yakalanma riskini artırdığı gözlenmiştir. Özellikle doymuş yağların fazla bulunduğu yağlı etler ve yağlı süt ürünlerinin fazla alınmasının bu riski artırdığı ileri sürülüyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
